Uit de kluiten gewassen rups, maar wat voor een vlinder komt daaruit?
Alex van Maastricht stuurde mij een foto van een, zoals hij zelf omschrijft, uit de kluiten gewassen rups. Deze rups ziet er fantastisch uit met een glimmend purper of roodachtig lichaam. Dit is een wilgenhoutrups. Deze rupsen kunnen gemakkelijk negen tot tien centimeter groot worden, zie de duim van Alex. Vrouwtjes van de wilgenhoutrupsen leggen met hun legboren eitjes in een spleet in de schors van loofbomen. Daarna knagen de rupsen zich gedurende meestal twee jaargangen in deze boom. Deze geknaagde gangen kunnen meterslang worden. Na twee jaar zijn de rupsen volgroeid en knagen ze in die loofboom een grote poppenkamer. Van het zaagsel en de gesponnen zijdedraden maken ze cocons. Hierin verpoppen de wilgenhoutrupsen zich. Na overwintering komen ze in het voorjaar uit.

Pak de rups nooit op, want dan voelen ze zich bedreigd en scheiden ze onmiddellijk een geur af die ruikt naar azijnzuur. Sommige mensen hebben het zelfs over de geur van een bok in paringstijd. Ook de vlinder kun je beter niet aanraken, want dan beschadig je de stof die op de vleugels zit.

Zijn dat ook paddenstoelen die dingen met omgekrulde schillen?
Op de foto van Marjon Jansen zie je een witte bol met bruine slippen aan de onderkant. Marjon vroeg zich of dit een paddenstoel is. Deze bol behoort wel inderdaad tot de zwammen of paddenstoelen en de naam is gekraagde aardster. De eerste foto is een macro opname. Op de tweede foto kun je de werkelijke afmetingen zien van de gekraagde aardster.

In ons land komen negentien soorten aardsterren voor. Ze ontstaan allemaal op dezelfde manier. De aardster begint als een soort bolletje. Dit is het vruchtlichaam. Wanneer dit rijp is, springen de buitenlagen open. Deze buitenlagen, ook wel slippen genoemd, buigen zich dan stervormig om het vruchtlichaam heen. Binnenin is een kleiner bolletje te zien waar de sporenmassa in zit. In het midden van dit kleinere bolletje ontstaat dan een opening waardoor de sporen naar buiten komen. Gekraagde aardsterren zijn saprofyten en leven dus op dood organisch materiaal.

Wat zag ik op het strand van Cadzand?
Els Sigmans stuurde mij een foto van een vogel die ze zag lopen op het strand bij Cadzand. Ze had al in de boeken gekeken en zo wist ze al dat dit geen scholekster is en ook geen kleine strandloper. Volgens mij is dit een steenloper. Doordat de foto op afstand genomen is en er nauwelijks licht valt op de vogel krijgt het verenpak een zeer donker uiterlijk. Daarbij komt ook nog dat de steenloper het winterkleed draagt. Steenlopers opereren meestal in groepjes, waarbij alle steenlopers met hun snavel allerlei materiaal, zeewier, oesters, schelpen en steentjes omkieperen om voedsel te vinden. Hun Engelse naam is dan ook heel logisch turnstone. In ons land zijn steenlopers overwinteraars en doortrekkers, geen broedvogels.

Op het blad van een laurier zat een libel die ik steeds dichterbij kon fotograferen
Han van Diesen maakte in mei vorig jaar een hele serie foto’s van een libel die gewoon bleef zitten. Althans, zo beschreef hij het. Natuurlijk kan ik niet al die foto’s plaatsen, dus heb ik er een uitgekozen. De libel die hij gefotografeerd heeft, is volgens mij een paardenbijter. Deze naam is ontstaan omdat mensen dachten dat dit insect onder meer beet, maar dat is niet waar. Wellicht komt het omdat deze libel vaak te zien is bij paarden - en andere dieren - omdat de paardenbijter jaagt op insecten die zich heel dicht bij hun lichamen ophouden. Het lijkt er dan net of de paardenbijter het paard bijt. Han van Diesen had trouwens geluk dat hij deze libel trof bij het uitsluipen, want dan zijn ze weerloos. De paardenbijter moet dan eerst opwarmen en de vleugels moeten opgepompt worden. Vaak neemt dit een uur in beslag. De kleuren zijn dan overigens ook nog niet allemaal in beeld.

