In Nederland is seksuele uitbuiting de meest voorkomende vorm van mensenhandel. Het gaat naar schatting om 3000 slachtoffers per jaar en de meeste slachtoffers en daders zijn relatief jong.

Uit onderzoek blijkt dat steeds meer slachtoffers gemeld worden in de minder zichtbare sectoren als thuisprostitutie, escort en hotelprostitutie. In de jaren 2017-2019 hoorden maar liefst 89 procent van de slachtoffers bij deze categorieën.

Ronald van Hedel is chef van de 125 medewerkers van de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM). 35 van die mensen houden zich bezig met mensenhandel.

Binnen het team zijn drie medewerkers en een coördinator full time bezig met het controleren van de signalen in de niet vergunde prostitutiesector: de illegale prostitutie dus. Bij hun werk worden ze ondersteund door gewone politiemensen. Daarnaast vinden er regelmatig controles plaats in samenwerking met de gemeente. "Er is veel werk aan de winkel."

"Het controleteam zoekt op internet bijvoorbeeld naar verdachte advertenties", zegt van Hedel. Wanneer een advertentie verdacht is, wil hij uit onderzoeksbelang niet zeggen. "Maar je kan je voorstellen dat er wel alarmbellen gaan rinkelen als een meisje 24 uur per dag, zeven dagen per week beschikbaar is."

Die alarmbellen zouden in de meest ideale situatie bij veel meer mensen af moeten gaan. En daar ligt nou net het probleem. "We moeten heel veel informatie uit de buitenwereld halen. Bij diefstal of een ingeslagen ruit komen mensen de informatie zelf brengen. Bij mensenhandel moeten we zélf op zoek naar informatie, want aangifte wordt praktisch nooit gedaan. We hebben dus hulp nodig."

"We moeten er met zijn allen scherper op zijn. Heeft iemand ineens onverklaarbaar veel geld of dure spullen? Heeft iemand onverklaarbare lichamelijke klachten? Verschijnt iemand veel dagen niet op school of wordt iemand daar opgepikt door onbekenden? Dat kunnen allemaal signalen zijn dat er iets niet in de haak is."

Verdachten worden steeds slimmer, zegt Van Hedel. "Eerder hadden we vooral te maken met de zogenoemde loverboys. De jongens die strooiden met cadeautjes waardoor meiden verliefd werden. Tegenwoordig gaat het allemaal geraffineerder. Meisjes worden bijvoorbeeld overgehaald om een fotootje van zichzelf te sturen en worden daar vervolgens mee gechanteerd."

Het aantal zaken wisselt enorm. Er kunnen dagelijks zaken bij komen, maar ook weer afvallen door politieonderzoek. "Voor het aantonen van mensenhandel moet er sprake zijn van dwang en van uitbuiting. Dat is niet altijd makkelijk vast te stellen." Er is geld beschikbaar gekomen om het team mensenhandel uit te breiden. “Zo is er een extra internetrechercheur aangenomen. Deze zaken verdwijnen steeds meer naar de duistere hoeken van het internet."

Daarom geven rechercheurs voorlichting op middelbare scholen. "Ook hebben alle collega's van het team en van de meldkamer een training gehad om signalen beter te leren herkennen. Datzelfde geldt voor hotelketens. Ook die hebben instructies nodig. Het is de verantwoordelijkheid van hotels om er alles aan te doen om illegale prostitutie tegen te gaan, maar daarbij krijgen ze hulp van ons. Zo staan onze wijkagenten in contact met de hotels. Bewustwording is heel belangrijk. Hotels en vakantieparken melden gelukkig steeds vaker verdachte situaties.

Toch zijn we er nog lang niet, benadrukt Van Hedel. "Eigenlijk zijn we pas tevreden als het probleem van mensenhandel en illegale prostitutie is opgelost. Maar we moeten eerlijk zijn: dat gaat nooit gebeuren. Nu proberen we zo daadkrachtig mogelijk op te treden om zo te voorkomen dat vrouwen en mannen slachtoffer worden. Dat is iets waar mijn team en ik elke dag met veel motivatie voor uit bed komen.

Twee jaar geleden stuitte het prostitutie controleteam van de politie Oost-Brabant na onderzoek op een destijds 16-jarige prostituee in een hotel in Eindhoven. Het meisje uit Valkenswaard bekende bij de politie met meer dan 100 mannen seksafspraken te hebben gehad. 17 van die klanten worden vervolgd voor ontucht met een minderjarige. De drie mannen die haar naar afspraken hebben gebracht en dus haar illegale werk mogelijk hebben gemaakt, worden vervolgd voor mensenhandel. De rechter doet op 23 december uitspraak in deze 'Zaak Delhi'.