De stalmaatregelen maken onderdeel uit van de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof. Ze leveren een heel belangrijke bijdrage aan het behalen van de doelen die het Rijk aan de provincie stelt. Een stikstofreductie van 50% in 2030. Provinciebestuurder Elies Lemkes van Landbouw en Voedsel: "Gelukkig hebben we al jarenlang geïnvesteerd in innovatieve stallen en we zijn blij dat de rijksgelden vervroegd beschikbaar worden gesteld, zodat boeren hierin kunnen investeren."

Voordeel bij tijdig aanvragen vergunning
Om de benodigde stalaanpassing op tijd te kunnen doen, moeten veehouders ook op tijd een vergunning aanvragen. Zo'n 2200 veehouders moeten dat nog doen. Dat kan leiden tot een enorme piek aan aanvragen komend voorjaar en dus tot een overbelasting van de omgevingsdiensten die die aanvragen allemaal moeten beoordelen. Boeren die vóór 1 april de vergunning aanvragen, krijgen een extra financiële vergoeding. Voor boeren die dat voor 1 januari doen, is die extra vergoeding nog hoger. Ook die wordt betaald uit de 45 miljoen van het Rijk.

Vraag je de vergunning op tijd aan, maar heb je deze nog niet op tijd binnen, dan krijg je van de provincie meer tijd om de stalaanpassing te realiseren. Ook trekt de provincie drie ton uit om het team dat alle vergunningaanvragen moet behandelen te versterken. Zo hoopt Brabant een opstopping van het systeem te voorkomen.

Beschikbare stalsystemen
Niet voor alle dieren is er al een stalsysteem beschikbaar dat voor minder uitstoot zorgt. Dit geldt voor vlees- en fokstieren die op stro worden gehouden, bepaalde scharrelkippen, konijnen en vleeskalkoenen. Daarom is besloten voor deze diercategorieën de eisen aan te passen van hoever de ammoniakuitstoot naar beneden moet. Deze veehouderijsectoren krijgen dus wat extra ruimte om tot goede stalaanpassingen te komen.

Wil je helemaal geen nieuw stalsysteem, dan kan je als boer ervoor kiezen om natuurinclusief te worden. Voor deze en biologische bedrijven geldt een uitzondering op de vergunningsverplichting. Dat komt omdat deze boeren al een duurzame bedrijfsvoering hebben (of krijgen) en zo bijdragen aan het behalen van doelen voor bodem- en waterkwaliteit. Daarom stelt de provincie extra geld beschikbaar voor de Biodiversiteitsmonitor. Via de Biodiversiteitsmonitor, een soort rekenmodel, kunnen veehouders aantonen dat ze natuurinclusief zijn.

Geen absolute zekerheid
Voldoen aan de verplichting om een emissie-arme stal te bouwen geeft nog steeds geen absolute zekerheid dat je bedrijf niet hoeft te verdwijnen om de stikstofdoelen te halen. Door de onzekere toekomst voor veehouders, willen banken nu vaak niet meewerken aan het verstrekken van een lening voor die emissie-arme stal.

Gedeputeerde Lemkes ziet dat ook en zegt met de banken in gesprek te gaan. "We doen het in Brabant juist heel goed. Er is geen enkele reden om boeren niet te helpen met de financiering. Ik ga daar over praten."

17,5 miljoen voor opkopen grond en slopen stallen
Daarnaast krijgt de provincie een bedrag van 17,5 miljoen, omdat ze in enkele gevallen grond wil opkopen voor natuurontwikkeling, extensivering (een manier van landbouw- en veeteelt waarbij gebruik wordt gemaakt van meer grond per dier, en waarbij dieren meer en langer buiten in de weide kunnen staan, red.) of watermaatregelen. Bij deze grondaankopen kunnen ook de stallen van boeren worden gekocht, om die dan vervolgens te slopen.

Voorzichtig optimistisch
Inmiddels heeft ook de ZLTO gereageerd op het nieuws vanuit Den Haag. "Wij zijn voorzichtig optimistisch dat ook bij de provincie het besef begint te dagen dat de deadline voor stalaanpassingen per 1 januari 2024 onhaalbaar is. Wij waarderen de inzet van de provincie om betrokken veehouders, met financiële prikkels en een versoepeld vergunning- en handhavingsbeleid, te prikkelen om versneld een vergunning aan te vragen."

Wel waarschuwt de belangenorganisatie voor té hoge verwachtingen. "Waar de provincie spreekt van ‘op te lossen knelpunten’, zien wij grote onzekerheid bij veehouders om nu daadwerkelijk een vergunnings- en financieringsaanvraag te doen. Zeker met het oog op de beruchte stikstofkaart van minister Van der Wal en de hausse aan wet- en regelgeving die op agrariërs afkomt, is de onzekerheid onverminderd hoog en knagend.