Personeelstekort blijft nog 30 jaar probleem: 'Geen simpele oplossingen'
De situatie op de arbeidsmarkt is volgens Wilthagen uitzonderlijk. Op iedere honderd werkzoekenden zijn er nu 133 vacatures. En er zijn landelijk wel 450.000 vacatures.
“Dit hebben we zo nog nooit meegemaakt, zelfs niet na WOII.”
Wat er nu gebeurt, is volgens Wilthagen uniek: “Er is geen sector meer die géén vacatures heeft. Dus de krapte is heel breed. Niet alleen zorg, onderwijs en ICT, maar ook bouw, installatietechniek, noem maar op. Dat hebben we zo nog nooit meegemaakt, zelfs niet tijdens de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog.”
Probleem waar vooral Brabant mee kampt is het tekort aan technische mensen: “Er werkten nog nooit zo veel mensen in de techniek en er waren nog nooit zo veel vacatures. In Brabant zit ook veel logistiek en ook daar zijn grote tekorten aan arbeidskrachten.”
Volgens Wilthagen komt dit niet door corona: “Hoofdoorzaak is de bevolkingsopbouw die verandert. Er zijn minder jongeren en er zijn ook steeds meer ouderen die langer leven en waar je voor moet zorgen.”
“Pas over dertig jaar wordt het tekort aan arbeidskrachten minder.”
Wat Wilthagen frustreert, is dat je dit had kunnen zien aankomen: “Dit is al een tijd aan de gang. Al sinds 2019 roep ik dat we hier iets aan moeten doen. Maar er gebeurde niks, want corona kwam. Door de lockdowns dachten we dat er te veel arbeidskrachten waren. Maar dit is een structureel probleem.” En Wilthagen heeft slecht nieuws: “Pas over dertig jaar wordt dit minder.”
Hoe los je dit nu op? “Er is niet één oplossing. Er zijn wel tien knoppen waaraan je kunt draaien. Allemaal met negatieve en minder leuke kanten. Maar je moet aan al die knoppen draaien. Arbeidsmigratie is zo’n knop waarvan veel mensen zeggen: doe maar niet. Want zij moeten ook ergens wonen en we hebben geen bouwvakkers om die huizen te bouwen.”
Toch leunt Brabant al heel sterk op arbeidsmigranten: “Bij ASML werken er veel, de kenniswerkers, waarvan we zeggen: doe die maar wel. Maar ook in de landbouw. Je kunt zeggen: we willen er niet meer bij. Maar als ze morgen vertrekken, heb je een groot probleem.”
“Wij zijn wereldkampioen deeltijdwerken.”
Wilthagen wijst naar nog een andere knop: “Wat ons onderscheidt van andere landen, is dat wij veel minder werken. Wij zijn wereldkampioen deeltijdwerken. We willen hobby’s, mantelzorg, zelf voor de kinderen zorgen en reizen. Vooral voor zorg en onderwijs, beroepsgroepen waarin veel vrouwen werken, is de oplossing simpel: meer uren gaan werken.”
Verder moet je volgens Wilthagen denken aan ‘onbekend talent’: “Mensen in de bijstand of jonge gehandicapten, die wel kunnen en willen werken met aanpassing en scholing. Dat is een grote groep: 1,3 miljoen mensen.”
Ook kunnen we met slimme techniek arbeid besparen: “Laatst zat ik in een restaurant waar ik mijn eten bestelde via een QR-code.” En we moeten slimmere studiekeuzes maken: “Meer scholieren verleiden te kiezen voor techniek in plaats van communicatie, sport en bewegen.”
De bal ligt voor een heel groot deel ook in de regio, zegt Wilthagen: "Je gaat in de coalitieakkoorden denk ik veel goede plannen zien. Het is ook een kans, hè. Voor mensen die lang in de bijstand zitten, is het nu of nooit. Als het nu niet lukt, lukt het nooit."
LEES OOK: Brabantse economie draait op volle toeren, maar komt handjes tekort