Daar hebben raadsleden verschillende redenen voor. Ad Mallens (Gezond Verstand Goirle Riel) geeft aan dat hij had verwachtte dat hij 'veilig' stond op nummer tien van de lijst, op een onverkiesbare plek. Hij ontving boven verwachting veel voorkeursstemmen en dat leverde hem tóch een raadszetel op.

Mallens was jarenlang voorzitter van sportvereniging VOAB in Goirle en had wekelijks vergaderingen. "Dus met vergaderen ben ik wel klaar na al die jaren." Desondanks geeft hij aan als eerste reserve klaar te staan, mocht er onverhoopt iemand van zijn partij tijdelijk uitvallen. "Maar permanent de komende vier jaar zitting nemen in de raad is voor mij geen optie. Daar word ik niet gelukkig van."

Te weinig ervaring was onder andere voor Danny van Herpen (CDA Bernheze) en Bart van Lieshout (lijsttrekker CDA Nuenen) een reden om een stapje terug te doen.

Corné van den Herik (Altena Lokaal) behaalde precies evenveel voorkeursstemmen als zijn partijgenoot John Bakker. Volgens de wet is er dan een loting en die won Van den Herik. Maar na overleg kwamen ze samen tot de conclusie dat het beter was als Bakker plaats zou nemen in de raad. Van den Herik heeft te weinig ervaring en is druk met zijn werk.

Andere redenen die vaak werden genoemd zijn privéomstandigheden en de ambitie om wethouder te worden. Dat betekent niet dat ze ook daadwerkelijk wethouder worden, want in de meeste gemeenten zijn de coalitieonderhandelingen nog niet rond. Twaalf zetelweigeraars geven aan een andere reden te hebben. Bijvoorbeeld Tycho Holleman (VVD Hilvarenbeek), die zijn plek in de gemeenteraad afstaat omdat hij eind februari onverwachts werd benoemd tot Statenlid van de Provinciale Staten.

Is dit nou kiezersbedrog? Volgens hoogleraar bestuurskunde aan de Radboud Universiteit, Michiel de Vries, is het heel simpel: "Als je je op de kieslijst laat zetten en vervolgens genoeg stemmen krijgt voor een raadszetel, moet je die plaats ook innemen. Als je daar vanaf ziet, is dat gewoon een vorm van kiezersbedrog."

"Wanneer je te druk bent met werk of te weinig ervaring hebt, had je dat van tevoren moeten bedenken. Dan moet je gewoon niet op de lijst staan. Als het gaat om onvoorziene gezondheidsproblemen is het te begrijpen, maar anders niet."

Volgens Julien van Ostaaijen, bestuurskundige verbonden aan Avans Hogeschool en Tilburg University, zou het niet aan de kiezer moeten zijn om erachter te komen of iemand wel of niet de gemeenteraad in wil. "De kiezer moet erop kunnen rekenen dat mensen die op de lijst staan ook daadwerkelijk in de raad willen. En als lijstduwers dan zeggen: 'De kiezer weet wel dat ik op een niet verkiesbare plek sta' of 'Ik heb in de media verteld dat ik niet in de raad wil', dan vind ik dat geen goede redenering."

Slecht voor vertrouwen?
De raadsleden die afzien van hun zetel omdat ze alleen wethouder willen worden en geen raadslid, moeten volgens Van Ostaaijen gewoon niet meer meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen. "In Nederland hoef je niet op de lijst te staan om wethouder te kunnen worden, dus als je bij voorbaat niet bereid bent om raadswerk te doen, zet jezelf dan niet op de lijst."

Zorgen de zetelweigeraars voor minder vertrouwen in de politiek? Van Ostaaijen: "We weten niet of dit slecht is voor het vertrouwen in de gemeenteraad, maar goed lijkt het me zeker niet."

Reacties
Jeroen Hendrickx van Gezond Verstand Goirle Riel begrijpt het als mensen het kiezersbedrog noemen. "‘Strikt genomen is dat zo. In praktijk is het echter niet realistisch om te verwachten dat alle 30 kandidaten op een lijst ook echt verkozen kunnen en willen worden."