Iedere zondagmiddag is er weer een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast

Hoe kan het dat er al drie keer een pad in een ommuurde tuin zit?
Henriette van Loon zag de afgelopen maanden al drie keer een pad in haar ommuurde tuin en vroeg zich af hoe de pad daar was gekomen. Het is nu de tijd voor amfibieën en dus ook padden om een overwinteringsplek te gaan zoeken en daarbij houdt niets hen tegen, ook geen muur. Ze kunnen uitstekend klimmen en dus is een muur geen probleem, maar ook een klein gaatje in de muur of bij een poort is al voldoende om in zo’n ommuurde tuin binnen te komen. Als overigens de fundering van de tuinmuur niet te diep is graven ze daar ook onderdoor. Ze zijn dus op zoek naar een plek waar het niet kan vriezen en dat kan van alles zijn. Bijvoorbeeld gewoon in een humusrijke bodem, maar ook in de grond onder de vloer van een schuurtje, onder een composthoop of onder een fundering van een tuinmuurtje.

Bijzondere zwammen gespot in De Brand
Jan Es stuurde mij een foto van heel bijzondere zwammen die hij gefotografeerd had in het natuurgebied de Brand. De naam van die drie vreemde dingen met rode armen in het gras is inktviszwam. In principe heeft een inktviszwam een witte basis (eivorm) en daaruit steken vier tot zeven slanke oranje armen met daarop wat groen slijmerig spul. Ze komen dus net als alle andere stinkzwammen uit een soort ei. De vier tot zeven slanke lange armen zitten in het begin nog aan elkaar vast. Later laten deze los en vallen dan op de bodem. Vooral het groene slijmerige spul heeft net zoals bij de andere stinkzwammen die kadavergeur. Op de foto zie je dat het al bijna verdwenen is. Inktviszwammen komen oorspronkelijk voor in Australië en Tasmanië, maar zijn voor het eerst in Europa ontdekt in 1921. Vermoedelijk heeft het Australische leger sporen van deze bijzondere stinkzwammen meegenomen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Hoe heet het insect wat gefotografeerd is bij het Gardameer?
Annie Weijs–Meeus was bij het Gardameer en zag een voor haar vreemd insect. Ze heeft het op de foto gezet en vroeg zich af wat het was. Het insect dat ze gefotografeerd heeft, hoort thuis bij de familie bladsprietkevers, net zoals de mestkever en de meikever, en heet gouden tor. Op de foto kan je mooi de goudgroene kleur van de dekschilden van de kever zien. Het diertje wordt maximaal twee centimeter lang en heel kenmerkend zijn de dunne en lichtgekleurde streepjes dwars op de dekschilden. Het mooie daarvan is, maar dan moet je wel een vergrootglas of een loep hebben, dat als je heel goed kijkt dan zijn die streepjes witte haartjes. Gouden torren leven als volwassen insecten vooral van stuifmeel van diverse planten, maar ook van bloembladeren en wondsappen van struiken en bomen. Maar het meest bijzondere van dit familielid van de bladsprietkevers is wel dat de dekschilden bij het vliegen op hun plaats blijven. De vleugels worden namelijk als het ware onderuitgetrokken door uitsparingen onder de randen. Bij de andere familieleden gaan de dekschilden open.

Een insect op het zand van een strand, maar wie wint de discussie?
Mar van de Ven en zijn vrouw hadden volgens hem een stevige discussie over wat ze gezien hadden op het strand. In zijn bericht staat verder niet wat er precies bediscussieerd was, maar ze hebben mij wel een foto van het onderwerp gestuurd. Daarop kan je een insect zien dat thuishoort bij de familie van plooivleugelwespen waartoe ook de bekende limonadewespen behoren. Volgens mij is het een lid van de onderfamilie, ook wel subfamilie genoemd, met de naam leemwespen en is het een van de urntjeswespen. We kennen in Nederland vier soorten urntjeswespen en die maken van leem of klei vaak vermengd met zand een urnvormig nest, vandaar de naam. Dit bijgevoegd filmpje laat mooi zien hoe deze kleine architecten dat doen, let ook op het speciale landingsrandje. Maar wie de discussie heeft gewonnen willen de luisteraars en ik vast ook nog horen!

Paddenstoelen gezien met een laagje glanzend suiker
Annet Hurkmans stuurde mij een foto met de volgende omschrijving: “In het Zeisterbos zag ik paddenstoelen tegen een boom waarop een glanzend suikerlaagje zit, althans dat lijkt het.” Eigenlijk weet ik dan al genoeg, want dan moet het gaan om porseleinzwammen. Deze bijzonder mooie paddenstoelen tasten meestal gezonde bomen niet aan, maar wel delen die al verzwakt zijn. Je komt porseleinzwammen het meest tegen vanaf augustus tot november. Ze groeien dan vooral op takken en stammen van beuken en minder vaak tot zeldzaam op eiken. Het mooist is als je een opname met tegenlicht maakt, want dan kan je ook mooi de lamellen of plaatjes zien. Porseleinzwammen zijn eetbaar, maar dan enkel de hoeden. Toch wordt deze paddenstoel zelden gegeten omdat de smaak tegenvalt.

