Alleen al in de maand mei kondigde het KNMI zes keer code geel af voor naderend noodweer. Dat bleek in sommige gevallen niet voor niets: het slechte weer zorgde vorige week dinsdag voor de drukste avondspits van het jaar tot nu toe. En in het westen van Brabant leidde enorme regenval tot overlast.

Het lijkt soms wel alsof de weercodes je om de oren vliegen. Soms worden ze uitgegeven en ontstaan er gevaarlijke situaties, maar soms valt het wel mee. Zo ook de code geel die voor zondagavond werd afgegeven voor stevige onweersbuien. Die kwamen er niet, waardoor er sprake was van loos alarm.

Maar wat betekenen die weercodes nu precies?

• Geel: er kan 'gevaarlijk weer' zijn. KNMI schrijft op haar site: "De zekerheid is minstens zestig procent." Geen reden om in de kramp te schieten, maar het KNMI hoopt wel dat je alert bent op gevaarlijke situaties, zeker op de weg. In veertig procent van de gevallen loopt het dus wel los, maar je wilt het risico niet lopen, toch?
• Oranje: de kans op extreem weer met overlast, schade of zelfs letsel is dan groot, groter dan zestig procent. Dat kan heel lokaal zijn, schrijft de KNMI. Op de weg is vanzelfsprekend opletten geblazen. Rijkswaterstaat kan adviseren je reis zo mogelijk uit te stellen.
• Rood: bij deze zwaarste alarmcode kan het weer ons land of een deel ervan volledig op z'n gat gooien. Of zoals het KNMI schrijft: het kan 'ontwrichtend' werken. Ook als de kans op extreem weer klein is, maar de risico's groot, dan kan de code worden afgegeven. De weg op gaan wordt bij code rood afgeraden.

De drie weercodes komen niet alleen voor bij kans op onweer. Maar ook bij regen, sneeuw en gladheid, windstoten, extreme kou of juist hitte, mist.

Hoe vaak komen de weercodes voor?

Rood:

• De laatste keer code rood van kracht was in Brabant was in 2022, dat was tijdens storm Eunice. De weerswaarschuwing bleek bijzonder op z'n plek, want het spookte die dag. In Dongen bijvoorbeeld, werd een aantal mensen letterlijk dakloos, omdat het dak van een huizenblok waaide.
• In 2021 kreeg Brabant twee keer code rood om de oren. In beide gevallen gold dat toen voor het hele land. Eén keer ging het om sneeuwjacht, ruim een week later om gladheid door ijzel.

Oranje:

• Deze code is in Brabant in 2023 tot nu toe vijf keer van kracht geweest, de laatste dateert van 9 juli, ook toen vanwege onweersbuien.
• In 2022 kreeg Brabant vier keer te maken met code oranje.

Geel:

Maar het regent toch soms weercodes? Dat klopt eigenlijk alleen voor code geel. Het KNMI houdt daar zelfs geen statistieken van bij. Woordvoerder Josine Camps: "In de winter geldt door gladheid héél vaak wel ergens een uurtje code geel."

Alwéér code geel en ik merk er helemaal niks van. Camps snapt die gedachte: "Gladheid is vaak heel lokaal. Datzelfde geldt voor onweer. Dus je kunt in je auto zitten en denken: ik merk er helemaal niks van. Maar ergens anders in dezelfde regio kan het wél heel glad zijn en dus meteen ook heel gevaarlijk."

Daarom wordt er dus in de wintermaanden niet alleen met zout gestrooid, maar ook met waarschuwingen. "Rijkswaterstaat deelt code geel op social media heel actief. En zo bereikt het dan precies de doelgroep: de weggebruiker. Want vooral zij zullen het meeste merken van code geel."

In 2021 liet het KNMI door Kantar Publik flitspeilingen doen. Dat leverde informatie op over het bereik van de weercodes.

• 61 tot 65 procent wist dat code oranje van kracht was.
• 92 tot 95 procent wist dat code rood gold.

Noodweer leidde zaterdag tot grote problemen, onder meer in in Kruisland. Voor Joffre Wakelkamp was het niet de eerste keer:

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Het verwachte noodweer veroorzaakte geen grote problemen, maar het leverde vooral mooie plaatjes op

Dit artikel verscheen eerder in augustus 2023.