Nederland is nat en heeft een lang groeiseizoen. Daarom heeft Brussel jarenlang toegestaan dat er hier meer mest wordt uitgereden dan in veel andere landen. Maar nu het met de waterkwaliteit niet zo best gesteld is, vindt Brussel het wel welletjes. De uitzonderingspositie voor Nederland is dus in gevaar. Na de zomer valt de beslissing.

Kringlooplandbouw in de knel
Niels Kanters van de ZLTO waarschuwt dat minder mest uitrijden niet per definitie goed is voor het milieu.

"Melkveehouders moeten nu mest gaan afvoeren en vervolgens kunstmest kopen zodat hun land toch voldoende voedingsstoffen krijgt. Dat gaat in tegen de plannen van het kabinet." Die plannen, minder kunstmestgebruik en kringlooplandbouw zijn volgens de ZLTO dan ook niet haalbaar als er minder mest mag worden uitgereden.

Niels Kanters: "We zien in Nederland dat de grondwaterkwaliteit wat is verslechterd. 2018 en 2019 waren droge jaren. Omdat er dus minder water in de grond zat, wordt het nitraat uit de mest minder verdund en dat is juist slecht is voor de waterkwaliteit. Ook nemen planten minder nitraat op uit die droge grond. De verslechterde waterkwaliteit komt dus vooral door het drogere weer, niet door de mest. Brussel kijkt dus niet naar de precieze oorzaak." Brussel zoekt vooral een oplossing voor de slechtere waterkwaliteit.

Oppervlaktewater beschermen
De schrik zit er ook goed in bij Minister Staghouwer van Landbouw. Hij stuurde een brief naar Brussel waarin hij uitlegt dat de gevolgen groot zijn. Nu mag je meer mest uitrijden als 80 procent van je land bestaat uit grasland. Vervalt die regel, dan zullen veel boeren delen van dat grasland voor andere gewassen gaan gebruiken. En het is nou juist het grasland dat de meststoffen het beste vasthoudt, waardoor het oppervlaktewater wordt beschermd.

Boeren wacht ook nog eens een enorme kostenpost. "Boeren moeten dus meer mest afvoeren en dat kost geld. Bovendien zijn de prijzen van kunstmest enorm gestegen", zegt Kanters. Een oplossing kan zijn dat dierlijke mest wordt verwerkt tot mestkorrels. Daar zijn mestverwerkers voor nodig. En ook die laten nog lang op zich wachten. "Op dit moment mag je kunstmest nog niet vervangen door die mestkorrels. Daar moet Brussel nog toestemming voor geven."

Kunstmestvervangers nog niet goedgekeurd
Kanters gaat verder: "Ook wachten we nog op een aanpassing van de Meststoffenwet in Den Haag. In die plannen staat dat melkveehouderijen in de toekomst helemaal grondgebonden moeten zijn. Alle koeienmest moet je dus over eigen land kunnen uitrijden."

Brabant wil nog een stukje verder gaan. De provincie werkt hard aan een Uitvoeringsagenda Mest. Daarin staat dat alle geproduceerde mest pas mag worden uitgereden als die in de mestverwerker emissiearm is gemaakt. Zo moet het stikstofprobleem worden teruggedrongen.

Tijdspad niet realistisch
En zie daar het probleem. Opnieuw wil Brabant vooroplopen, net als met de stalaanpassingen, en dat is een heel slecht idee, zegt Niels Kanters van de ZLTO. "Het is nog helemaal niet duidelijk of deze plannen binnen het landelijk beleid en de regels uit Brussel passen. We lopen het risico dat we dingen in gang gaan zetten die uiteindelijk niet kunnen worden waargemaakt. Ook lukt het niet om voor 2030 genoeg mestverwerkers te hebben die dit aankunnen. Dat is echt niet realistisch."