Een formele waarschuwing. Zo noemt Tim van Ham van Enexis het. "We hebben in het gebied nog maar een beetje ruimte op het net. Nieuwe aanvragen voor grootverbruik kunnen we niet meer zomaar kwijt." Dat kan dus gevolgen hebben voor bedrijven die veel stroom verbruiken en een nieuwe of een extra aansluiting nodig hebben.

De toegang tot het elektriciteitsnetwerk was altijd een gegeven. De vanzelfsprekendheid is daar nu vanaf zo lijkt het. "De vraag groeit inmiddels zo snel, dat de netten dat niet altijd meer kunnen faciliteren. Elektrisch rijden, warmtepompen en bedrijven die meer stroom vragen omdat zij bijvoorbeeld van het gas af gaan. De maximale grens is bijna bereikt."

De problemen van de schaarste liggen bij de hoogspanningsstations in Eindhoven-West en Hapert. Op dit moment is daar nog maar beperkte capaciteit beschikbaar: respectievelijk 5 en 8 megawatt (MW), op een totaal van 79 en 75 MW. Het uitbreiden van de capaciteit is een traject van jaren. Die uitbreiding is al wel gestart, maar voorlopig nog niet klaar. Dat kan in Eindhoven-West nog wel tot 2028 duren. Bedrijven die al een bestaande aansluiting hebben, hoeven zich geen zorgen te maken. Het wordt echt penibel voor nieuwe bedrijven of bedrijven met grote uitbreidingsplannen.

De enorme schaarste in dit gebied is ook een flinke hobbel voor de duurzaamheidsplannen van de provincie. "We verwachten dat dit vooral gevolgen heeft voor de industrie die wil overschakelen van gas naar elektra. Daarom moeten de investeringen in het elektriciteitsnetwerk van zowel Enexis als TenneT worden versneld", zegt Anne-Marie Spierings, gedeputeerde Energie.

De provincie, Metropool Regio Eindhoven en Enexis zetten voor de korte termijn in op 'congestiemanagement'. De netbeheerder maakt dan afspraken met grote klanten die tegen betaling op drukke momenten minder energie afnemen.
Een andere optie: afspraken tussen bedrijven om de energie zo goed mogelijk te verdelen. Bedrijven die energie opwekken en het zelf niet nodig hebben, kunnen zo bedrijven helpen die een grote energiebehoefte hebben. "Hierbij kan de tijdelijke opslag van elektriciteit ook een rol spelen. Dergelijke oplossingen kunnen ervoor zorgen dat het elektriciteitsnetwerk 'ontlast' wordt", zegt Spierings.

Enexis heeft geen stem in wie wel of niet wordt aangesloten op het net. "Nu geldt nog: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Het is uiteindelijk aan de politiek om te kijken of daar iets in moet veranderen. Wat ook kan, is keuzes maken in welk hoogspanningsstation als eerste wordt uitgebreid. Het verzwaren van de stations kan ook niet allemaal tegelijk. Wij denken dat het goed is als de regionale overheden bepalen welke stations we als eerste aanpakken", zegt Van Ham.

De provincie werkt daar hard aan. "Het rijk moet ervoor zorgen dat het principe wie het eerst komt, wie het eerst maalt, wordt vervangen door een werkwijze waarin netbeheerders en overheden vanuit eigen verantwoordelijkheid, gezamenlijk bepalen welke ontwikkeling waar een aansluiting krijgt", zegt Spierings.

Enexis luidt nu de noodklok. De ontwikkelingen gaan sneller dan de aanpak van het net. Een 'code geel' dus. In andere delen van Nederland zijn er al gebieden 'oranje' of 'rood'. Daar staan bedrijven op een wachtlijst om überhaupt een aansluiting te kunnen krijgen. Met wegtrekkende bedrijven tot gevolg. Of dit ook een realistisch scenario wordt voor Brabant kan Enexis nog niet zeggen. "Voorlopig is er ook in dit deel van Brabant nog ruimte op het net, alleen niet meer zo veel."