Acht maart vertrok Sophie voor het eerst naar Polen, al was dat eigenlijk niet de bedoeling. Ze zat kort daarvoor nog in Bosnië waar ze jaren geleden een lunchroom opzette voor Bosnische jongeren met een beperking. Bij de tolweg werd ze aangesproken door een medewerker. “Hij keek me aan en vroeg of ik Oekraïens was. Het was de zoveelste keer dat iemand dacht dat ik uit Oost-Europa kwam.”

De vraag zette haar aan het denken. “De oorlog in Oekraïne herinnert me eraan hoe verschrikkelijk het mis liep in Bosnië. Daar ben ik nog steeds voor aan het werk. Ik voelde dat ik moest helpen.” Eenmaal terug in Nederland, reden ze met het busje van An naar een opvangplek voor Oekraïners in Tomaszów Lubelski in Polen.

In deze plaats vlakbij de grens met Oekraïne wordt een deel van de Oekraïense vluchtelingen ondergebracht in een sporthal. “We liepen naar binnen en zagen tweehonderd veldbedjes. Er was maar één Engelssprekende vrijwilliger: Klara. Ik vertelde haar dat ik mensen mee naar Nederland wilde nemen”, vertelt Sophie. Klara gaf aan dat de mensen liever niet weg gaan, vooral niet naar Nederland vanwege de afstand.

Een paar uur later liep een moeder met twee dochters en de oma de sporthal in. Eén van 9 en 24 jaar oud. Ze waren angstig, verward en verdrietig, vertelt Sophie. “Ik werd enorm gegrepen door die familie. Dat meisje van 24 stond huilend voor ons en zei: ‘Neem me alsjeblieft mee, zo ver mogelijk uit Oekraïne.” Ze kwamen uit Soemy, een stad in Oekraïne op vijftig kilometer van de grens met Rusland. Dat werd vooral in het begin van de oorlog veel gebombardeerd.

De familie ging mee in de bus bij Sophie en An. Sterk Huis en de gemeente hadden een leegstand pand in Tilburg ter beschikking gesteld, waar een man of acht in terecht kon. Ze maakten een tussenstop bij een tankstation. “Het meisje van negen zag er wit uit en ik dacht dat ze wel dorst zou hebben. Ik vroeg of ze wat wilde drinken en toen keek ze haar grote zus aan.” Zij vertelde Sophie dat haar zusje inderdaad dorst had, maar niet te veel wilde zijn. “Toen brak ik echt. Dat wil je niet horen.”

Ze reden in de ochtend om zeven uur weg en kwamen s ’avonds om acht uur aan in Tilburg. “Ik wist dat ik er nog een keer heen moest”, vertelt Sophie. En dat deed ze. Samen met documentairemaakster Maaike Kleverlaan reed ze weer met een volgeladen busje naar Tomaszów. Ze haalden bekenden van de eerste familie op. Ze zijn nu herenigd in Tilburg.

De gezinnen worden door een team van Sterk Huis bijgestaan. Ze krijgen Nederlandse les. Sophie: “Het gaat goed met ze. Oekraïense vrouwen bezitten een strijdbaarheid en houden zich enorm sterk. Ze hebben elke dag contact met hun mannen en vaders.” Het meisje van negen gaat binnenkort naar school en krijgt turnles. De dochter van 24 werkte in Oekraïne in de bruidsmode. Sophie hoopt dat ze aan een bruidswinkel wordt gelinkt.

Of ze nog een derde keer die kant op gaat? “Voorlopig niet. Ik heb al mijn werkzaamheden na terugkomst opgepakt, maar een impact heeft het altijd.”