De lezing van Peter

Peter uit Oss beweert op donderdag 17 maart naar Oekraïne te zijn gegaan om zich daar bij het vreemdelingenlegioen aan te sluiten. Een wit busje zou hem en andere Nederlanders hebben afgezet, net voor de grens van Polen met Oekraïne.

In Oekraïne zou hij meerdere keren patrouille hebben gelopen met andere buitenlandse vrijwilligers, onder leiding van Oekraïense troepen. Tegen Omroep Brabant vertelde hij geen schot te hebben gelost.

Op maandag 28 maart keerde hij naar eigen zeggen terug naar Nederland met een vlucht vanuit Krakau. Reden van zijn voortijdige vertrek: volgens Peter zou hij een contract van een jaar hebben moeten tekenen in plaats van een maand. Lees hier het oorspronkelijke verhaal.

Wat gebeurde er na publicatie?

Een dag na publicatie, op maandag 4 april dus, meldden twee mannen zich bij Omroep Brabant. Peter zou nooit in Oekraïne zijn geweest, is hun claim. Zijn verhaal zou zijn gelogen. Grotendeels tenminste. Want Peter reisde wél naar de Oekraïense grens, vertellen deze bronnen.

De mannen die bij Omroep Brabant aanklopten, stellen medereizigers van Peter te zijn. Op 17 maart zouden ze samen met Peter in het witte busje naar de grens zijn gebracht. Hun telefoonnummers komen overeen met nummers, die zichtbaar zijn op screenshots van de WhatsApp groep van de uitreizigers. Peter stuurde die screenshots eerder naar Omroep Brabant.

Wat is het verhaal van de mannen die zich meldden?

Drie van de vijf uitreizigers werden op een locatie vlakbij de grens opgehaald, vertellen de nieuwe bronnen. Peter en een van de mannen die zijn verhaal tegenspreken, bleven samen achter vlak voor de grens.

Toen de metgezel wakker werd na een dutje, zo stelt hij, was Peter vertrokken. In de eerder genoemde WhatsApp groep gaf Peter aan terug naar huis te gaan, omdat zijn vriendin en zoon een ongeluk hebben gehad. In een persoonlijk WhatsApp gesprek tussen Peter en de uitreiziger stelt Peter in Krakau een vlucht terug te nemen naar Nederland.

Hoe checkte Omroep Brabant of Peters verhaal klopt?

• WhatsApp gesprekken met medereizigers zijn ingezien. Om de veiligheid van Peter te waarborgen, is besloten medereizigers uit deze groep niet te benaderen. Onduidelijk was hoe zij hierover naar Peter toe zouden reageren, als zij wisten dat hij met een journalist sprak.
• Locaties van foto's die Peter claimt te hebben gemaakt, zijn geverifieerd via Google Maps. Zo is de grensovergang te zien, het vervoersbusje en foto's van het treinstation van Krakau, waar hij op de terugreis was. In Oekraïne, zei Peter, maakte hij geen foto's omdat dit volgens hem één van de regels was: deel geen locaties en maak geen foto's omwille van de veiligheid van militairen.

• Peter omschreef tot in details de plek bij de grens waar hij en zijn medereizigers zouden zijn opgehaald. Die beschrijvingen komen overeen met foto's op Google Maps.
• Peter gaf tijdens een face to face interview desgevraagd direct zijn vertrektijd- en datum vanaf het vliegveld van Krakau naar Nederland. Die komen overeen met een bestaande lijnvlucht.

De optelsom van deze geverifieerde feiten zorgde ervoor dat Omroep Brabant niet twijfelde aan de geloofwaardigheid van de hoofdlijnen van Peters verhaal. Twijfels waren er over de volgende zaken, die niet zijn gepubliceerd. Reden hiervoor is dat we deze elementen lastig op echtheid konden controleren.

• Twee foto's waarvan Peter beweert dat zijn patrouille-eenheid ze maakte, plaatsten we niet. In de periode dat Peter in Oekraïne zegt te zijn geweest, zijn deze foto's via nieuwssites en Telegram-kanalen verspreid.
• De bewering dat zijn eenheid een tank heeft vernietigd, leek onjuist. In het gebied waar Peter patrouilles claimt te hebben gelopen, waren zover bekend geen Russische troepen aanwezig.

Hoe is de lezing van de twee medereizigers gecheckt?

• Zij wisten de echte naam van Peter en meer persoonlijke informatie van hem te noemen. Ook gaven ze gelijk de naam van de WhatsApp groep van uitreizigers, waar Peter in zit.
• Screenshots van deze gesprekken zijn in handen van Omroep Brabant. In screenshots die Peter van de gesprekken stuurde, is de passage dat Peter naar Nederland ging vanwege zijn vriendin en zijn zoon, niet zichtbaar. We hebben Peter met die verschillen geconfronteerd. Hij heeft daar geen verklaring voor. Eerder gaf hij aan samen met de andere uitreiziger de grens te zijn gepasseerd die bewuste nacht.
• Peter erkent dat hij de berichten gestuurd heeft. Hij zou zijn medereizigers niet hebben vertrouwd, is zijn verklaring. Helderder dan dat, kan hij het niet uitleggen.
• De twee mede-uitreizigers laten paspoortstempels zien, die aantonen dat ze in en uit Oekraïne zijn gereisd. Peter kan die niet laten zien; hij stelt ze niet te hebben gekregen.
• Ondanks meerdere verzoeken een boardingpass of betaalbewijzen met datum erop te sturen naar Omroep Brabant, stuurt Peter screenshots en foto's waarop geen data te zien zijn.

En wat nu?

Wij vinden het jammer dat we het verhaal van Peter aanvankelijk gepubliceerd hebben. Hoewel wij naar eer en geweten gehandeld hebben, moeten we nu concluderen dat het verhaal zoals we dat brachten, niet lijkt te kloppen.

Peter reisde naar de grens van Oekraïne met Polen, zoveel staat vast. Maar Omroep Brabant heeft op basis van de nieuw aangedragen informatie grote twijfels over wat er daarna is gebeurd. Het lijkt erop dat Peter nooit in Oekraïne was, is de pijnlijke conclusie die we nu moeten trekken.

Deze gebeurtenissen hebben ons op journalistiek vlak nog meer op scherp gezet.

*Peter is niet de echte naam van de geïnterviewde. Vanwege zijn veiligheid en privacy is de naam gefingeerd. De echte naam is bij de redactie bekend.