Bij vluchten van een F-16 zijn er veel minder klachten dan wanneer er een F-35 door de lucht scheert. De reden is samen te vatten in één woord: "Efficiëntie", zegt Andringa. "Bij de ontwikkeling van de F-16 was maar een klein team betrokken. En het toestel hoefde aan veel minder wensen van opdrachtgevers te voldoen. Dat gaf het team de ruimte om een vliegtuig te ontwerpen dat efficiënt vloog. Dus met zo min mogelijk brandstof, maximaal gebruikmakend van luchtstromingen. Een bijkomstigheid was dat het toestel relatief weinig herrie maakt. In ieder geval veel minder dan zijn opvolger, de F-35."

De F-35 werd ontworpen door tientallen bedrijven uit acht deelnemende landen. Veel meer dan bij de F-16. Al die landen hadden hun eigen wensen. De F-35 moest bijvoorbeeld sneller kunnen opstijgen en vliegen en het toestel moest preciezer kunnen bombarderen.

Kameel
Volgens Andringa is het daar dan ook fout gegaan met het geluidsniveau. "Ken je die grap van die kameel? Dat is het enige dier wat door een commissie is ontwikkeld", zegt de hoogleraar grappend. "De een wilde dat het dier veel water vast kon houden, de ander dat hij ook lang in de hitte kon lopen en ga zo nog maar even door."

Dat is volgens de expert ook wat er met de F-35 is gebeurd. "Elk land wilde iets anders en zo ontstond dit vliegtuig." Efficiënt vliegen stond niet boven aan het wensenlijstje, en dat resulteert uiteindelijk in meer geluidsoverlast. Dat komt bijvoorbeeld door de extra stuwkracht die het toestel heeft, bijvoorbeeld door het gebruik van gerichte motoren. Die vallen te vergelijken met een douchekop met verschillende standen. De F-16 gebruikt de normale stand en de F-35 de krachtigste straal. Andringa: "Vooral bij de landing is dat goed te merken, door de gerichte motoren is dat geluid veel harder."

Passagiersvliegtuig
Bij de ontwikkeling van een passagiersvliegtuig wordt over het algemeen beter nagedacht over de geluidsproductie. "Passagiersvliegtuigen willen ze zo efficiënt mogelijk laten vliegen en daarom ondervinden we daar minder overlast van. Die zijn ook niet bedoeld om bommen te droppen boven oorlogsgebied", zegt Andringa.

Wat positief zou kunnen uitpakken is het gebruik van geluidsarme elektrische toestellen. Daar wordt mee geëxperimenteerd, maar volgens Andringa zullen ze bestaande gevechtsvliegtuigen niet kunnen vervangen. "Het is interessant voor onbemande drones die hoog vliegen en veel in de zon zitten. Dan kun je met een relatief kleine accu lang overweg. Maar bij een gevechtsvliegtuig moet je rekening houden met passagier, bommen en ander materieel. Dan zijn die accu's zo groot, dat heeft weinig zin."

LEES OOK: Forse stijging klachten over F-35 bij Volkel: 'Zelfs bellen lukt niet meer'