De evacuatie van 12 mei 1940 is onder Bredanaars beter bekend als 'de Vlucht', waarbij 114 mensen omkwamen door Duitse bommen en kogels.

Vrijdag is het 77 jaar geleden dat Breda werd bevrijd door de Eerste Poolse Pantserdivisie. Het maakte een einde aan de Duitse bezetting van de stad. Een bezetting van de Baroniestad die vier jaar eerder, op zondag 12 mei 1940, bloedig begon.

De Duitsers rukten razendsnel op en parachutisten hadden al de Moerdijkbruggen ingenomen. Groot alarm dus bij de Franse troepen die in West-Brabant het Nederlandse leger hielpen bij de verdediging.

De legerleiding kwam tot de conclusie dat de verdediging van garnizoensstad Breda geen kans maakte, dus klonk het militaire bevel ' Il faux évacuer'. En daar ging het volgens de Ooterhoutse historicus Jan Schulten mis.

"Il faux évacuer is een Franse legerterm die slaat op het terugtrekken van de troepen, oftewel het verlaten van de vesting door de militairen, en dateert uit de zeventiende eeuw. Maar burgemeester Van Slobbe heeft dit heel anders opgevat. Hij dacht dat de hele stad moest worden geëvacueerd, maar dat was helemaal niet de bedoeling van de legerleiding."

Het gevolg was namelijk dat de 50.000 Bredanaars zich op weg naar Zundert en Hoogstraten vermengden met de Franse troepen. De legertrucks en soldaten vormden een dankbaar doelwit voor de Duitse luchtmacht, die de colonnes met vliegtuigen aanviel en zo ook veel burgerslachtoffers veroorzaakte. Bij de evacuatie van Breda kwamen uiteindelijk 114 inwoners van de stad om het leven.

Rosé Lokhoff was destijds een jochie van 8 jaar. "Het was die zondag moederdag. Ineens moesten we ons huis aan de Haagdijk verlaten en richting Rijsbergen vluchten. Vader, moeder en twaalf kinderen. Het probleem was dat de Franse militairen met hun motors en vrachtwagens tussen de vluchtende mensen door reden. En dus werden we beschoten door Duitse vliegtuigen en vielen er veel slachtoffers."

De meeste Bredanaars keren na een paar dagen weer terug naar huis. Daar aangekomen zien ze dat hun stad zonder slag of stoot was ingenomen door de Duitsers. En dat wekt woede op richting de burgemeester. Want waren de evacuatie en de 114 doden wel nodig geweest?

Jan Schulten is er duidelijk over: "Je kunt achteraf de discussie voeren over welke fouten er zijn gemaakt, maar destijds stond de boel onder druk. De Duitsers rukten snel op, hadden de Moerdijkbruggen al bezet en er lag bij het gemeentebestuur al een evacuatieplan voor de stad. Dus ik snap dat de burgemeester toen besloot om alle inwoners de stad te laten ontvluchten. Ook nu we weten dat het gebaseerd was op een verkeerde interpretatie van het Franse bevel."

Lokhoff merkt daarbij losjes op: "Achteraf gezien is het allemaal niet nodig geweest. Maar dat is dus achteraf. Toen gold voor ons hetzelfde als wat de Duitsers later riepen: Befehl ist Befehl!"