Twee Bossche broers waren gepakt voor het bevoorraden van coffeeshops. Ze legden de rechtbank in hun woonplaats uit hoe ze zakendeden. Gewoon in dienst van de coffeeshop met een arbeidscontract. Net als de meesten van ons betaalden ze keurig hun inkomstenbelasting. De rechtbank in Den Bosch vond dat ze wel schuldig waren aan hennephandel maar ze verdienden geen straf.

Een opvallende uitspraak. Als je hem goed leest dan heeft de rechtbank hier wel een punt. Al sinds de jaren zeventig gedogen we in Nederland coffeeshops, onder strenge voorwaarden. De voordeur is legaal. Maar wiet kweken en de drugs via de achterdeur naar binnen brengen is dan weer verboden. Terwijl je de winkel toch moet vullen. De achterdeurproblematiek wordt het ook wel genoemd.

Nou zijn er mensen die zeggen: we lossen het op door alle coffeeshops te sluiten. Sinds de coronalockdown is nog duidelijker dat sluiting zinloos is. Een jaar geleden werd bepaald dat de coffeeshops drie weken dicht moesten. Mensen gingen massaal in de rij voor de wietwinkels om wiet te hamsteren. Er ontstond straathandel. Logisch. Het was het bewijs dat een coffeeshop zo gek nog niet is. Er kwamen wietloketten om te voorkomen dat de handel ondergronds ging.

Laten we wel wezen: de markt is er én blijft er. Er zijn en blijven altijd mensen die een lekkere jonko willen opsteken. De verkoop van zo'n joint verbieden betekent onzichtbaar maken en dan verlies je als gemeente de greep.

We hebben momenteel 564 coffeeshops in het hele land, vooral in de grote steden. Er zijn nu 41 coffeeshops verspreid door Brabant, haal ik uit de WODC-monitor van eerder dit jaar. In 8 van de 61 Brabantse gemeenten zit minstens één zo'n zaak. Vooral in de grote steden ja. Niet in dorpen. Eindhoven heeft de meeste (12) gevolgd door Tilburg (11) en Breda (8). De kleinste gemeente met een coffeeshop is Etten-Leur.

Maar het aantal daalt. Twintig jaar geleden waren er nog 66. Pakweg een derde minder dus. Vooral in Breda en Eindhoven sloot de een na de ander. En wat ook meespeelde: Bergen op Zoom en Roosendaal besloten radicaal alle tien shops te sluiten. In beide steden waren ze de vele vooral Franse en Belgische drugstoeristen beu.

Roosendaal en Bergen zijn grensplaatsen. De sluiting heeft daar zeker geleid tot straathandel en vage adressen. Echt harde cijfers kon ik niet vinden. Maar uit de aanhoudende verhalen van inwoners is duidelijk dat de handel in woonwijken zit en op parkeerplaatsen en dat hij versnipperd is en zich steeds maar weer verplaatst.

Een coffeeshop zit op een vaste plek en is te controleren. Niet iedereen vindt zoiets leuk in zijn wijk, ik zou het ook niet tof vinden als ik een buurtbewoner was. En ja, ik woonde er ooit tussen, zag de vage lui, apestoned soms. Maar ook vooral veel rustige mensen. En zeg nou zelf: sommige kroegen veroorzaken meer (geluids)overlast dan coffeeshops.

Ik snap dat ze niet te dicht bij scholen mogen zitten. Maar het is een duidelijk teken dat het aantal coffeeshops vrij stabiel is in Brabant. In de rest van het land worden er ook nauwelijks van zulke zaken gesloten. Het gaat behoorlijk goed, ze hebben hun plek verdiend.

Een groter probleem zijn de illegale wietkwekerijen op zolders en in slaapkamers. Stroom en water zijn nooit een goede combinatie. En de ene kwekerij is de ander niet, dat is zooi. Maar zeg nou niet dat het meevalt. 435 kwekerijen zijn vorig jaar ontmanteld in Brabant. De politie ontdekte 32 drugslabs. Meer dan dertien keer zo veel hennep dus.

"Het is de moeite van het proberen waard."

Het lijkt me dat je daar wat mee moet. De wietproef voorziet in legale plantages zoals de politiek graag wil. Maar het experiment heeft een lange aanloop en zit nog vol vraagtekens. Zo is alleen al het beveiligen van zo'n plantage een kostbare grap. Als je de klanten dat laat betalen wordt het spul misschien te duur en dan gaan kopers naar de concurrent of de straat op.

Maar het is de moeite van het proberen waard. Alleen al om lang lopende politieonderzoeken en rechtszaken te voorkomen, zoals bij de Bossche broers. Kan de politie zich mooi ergens anders op focussen. Genoeg te doen toch?