Dat het de waterschappen ernst is, bleek onlangs nog. Toen werd iemand betrapt op het illegaal oppompen van grondwater. Het kwam de dader op een boete van 2000 euro te staan, zo meldt Waterschap De Dommel. “Op lichtere overtredingen staat vijfhonderd euro boete. Boeren zijn hier natuurlijk niet blij mee, het gaat om forse bedragen. We zijn sinds 2018 actief aan het handhaven, waarbij na ieder jaar minder overtredingen worden geconstateerd”, zegt Kim Schoones van het waterschap.

Waarschuwingen zijn vaak voldoende. Eind april en begin mei werden in het werkgebied van Waterschap Aa en Maas tientallen waarschuwingen uitgedeeld. “Dat was net in de periode dat het heel lang droog was en de verboden afgekondigd werden”, verduidelijkt Ingeborg Riedstra.

Inmiddels zou je door de recente buien bijna gaan denken dat er niks aan de hand is, maar schijn bedriegt, zo vertelt Riedstra. “Het heeft op sommige plekken flink geregend en de temperatuur is gaan zakken. Dat is goed voor het grondwaterpeil. Ook ziet het gras er knalgroen uit en staat er weer water in beekjes. Maar bijvoorbeeld de Boven Aa, een hoger gelegen zandgrondgebied, blijft snakken naar water.”

“Op langere termijn is het eigenlijk nodig dat de regen verspreid over veel meer dagen valt. Maar we weten nu al dat dit door verandering van ons klimaat steeds minder vaak gaat gebeuren. Het is niet voor niets dat we in de provincie afspraken hebben gemaakt om het grondwater op peil te brengen.”

De waterschappen beseffen dat ze met hun verboden diverse sectoren raken. In West-Brabant, waar Brabantse Delta het waterbeheer voor zijn rekening neemt, zijn die van kracht in delen waar zandgronden liggen. “Het was voor ons de eerste keer dat we zo’n verbod moesten uitvaardigen. Dat zijn boeren niet gewend”, zegt Stefanie Hermens.

“Een verbod heeft financiële gevolgen. Een vroege droogte in het groeiseizoen, zoals dit jaar, kan ertoe leiden dat de opbrengsten bij de oogst tegenvallen als je niet mag beregenen. Dit heeft geleid tot diverse overtredingen. We hebben uitgelegd waarom dat verbod toch nodig is en gevraagd om te stoppen met beregenen.” De neerslag van de afgelopen weken heeft ertoe geleid dat er zeer weinig behoefte is om te beregenen. "Gewassen die net zijn aangeplant worden beregend, maar we zien geen overtredingen van de huidige verboden."

Voor de controles maken waterschappen gebruik van eigen toezichthouders, die mogen waarschuwen en boetes mogen uitdelen. Ook wordt samengewerkt met mensen van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit en andere instanties die al vaker in het buitengebied een oogje in het zeil houden.

De controles van de waterschappen worden meestal te voet gedaan. In sommige gevallen worden ook drones ingezet. Ook komt het voor dat met vliegtuigen situaties worden beoordeeld. Kortom, de waterschappen laten niets aan het toeval over.

LEES OOK:

Droogte is steeds groter probleem: 'Nog nooit zo vroeg al maatregelen'

Boer Erik gaat bij droogte druppelen: 'Klaar met verkwistend rondspuiten'

Droogte: eerste onttrekkingsverbod oppervlaktewater van dit jaar ingesteld