"We vergrijzen", stelt de hoogleraar. "Dát is de hoofdoorzaak. En het effect daarvan zien we ieder jaar sterker terug." Simpel gezegd gaan steeds meer mensen met pensioen, terwijl er aan de onderkant minder werknemers bijkomen om hun plekjes op te vullen.

"En dat is een tendens die we tot 2050 blijven zien", voegt Wilthagen toe. Een oplossing ligt dus niet voor de hand. "Zelfs als je de pastoor net als vroeger langs de deur zou sturen om te zeggen dat er meer kinderen moeten komen, vinden die over een jaar of twintig pas hun eerste baan."

Een andere oorzaak ligt volgens Wilthagen in onze cultuur. "Kijk je naar het percentage Nederlanders dat werkt, dan staan we in de top 3 van Europa. Maar vergelijk je het aantal uren dat we werken, dan staan we juist bij de onderste drie."

We zijn dus een echt deeltijdland. "Er wordt weleens gezegd dat Nederlanders het laagste werkethos van de wereld hebben. Een tikje oneerbiedig en onterecht. Maar het is wel zo dat wij hier andere bezigheden naast ons werk heel belangrijk vinden. Denk aan het zelf opvoeden van de kinderen, hobby's of gewoon vrije tijd."

Maar dat zijn geen verschijnselen van de laatste tijd. Waarom merken we dan juist nú dat enorme tekort aan werknemers? "Corona is absoluut een katalysator geweest. Zeker voor bepaalde sectoren, zoals de horeca. De mensen die daar vertrokken zijn, komen nu amper terug. Simpelweg, omdat ze inmiddels meer verdienen."

Maar ook in andere sectoren is het werven van personeel inmiddels een opgave van formaat. "Dat komt door de enorme economische boost die we na de lockdowns hebben gezien. Mensen willen allerlei dingen inhalen, waardoor overal personeel nodig is. De vraag is gewoon ontzettend hoog."

Dan helpt de aanstaande zomercoronagolf niet bepaald mee. "Op dit moment ligt het ziekteverzuim al hoog, door de enorme werkdruk. De verwachting is dat er straks weer een hoop mensen extra gaan uitvallen met een besmetting. Maar poppetjes om hun plek op te vullen, die zijn er niet."

Het lijkt op een negatieve spiraal, waar we niet snel uitkomen. En inmiddels zijn het niet meer alleen de werkgevers die last hebben van de krapte. "Iedereen merkt het nu. De kinderopvang moet sluiten, vakanties dreigen niet door te gaan, op de spoedeisende hulp verwachten ze duizend extra doden, omdat er niet genoeg specialisten rondlopen."

Maar wat zou er volgens Wilthagen dan nu moeten gebeuren? "Het zou goed zijn als de politiek hier duidelijker over is. Anders blijven we allemaal rondlopen met die vraag, waar alle werknemers plots gebleven zijn. We hebben talloze persconferenties gehad over de coronacrisis, wellicht zou zoiets hier ook eens goed zijn. We moeten de ongemakkelijke waarheid onder ogen zien."