Van ei tot koolmees
Jeannine Hermans las mijn verhaal over koolmezen in Stuifmail. Zij zag ook al activiteiten rond haar twee nestkastjes door de koolmezen. Maar die waren nog niet bezig met bouwmaterialen. Dit klopt, want het is daarvoor nog iets te vroeg. Nu zijn de kool- en pimpelmezen vooral bezig met paarvorming en nestkasteninspectie. Soms zijn er ook al rellen te zien tussen de koppels. Zeker als er te weinig nestruimtes zijn. Na het maken van het nest gaan de vrouwtjes eitjes leggen en broeden. Als de jongen uit de eitjes komen, is er voldoende voedsel want dan zijn de rupsen en insecten aanwezig. In bovenstaand filmpje van ei tot koolmees van Vroege Vogels zie je onder meer de nestbouw.

Wie is die duifetende vogel?
May Winklaar stuurde mij een foto van een 'duifetende' vogel en vroeg zich af welke vogel dit is. De foto is niet helemaal scherp, maar toch durf ik er een naam op te plakken. Volgens mij is dit het vrouwtje van de sperwer. Prooidieren van sperwers zijn vooral mussen, kleine zangvogels - zoals kool- en pimpelmezen - en vinken. Het grotere vrouwtje kan ook wel lijsters, spreeuwen en kauwen pakken en soms duiven. Sperwers horen thuis bij de havikenfamilie. Haviken en sperwers lijken dan ook veel op elkaar. Overigens kom je sperwers meer tegen in de bebouwde wereld dan haviken, want haviken zijn echte bosvogels.

Das en egel
In het filmpje van Ton van den Bersselaar hierboven zie je een das voedsel verorberen. Een egel blijft stil liggen op gepaste afstand, want volgens mij weet de egel dat hij ook voedsel is voor dassen.

Als een das een egel bespeurt en hij heeft honger, dan pakt hij de egel beet, doodt het arme diertje en eet de egel van binnen leeg, zie het restant op de bovenstaande foto.

Vervolg meldingen halsbandparkieten
Twee weken geleden besteedde ik in Stuifmail aandacht aan Roland, die halsbandparkieten had gezien in Veldhoven. Hij vroeg zich af of er meer mensen daar zijn die deze vogels gezien hebben.

Ineke Gravendeel woont in Almkerk. Zij laat weten dat ze onlangs in Dubbeldam bij Dordrecht was. Daar zag en hoorde een hele zwerm halsbandparkieten. "Knalgroen. Dus ze verschijnen overal!"

Marij van Driel laat weten dat er in het Leijpark in Tilburg een hele tijd terug ook halsbandparkieten zijn gesignaleerd. "Maar helaas heb ik ze zelf niet gezien."

Wim Mols maakte in november 2020 foto’s van dwergpapegaaitjes bij hen in de tuin in Diessen. "In 2021 hebben die volgens mij nog jongen groot gebracht. Sinds de nazomer van 2021 heb ik ze niet meer gezien, wellicht zijn ze verhuisd, ik weet het niet. Dus niet alleen halsbandparkieten zitten er tussen Veldhoven en Rotterdam."

Natuurtip; Eerste Van Gogh Nationaal Park wandelroute - Nuenen
De eerste Van Gogh Wandelroute in het Van Gogh Nationaal Park is donderdag geopend bij museum Vincentre in Nuenen. De nieuwe tien kilometer lange wandelroute dompelt wandelaars onder in het landschap zoals Vincent van Gogh dat ooit zag. De route is de eerste van een reeks wandelingen die het Visit Brabant-routebureau ontwikkelt in het Van Gogh Nationaal Park, dat in Brabant gestalte krijgt. Later dit jaar volgen Van Gogh-wandelroutes rond Helvoirt, Tilburg, Zundert en Etten-Leur.

Vanuit het centrum voert de route langs enkele bijzondere Van Gogh-monumenten en over het terrein waar Vincent zijn eerste meesterwerk, ‘De aardappeleters’, schilderde. De bezoeker wandelt vooral over onverharde paden en wordt meegenomen in de natuur zoals Vincent van Gogh die zag: populierenlandschappen, beekdalen, broekbossen en akkers wisselen elkaar af. Het is een gevarieerd tracé in het door Vincent zo geliefde boerenland en het natuurgebied Nuenens Broek waar stichting Brabants Landschap zich inzet voor natuurbehoud.

Meer informatie:
• Een papieren wandelkaart is verkrijgbaar bij het Vincentre in Nuenen en in de webshop van Visit Brabant.

• Een wandelkaart kost 2,95 euro.

• De wandelroute heeft een lengte van tien kilometer.

Meer informatie is te vinden op de website Van Gogh Brabant en de website van het Vincentre in Nuenen.