De Raad van State zette woensdag een streep door het juridische geitenpaadje dat het kabinet sinds 2021 gebruikt om, ondanks gebrek aan stikstofruimte, toch te kunnen bouwen. Met die bouwvrijstelling was tot nu toe geen natuurvergunning nodig voor de bouw, aanleg en sloop van onder meer huizen, energieprojecten en wegen. Volgens het kabinet ging het hier om 'tijdelijke' uitstoot en geen 'permanente'. Dat vindt de rechter dus niet voldoende. Vanaf nu is er dus ook een vergunning nodig voor het bouwtraject.

Schade aan natuur
Er mag van de Raad van State alleen toestemming voor een project worden gegeven, als zeker is dat beschermde natuurgebieden geen schade oplopen. Deze zogeheten Natura 2000-gebieden zijn in Brabant onder meer de Loonse en Drunense Duinen, de Peel en de Brabantse Wal. Deze worden door Europese regels beschermd.

Gedeputeerde Ronnes: "De provincie heeft zorgen over de gevolgen van deze uitspraak. Dit leidt onvermijdelijk tot vertraging in het realiseren van ambities en op individueel projectniveau. Het kost namelijk meer tijd om een complete aanvraag in te dienen en te beoordelen. Daarbij speelt dat er een tekort is aan stikstofjuristen en de werkdruk bij de omgevingsdiensten hoog is."

De uitspraak van de Raad van State kan enorme gevolgen hebben voor de hele bouwsector. Per (nieuw) project moet nu worden bekeken hoeveel stikstof bij de bouw vrijkomt. Dat geldt dus niet alleen voor de bouw van woningen, maar ook voor de aanleg van windparken en zonnevelden en bijvoorbeeld de infrastructuur voor laadpalen. De energietransitie kan met deze uitspraak dus ook in de knel komen, aldus de provincie.

Vertraging en prijsstijging
Daarnaast zijn er zorgen over het tijdspad van bepaalde projecten. Ronnes: "In het geval subsidies voor projecten zijn gekoppeld aan een einddatum, kan dat tot extra zorgen leiden. Bovendien moet een stikstofmatch tussen vrager en aanbieder worden gemaakt. Dat kost niet alleen tijd, maar leidt mogelijk tot druk op de beschikbare stikstofruimte. Vertraging betekent duurdere projecten. De (infra)bouw kampt nu al met fors stijgende prijzen van materialen en brandstof."

Slechte film
"De uitspraak van de Raad van State betekent de zoveelste dramatische plotwending in de slechte film die het stikstofdossier inmiddels is geworden", reageert VNO-NCW. "Het legt onze economie en de energietransitie in feite aan de ketting. Om ontwikkelruimte op stikstofgebied te creëren is een juridisch houdbare oplossing nodig, zodat bouwactiviteiten door kunnen gaan. Anders komt het oplossen van de woningnood ernstig in gevaar."

Volgens VNO-NCW is de schade door vertraagde of uitgestelde projecten vanwege de stikstofcrisis maar liefst 28 miljard. Dit bedrag zal vanwege de uitspraak met vele tientallen miljarden euro’s oplopen, voorspelt de organisatie. "Het kabinet moet nu voortvarend in actie komen om de uitstoot van stikstof in ons land terug te brengen, zodat de noodzakelijke ruimte voor nieuwe economische activiteiten ontstaat."

LEES OOK: Vertraging bij bouwprojecten dreigt nu stikstofvrijstelling wordt geschrapt