“Morgen kan zomaar het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) op de stoep staan. De gemeenten zijn niet te benijden. Waar normaal maanden of jaren de ruimte is om burgers voor te bereiden op veranderingen, is het nu een kwestie van uren en dagen.”

Meesters heeft zich als onderzoeker verdiept in de rol van informatie tijdens crisissituaties. Of het nu gaat om overstromingen, stikstofreductie of de opvang van asielzoekers. “Het zijn diverse problemen met andere belangen, maar het patroon blijft hetzelfde. Hoe praat je als lokale overheid met je burgers? Hoe overtuig je jouw inwoners van het gekozen beleid, het maatschappelijk belang en de aanpak van zo’n crisis?

Meesters: “Een gemeentebestuur moet rekening houden met twee zaken. Het inlevingsvermogen van de burger, hoe voelt die zich erbij en feitelijke informatie. Maak duidelijk wat er aan de hand is en wat er staat te gebeuren.”

Eerst dat inlevingsvermogen van de betrokken inwoner. Dat bestaat volgens Meesters vooral uit cirkels. “Mensen denken eerst aan zichzelf, dat klinkt wat egoïstisch maar is volkomen normaal. Dus hij of zij zal zich afvragen: wat betekent de aanpak van een crisis voor mij?

Daarna volgt de naaste kring, wat betekent het voor de veiligheid van mijn kinderen, de waarde van mijn huis, mijn familie, mijn vrienden, de buurt, het dorp, het land. De cirkels worden, net als de betrokkenheid, steeds wijder.”

Als persoonlijk voorbeeld herinnert hij zich de zomer van 2021 nog goed. Limburg stond na hevige regenval onder water en Meesters maakte zich vooral zorgen over zijn familie die aan de Maasoever woont. Pas daarna volgden de lichte zorgen over zijn vrienden in Maastricht. “Zo werkt het nu eenmaal.”

Het heeft daarom weinig zin als overheden zich beroepen op het internationale vluchtelingenverdrag of landelijke regels. “Dan werk je van buiten naar binnen en bereik je de burgers niet. Maak vooral duidelijk wat het voor ieder persoonlijk betekent.”

In zijn ogen helpt het als gemeenten feitelijke kennis en informatie geven. “Hoeveel asielzoekers komen er? Waar komen ze? Hoe lang blijven ze? Zorg voor heldere antwoorden. Dat biedt tegenwicht aan de persoonlijke kijk van burgers en hun gedeelde ervaringen. Je hebt maar één rotte appel in de mand nodig om de sfeer te verpesten. Met feiten kun je die negatieve gevoelens de mond snoeren. Dat lukt overigens niet altijd.”

Want, zo geeft Meesters toe, die persoonlijke kijk is heel divers. Gemeenten moeten waken voor een standaard benadering. Ouderen hebben wellicht behoefte aan een informatieavond in een gemeenschapshuis. Jongeren zijn gemakkelijker online te benaderen. “Gebruik meerdere paden, tast met diverse voelsprieten de stemming af.”

Meesters ziet dat burgers behoefte hebben aan controle. Ze willen graag invloed hebben op het proces, zeker dichtbij huis. Ze willen meepraten over handhaving.

"Je kunt niet over alles in discussie gaan. Je zit vaak vast aan regelgeving. Zo hebben we met zijn allen afgesproken om met verkeerslichten het aantal dode en gewonde weggebruikers te verminderen. Dat staat vast. Maar je kunt burgers wel laten meepraten over hoe lang een stoplicht op rood moet staan. Een gesprek over de invulling en voorwaarden, kan verrassende inzichten opleveren. Gebruik die creatieve denkruimte om met een buurt of ondernemersclub op één lijn te komen.”