Deze Brabantse woorden verdienen een plekje in de Dikke Van Dale

30 mei 2022 om 19:00 • Aangepast 7 juni 2022 om 17:44
nl
‘Joepie de poepie’ en ‘grote grijze geitenbreier’ zijn de allerjongste toevoegingen aan de Dikke Van Dale. Maar hier in Brabant spreken we natuurlijk ook een skôn taaltje. Veel van 'onze' Brabantse woorden zijn minstens net zo prachtig en hebben ook al een plekje veroverd in dat woordenboek. Want veel bovensloters hebben nog best wat moeite met het Brabants.
Profielfoto van Rik Claessen
Geschreven door
Rik Claessen

Voor ons betekent ‘ik ben net aangereden’ dat je vertrokken bent. En als je ‘bent afgewerkt’ zit je werkdag erop. Dat zien die noorderlingen toch echt verkeerd. Om het nog maar niet te hebben over de friet/patat-discussie.

Mocht je iemand tegenkomen die beweert dat het patat is in plaats van friet, dan kun je hem gerust een verrekte koekwaus noemen. Want sinds oktober 2014 kunnen de betreffende koekwauzen ook gewoon opzoeken wat het betekent: sukkel of kluns.

Over 'worstenbroodje' kan niemand zaniken: dat staat dikgedrukt in de Van Dale.

Ons pap en ons mam
De Dikke Van Dale bestaat al sinds 1864. Grote kans dat ‘gullie pap en mam’ hem dus ook kennen. ‘Ons pap en ons mam’ staat ook in de Van Dale. Hoewel ze in het boek focussen op de betekenis van ‘pap en mam’, staat er wel bij vermeld dat ‘ons’ een regionale aanspreekvorm is. Des toch hendig?

Bekant is ook een prachttoevoeging aan het woordenboek. Want dat woord is bekant in elke zin te gebruiken. Wanneer het precies is toegevoegd aan de Van Dale is niet duidelijk, zo ongeveer tussen 1901 en 1925. Dat is bekant honderd jaar dat woord in dat boekje staat.

Brabantisme
Helaas staan een boel Brabantse woorden niet in de Dikke Van Dale. Niet alleen ontzettend zund, want er zijn zat prachtwoorden in ons dialect. Skottelslet, staat er bijvoorbeeld ook niet in. Wat extra zund is met dit woord, is dat de Limburgse variant, schottelslet, er wél in staat. Daar kunnen we nie echt mee akkedeere.

Veel van onze woorden staan dus niet in de taalbijbel van Nederland. Maar een woord óver al onze eigen uitspraken, staat er gek genoeg wél in: "Brabantisme: woord of uitdrukking die kenmerkend is voor het Brabants en afwijkend van de Nederlandse standaardtaal."

Meepesaant (in het voorbijgaan), petazzie (stamppot), zibbedeeske (sulletje) en braoierd (prutser), ze hebben ook deze editie van de Van Dale helaas niet gehaald. Gèrum voor onze Brabantse taalpareltjes. Gelukkig staat onze alles overstijgende afscheidsgroet sinds 1992 wel herkend in dat taalbuukske. Houdoe!

Hoe groot is jouw kennis van het Brabants? Doe de quiz!

Wachten op privacy instellingen...

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!