De tragische gebeurtenissen van dit najaar 78 jaar geleden worden al heel lang onderzocht door Jack Didden (70) uit Drunen en Maarten Swarts (77) uit Waalwijk. Ze zochten exact uit hoe dat Duitse leger manoeuvreerde, net voor de bevrijding van Brabant. Daarover hebben ze een nieuw boek gemaakt: The Army that got away.

Kust
Hun verhaal begint op D-day (6 juni 1944) in Normandië. De Duitsers werden in de pan gehakt. Sommige legeronderdelen konden ontkomen langs de Franse en Belgische kust.

“Dat was een geplande terugtrekking, geen vlucht”, benadrukt Didden. “Zie hun route van de Seine naar de Schelde! De Duitsers kwamen 300 kilometer te voet naar hier gemarcheerd, of met paarden. En dan toch nog gemotiveerd zijn om door te vechten.”

Market Garden
In september 1944 leek het einde van dat 15e leger nabij. Het raakte ingesloten in Zeeuws-Vlaanderen. Maar het was toen wat rustiger aan het front. De geallieerden hadden hun ogen gericht op een hele andere plek. Ze wilden via Oost-Brabant snel doorstoten via Arnhem, over de Rijn. Operatie Market Garden slokte alle mannen en materieel op.

Daardoor konden de Duitsers in Zeeland en West-Brabant op adem komen. Meer dan 90.000 Duitse soldaten waren op drift. Uitgeput en met vuile kleding moesten ze door marcheren. Met de trein, sommigen gingen met de bus, zelfs lopend richting Bergen op Zoom, Brabant in.

Uitgeput
Zo trok de 245e divisie vanuit de Franse havenstad Dieppe naar Hilvarenbeek en Reusel. Van de oorspronkelijke 8000 man waren er nog 1000 over. De rest was dood, gewond, vermist of krijgsgevangen.

Maar die 1000 uitgeputte Duitsers gingen in Brabant weer in de tegenaanval en fanatiek ook, tegen de oprukkende geallieerde bevrijders. “Nu begrijp ik waarom die lui die bij Tilburg terechtkwamen zo uitgeput waren”, zegt Didden. Hij vindt het een knap staaltje militaire tactiek. Bewondering voor de vijand van toen, heeft hij niet. Dat wil hij er wel graag bij gezegd hebben.

Amerikanen
De Duitse 59e infanteriedivisie belandde in Heerle, bij Wouw. Vanuit daaruit moesten ze oprukken naar Boxtel en bij Best in de tegenaanval, tegen de Amerikanen die bij Son geland waren. Die aanval verliep rampzalig. De zwaar vermoeide Duitsers raakten 600 man kwijt.

De omzwervingen van dat 15e leger zijn voor het eerst compleet onderzocht. Er is zes jaar aan gewerkt. In het boek van dik 500 pagina’s staan meer dan 900 foto’s, vele nooit gepubliceerd. “Het was weer een hele bevalling”, grapt researcher Johan van Doorn uit Heijningen. Hij speelde als expert op de achtergrond een belangrijke rol.

Trilogie
Het boek is in het Engels, want belangstelling is wereldwijd. Japan, Engeland, Amerika, Canada, Hongkong. Gek genoeg niemand in Rusland.

Het is de derde uitgave in een trilogie die begon met ‘Autumn Gale’ (2013) over de tegenaanval van het 15e leger in Brabant en ‘Kampfgruppe Walther’ (2016) over de gevechten bij Son, Veghel en Overloon. Didden is inmiddels alweer druk bezig met een volgend boek over de Poolse bevrijders.