Kramsvogels in lijsterbes- Vroege Vogels
Publicatie: 15 nov. 2016

De boom wordt lijsterbes genoemd omdat lijsters en andere vogels dol op de bessen zijn. Kramsvogels en spreeuwen eten zich helemaal vol met de rode besjes en voeren de harde onverteerbare zaadjes later naar heinde en ver, zodat de jonge lijsterbesboompjes overal opschieten. Gefilmd door Reint Harkink.

Welke plant slingert rond andere planten en is zo massaal?
Hanneke Schenk is in de afgelopen maanden een gelige plant in haar tuin tegengekomen, die zo’n beetje rond al haar planten geslingerd zat. Ze vroeg zich af wat het was. Het gaat om een in Nederland zeldzame parasitaire plant die behoort tot de windefamilie. De naam is veldwarkruid. We kennen in Nederland wel een ander familielid en dat is klein warkruid, ook wel duivelsnaaigaren genoemd. Oorspronkelijk groeit veldwarkruid dus niet in ons land, maar wel in het Caribisch gebied, Noord-Amerika en mogelijk ook in sommige delen van Zuid-Amerika. Het is in ons land dus een invasieve soort, die vermoedelijk is meegekomen door mensen die verontreinigend plantenzaad hebben meegenomen. Dit moet zijn geweest in de periode tussen 1950 en 1974, want vanaf die periode zien we het meer en meer. Weghalen en vernietigen is dan ook het beste middel om er vanaf te komen. Graag niet in de GFT-bak gooien.

Wat voor rupsen/larven/beestjes liggen er zo massaal op de stenen in de tuin?
Lonneke en Marcel de Leest kwamen iets heel vreemds in hun tuin tegen en vroegen zich af wat het is. Volgens mij zijn het larven van een bladwespensoort. Deze larven noemen we ook wel bastaardrupsen en die larven zitten dan ook meestal op bladeren van bomen. Over de hele wereld kom je ze tegen en men schat het aantal op 6000 soorten. In ons land komen 535 soorten bladwespen, ook wel zaagwespen genoemd, voor. Waarom deze in de tuin bij Lonneke en Marcel op stenen liggen is mij ook een raadsel. Vermoedelijk zijn de diertjes uit de grond gekomen en waren ze op weg naar een boom, want daar gaan ze vreten aan bladeren. Vaak met velen op een blad. Misschien is er iets veranderd in de tuin en is de boom verdwenen waar ze op zouden klimmen of hebben ze een “verkeerde afslag” genomen op weg naar een boom. Een Engels filmpje laat zien hoe ze in principe verder gaan. Ben dus wel benieuwd waar ze uiteindelijk zijn gebleven.

Rubriek mooie foto’s.
Tom en Nellie van den Heuvel

Natuurtip; OERRR Sterrencursus Oisterwijkse Bossen en Vennen
Vrijdag 4, 11 en 18 november van 19:30 uur tot 21:30 uur

Sterren
Heb je altijd al meer willen weten over de sterren die je iedere avond ziet? Schrijf je in voor onze cursus. Ton Spaninks van de Sterrenwacht Tilburg verzorgt deze leerzame, uitdagende en vooral leuke drie avonden, die binnen én buiten plaatsvinden bij Bezoekerscentrum Oisterwijk.

Cursus
Drie vrijdagavonden kom je naar het bezoekerscentrum en neemt onze sterrenkundige je mee in de wonderlijke wereld hoog boven ons.
Voor deze cursus moet je echt wat ouder zijn, dus minstens 10 jaar. Je ouders/verzorgers zetten je af en komen je later weer ophalen.
De vrijdagavonden die je vrij moet houden zijn: 4, 11 en 18 november 2022 tussen 19.30-21.30 uur.

Meer informatie:
• Startpunt: Bezoekerscentrum Oisterwijkse bossen en vennen Van Tienhovenlaan 4 5062 SK Oisterwijk

• Kosten: Leden van Natuurmonumenten 60 euro Niet leden 90 euro

• Aanmelden verplicht via link

• Drie avonden les

• Lekker drinken in de pauze

• Cursusmateriaal

Zelf meenemen: Een laptop (met oplader) met daarop het gratis op internet verkrijgbare Stellarium-programma. Al nieuwsgierig? Download deze link alvast op je laptop.