Donderdag lekte uit dat winkels vanaf zaterdag waarschijnlijk op afspraak open mogen. De horeca blijft dicht. Gemeenten en provincies voerden eerder de druk op om de winkels volledig te openen.

Zo stuurden 21 burgemeesters uit Zuidoost-Brabant een brandbrief naar premier Rutte en dienden onder meer Tilburg en Breda donderdag een motie in tijdens de algemene ledenvergadering van de Nederlandse Vereniging van Gemeenten.

Meerdere winkeliers hebben al aangegeven zaterdag hoe dan ook hun deuren volledig te openen. En de kans dat de ondernemers daarvoor een boete krijgen is zoals het er nu naar uitziet klein.

Voorzitter van de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant en burgemeester van Tilburg Theo Weterings noemt het ‘handhaven met charme’. De negen gemeenten in zijn regio staan zaterdag niet direct met het bonnenboekje klaar.

“We gaan eerst het gesprek aan”, licht de burgemeester toe. “Ik roep er niet toe op, maar er zal ook nu weer onvrede moeten worden geuit. Onze handhavers gaan eerst in gesprek, lopen daarna een rondje en zeggen tegen de ondernemer: ik hoop dat je over twee uur dicht bent.”

Ook Den Bosch kiest voor die zachte hand. “De huidige maatregelen zijn ingrijpend voor ondernemers”, zegt een woordvoerder. “We begrijpen dat ze voor hen moeilijk te verkroppen zijn. We gaan eerst het gesprek aan, en als het nodig is nemen we gepaste maatregelen.”

Volgens bestuurskundige van Tilburg University Julien van Ostaaijen is de reactie van gemeenten ‘niet uniek’. “Het is wel bijzonder dat het redelijk massaal lijkt te zijn. Burgemeester Depla van Breda deed dit een aantal maanden geleden met de horeca maar nu lijkt het wat breder te zijn.”

Volgens Ostaaijen is het opvallend dat juist op het thema corona gemeenten ervoor kiezen om met de hakken in het zand te gaan. “Corona ligt heel gevoelig en is maatschappelijk een beladen debat.”

Het verbaast de bestuurskundige overigens niet dat de lokale politiek een zachtere weg kiest: “De reactie komt wellicht voort uit opgebouwde frustratie. De landelijke overheid heeft de afgelopen jaren niet altijd open gestaan voor lokale problemen.” Als voorbeeld noemt Van Ostaaijen de bed-bad-brood-discussie en de aanpak van jeugdzorg.

Het is volgens de universitair docent dan ook niet vreemd dat gemeenten kiezen voor ‘de overtreffende trap’. “Als je in dit gevoelige debat zo’n signaal afgeeft is het behoorlijk serieus. Het is een stevig gevolg. Maar ik vind dit niet de meest verstandige weg.”

Het kabinet geeft vrijdag om zeven uur een nieuwe persconferentie over de versoepeling van de coronamaatrdegelen.