Een klein dinosaurusachtig diertje
Frans Hagendoorn stuurde mij een foto van een zeer klein en bruinachtig diertje. Het zat op zijn kleren nadat hij aan zijn beukenhaag had gewerkt, en hij vroeg zich af wat het was. Ik heb dit soort wezentjes, van ongeveer 6 millimeter groot, al vaker gezien, maar ik blijf het toch bijzonder vinden. Het heeft geen Nederlandse naam, maar de wetenschappelijke naam is Issus coleoptratus. Deze diertjes behoren tot de onderorde van de cicaden en komen vaak voor in heggen en hagen.

Als je heel goed kijkt zie je dat het diertje vleugels heeft. Die zijn heel erg klein en worden niet gebruikt om te vliegen. Wat ze wel kunnen is springen, en dan ook meteen een behoorlijk grote afstand voor zo’n klein diertje. In deze tijd van het jaar zijn ze opzoek naar een overwinteringsplek onder de schors van loofbomen in naaldbomen.

Paring van twee nachtvlinders op een autospiegel
Francy Voets stuurde mij iets heel unieks, want op haar autospiegel hebben twee witvlakvlinders gepaard. Op de foto hierboven zie je een vrouwtje zonder vleugels, met daaronder een bruin gekleurd mannetje met vleugels. Je ziet ook nog een cocon waar het vrouwtje uit is gekropen. Het is dan ook algemeen bekend dat het vrouwtje van deze nachtvlinders heel dicht in de buurt blijft van haar cocon. Eenmaal uit het cocon stuurt het vrouwtje meteen stofjes (feromonen) de lucht in die mannetjes lokken. Dus voor deze paring heeft op die autospiegel al een tijdje een cocon gehangen.

Op de foto hieronder is het vrouwtje na de paring meteen begonnen met het leggen van eitjes, zelfs op haar cocon. Daarna zal zij sterven en zijn het de eitjes die overwinteren. Dus Francy Voets zal nog langer gezelschap hebben op de autospiegel, totdat de eitjes uitkomen. Maar misschien kan ze beter de cocon met eitjes er voorzichtig van afhalen en het geheel een beter plekje geven.

Is het een gekraagde aardster of niet?
Angelique van Breukelen en haar schoonmoeder zagen op de Neterselse Heide een aantal paddenstoelen staan en dachten dat het gekraagde aardsterren waren. Ze stuurden mij een foto, en ik kan bevestigen dat het inderdaad een gekraagde aardster is. In ons land komen negentien soorten aardsterren voor. Ze ontstaan allemaal op dezelfde manier.

Het begint met een soort bolletje, het vruchtlichaam, en wanneer dat rijp is, springen de buitenlagen open. Deze buitenlagen, ook wel slippen genoemd, buigen zich dan stervormig om het vruchtlichaam heen. Binnenin is een kleiner bolletje te zien waar de sporenmassa in zit. In het midden van dat kleinere bolletje ontstaat dan een opening waardoor de sporen naar buiten kunnen. Gekraagde aardsterren zijn saprofyten en leven dus op dood organisch materiaal. Ze zijn bijna niet te zien, maar als je in de late herfst de tuin winterklaar maakt, kom je ze weleens tegen.

Een zwam die op sinaasappelschillen lijkt
Op de foto van Ronald Krijnen zie je oranje, op plastic lijkend, spul op de grond liggen. Hij vroeg zich af of het misschien een zwam is, en dat klopt. Wat hij gefotografeerd heeft, zijn oranje bekerzwammen. Je kan deze zwammen tegenkomen vanaf de herfst tot aan de winter. De op sinaasappelschillen lijkende oranje bekerzwammen zijn saprofyten en groeien bijna altijd in groepen. Je kunt ze bijna overal zien in ons land, vooral langs randen van paden en wegen.

Ooit stond hier een boom
Op de plek waar een boom heeft gestaan ziet Theo Janssen een grote zwam staan. Hij vroeg zich af wat het is. Op de foto die hij stuurde zie je inderdaad een heleboel hoeden van de reuzenzwam. Dat is meteen ook reden dat die boom verdwenen is. De reuzenzwam is namelijk een parasitaire eenjarige zwam, die vaak aan de voet van levende oude loofbomen staat. Reuzenzwammen leven op de wortels van loofbomen als de beuk, zomereik, linde, iep, berk, plataan en zelfs op appelbomen. Het aantasten, ofwel het rottingsproces, begint aan de onderkant van de wortels.

Witvlakvlinder legt eitjes - Toon Gevers
Het vrouwtje van de witvlakvlinder heeft geen vleugels. De mannetjes vliegen overdag in een zigzagvlucht, op zoek naar de vrouwtjes. De vrouwtjes kunnen zich nauwelijks verplaatsen ,omdat ze geen vleugels hebben. Ze blijven meestal dicht in de buurt van hun cocon. Vaak zet ze ook haar eitjes af op de cocon waarin ze verpopte, net als in bovenstaand filmpje. Het is gefilmd door Toon Gevers in natuurgebied Collse Zeggen.

Wat hangt er nu aan mijn blad?
Marita van Ginkel stuurde mij een foto waarop een blad te zien is. Op dat blad zie je een doorzichtig en geleiachtig bolletje, met daarin allemaal witte puntjes. Ze wilde graag weten wat het voor iets was. Wat ze gezien heeft, is een soort cocon met daarin eitjes van een schietmot. Als de vrouwelijke schietmot in kwestie het goed heeft gedaan, dan hangt dat blad boven het water of in de buurt van water. De eitjes vallen daarna een voor een in het water. De larven die uit die eitjes komen heten kokerjuffers. Er zijn ook andere schietmotten die hun eitjes direct in het water leggen.

Is dit een vergroeide roos?
Op de foto van Corrie van Wesel zie je op een rozentak een roodachtig warrig weefsel zitten. We hebben hier te maken met een rozengal, maar er zijn meer namen voor dit fenomeen, bijvoorbeeld mosgal, slaapappel en bedeguar. Het is hoe dan ook een gal. Gallen zijn abnormale vergroeiingen die de gastheren maken op initiatief van een galverwekker. De galverwekker van de rozengal is een rozengalwesp. Die is om en nabij drie millimeter groot. In de gal zitten kamertjes waarin de eitjes liggen. Ook de larven leven hierin. Die worden poppen en tot slot weer rozenbladgalwespen.

Natuurtip 1:
Kom mee naar buiten tijdens de Week van het Landschap! 24 t/m 31 oktober 2021. Kijk wel eerst goed op de website, want veel activiteiten zitten al vol en anders ga je voor niets naar zo’n activiteit.

Natuurtip 2:
Op zaterdag 30 oktober is de jaarlijks terugkerende Nacht van de Nacht.

Laat het donker donker en ontdek hoe mooi de nacht is tijdens Nacht van de Nacht. Bekijk hier alle activiteiten in de Nacht van de Nacht van 30 Oktober in Nederland! Duurzame energie. Handige tools. De energie transitie. Gezonde voeding. Doe mee. Mooie natuur. In het hele land zijn er veel activiteiten, die zie je hier.