Nieuw zelfportret Van Gogh verrast kenners: 'Boerin was toen interessanter'
Van Gogh schilderde het portret vermoedelijk in 1887. Hij deed dat op de achterkant van een ouder doek. Toen het Stedelijk Museum in Amsterdam dat schilderij in 1905 wilde inlijsten voor een tentoonstelling, werd het zelfportret van Van Gogh met karton afgeplakt.
De ontdekking van een nieuw zelfportret van Vincent van Gogh is in meerdere opzichten heel interessant, zeggen deskundigen uit Nuenen en Zundert. "Het is bekend dat Van Gogh vaak bestaand werk gebruikte om eroverheen iets nieuws te maken", zegt Simone van der Heiden van het Vincentre in Nuenen. "Maar hier heeft hij de achterkant gebruikt en dat is bij het inlijsten achter karton verdwenen. Dat is heel bijzonder."
"Destijds werd zijn portret lager gewaardeerd dan dat van een Nuenense boerin."
Ron Dirven van het Van Gogh Huis in Zundert wijst erop hoeveel er rondom de wereldberoemde Brabantse schilder in ruim honderd jaar is veranderd. "Tegenwoordig is een zelfportret van Vincent van Gogh het absolute summum, maar honderd jaar geleden lag dat kennelijk anders. Toen werd zijn portret kennelijk lager gewaardeerd dan dat van een Nuenense boerin. Weliswaar een belangrijke boerin, want we hebben het hier over Sien, een van de aardappeleters. Maar het is interessant om te zien hoe die verhoudingen veranderd zijn."
Het Van Gogh Museum deelde deze foto van het zelfportret.
Ron Dirven is blij dat het werk ontdekt is en dankzij de laag karton bewaard is gebleven. "Het is mooi dat er weer een zelfportret van Van Gogh kan worden toegevoegd aan de reeks die er al is. Je ziet de vilten hoed waarmee hij zichzelf vaker geschilderd heeft en ook in zijn gezicht zijn duidelijk herkenbare trekken van hem te zien." Hij twijfelt niet aan de betrouwbaarheid van het werk.
"Bij Van Gogh blijkt er elke keer iets nieuws te ontdekken."
"Het is een heel bijzonder verhaal", zegt Simone van der Heiden. "Maar is dit wel het hele verhaal? Was er al een vermoeden dat de achterkant van het schilderij van de boerin mogelijk iets zou onthullen?" Ze is heel benieuwd naar het vervolgonderzoek. "Bij Van Gogh blijkt er iedere weer iets nieuws te ontdekken."
Het is zeker mooi voor het Schotse museum dat de ontdekking deed, weet Ron Dirven. "Dat heeft er een mooi schilderij bij." Het museum, National Galleries of Scotland, had het portret van de Nuenense boerin al sinds in 1960 in de collectie en heeft nu dus ook het nieuwste zelfportret van Vincent van Gogh.
Dat blijft voorlopig nog onzichtbaar, omdat het schilderij van de boerenvrouw onderdeel is van een tentoonstelling die over twee weken opent. Pas na die tentoonstelling gaat het museum het zelfportret tevoorschijn halen.