Iedere zondagmiddag is er weer een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast:

Bijzondere zwam gevonden
Rinus Mesman stuurde mij een foto van een bijzondere zwam, althans dat vond hij, die hij enkele jaren geleden gevonden had. Rinus vroeg zich af wat het voor een zwam was. Wat hij gefotografeerd heeft, is inderdaad een bijzondere zwam, want het is namelijk de eikhaas. De eikhaas is een houtzwam, die je vooral kunt vinden aan de voet van de stam van levende eiken, maar ook bij stobben van deze bomen. Het zijn wat zeldzamere houtzwammen die je aan het eind van de zomer of het begin van de herfst kunt tegenkomen. Deze houtzwam is niet alleen mooi, maar ook nuttig in de geneeskunde.

“Omdat deze zwam het immuunsysteem stimuleert, wordt onderzocht of deze bij de behandeling van aids en kanker gebruikt kan worden", is te lezen op Wikipedia. "Mogelijk zijn er ook toepassingsmogelijkheden bij hoge bloeddruk, diabetes mellitus en een te hoog cholesterolgehalte. In november 2006 is een nieuw eiwit ontdekt (GFAHP) dat gemaakt wordt door de eikhaas, wat het herpes simplex virus (HSV) remt. Dit eiwit kan helpen bij de genezing van herpes.“

Dochter door monstertje uit de slaap gehouden
Leo Jacobs stuurde mij een screenshot van een, zoals hij zelf beschreef, klein monstertje en hij vroeg zich af wat het is. Bij het bekijken van dat screenshot dacht ik aan twee mogelijkheden. Allereerst dacht ik aan een krekel, maar tegelijkertijd ook aan een sprinkhaan. Dat laatste vanwege de langere poten achter. Na nog eens goed gekeken te hebben naar het lichaam, denk ik dat het inderdaad een sprinkhaan is, maar dan wel een juveniele, ofwel een jonge sprinkhaan. Dat het een jonge sprinkhaan kan zijn, is vanwege het ontbreken van de vleugels.

Ben wel benieuwd of ik het bij het rechte eind heb, dus als er luisteraars en lezers zijn die een andere mening hebben, dan zie ik graag een reactie tegemoet.

In een bak met mossen en vleesetende planten stond deze fraaie plant
Kees-Jan van Kuijk stuurde mij een foto van een plant waarbij de kraak witte bloemen gedraaid om een stengel zitten. Hij vond deze plant in zijn bak met mossen en vleesetende planten. Alleen al het zien van de foto deed mijn bloed sneller kloppen, want op de foto staat een van de mooiste planten in de wereld, volgens mij. Het is namelijk een herfstschroeforchis! Herfstschroeforchissen zijn kleine grijsgroene planten van maximaal 15 centimeter hoog. In de nazomer verschijnen de stengels uit een rozet en zie je de mooie witte bloemen in een soort schroefdraad rond de stengel staan, vandaar de naam.

Deze soort staat op de Nederlandse Rode lijst en ze worden steeds zeldzamer door ontginning, vermesting, ontwatering, veranderd agrarisch landgebruik en bebossing. Je kunt ze tegenwoordig nog enkel tegenkomen in een oud duincomplex op Goeree, in jong, kalkrijk duingrasland op de Hompelvoet, op de Grevelingendam en in Zuid-Limburg.

Weer een bleke kakkerlak gevonden in Brabant
In de leegstaande en oude badkuip van Hilde de Regt zat een insect en een gek zwart dingetje en zij vroeg zich af wat wat is. Volgens mij is het insect een bleke kakkerlak. Deze soort komt volgens mij steeds vaker voor, terwijl ik er eerst nog nauwelijks over gehoord heb. In de beschrijving lees je dan ook nog steeds dat het een van de meest zeldzame inheemse kakkerlakken is. Maar in de afgelopen Stuifmailperiode zijn er er van verschillende kanten foto’s van deze soort naar mij gestuurd. Ze horen thuis bij de boskakkerlakken en komen enkel voor op de zandgrondgebieden en in de duinen. Onderzoek heeft uitgewezen dat boskakkerlakken zich niet handhaven in gebouwen of huizen.

Het vreemde dingetje is volgens mij een cocon van deze soort en waarschijnlijk bewaakt de bleke kakkerlak die cocon.

Vreemd beest in huis, vaak rond het bad
Remco Hop vond in zijn huis een diertje met een rood lichaam en een zwarte kop en hij wil natuurlijk graag weten welk diertje in zijn huis zit. Toevallig ben ik zo’n exemplaar vorig jaar ook tegengekomen en ben toen aan het zoeken gegaan. Naar mijn idee is het een larve van de basterdweekschildkever, maar ik kan niet precies aangeven om welke het gaat. Er komen namelijk ongeveer zeventien soorten basterdweekschildkevers voor in ons land en aan de larven kan ik het verschil niet zien.

Overigens lijken de basterdweekschildkevers op de gewone weekschildkevers, maar de schilden van de eerstgenoemde soort zijn minder langgerekt. Larven van basterdweekschildkevers beginnen hun leven in vermolmd hout en jagen daar op levende insectenlarven. Misschien moet Remco eens kijken of in de buurt van het bad vermolmd hout zit.

Herfst 2018 in Brabant - A. van Oerle
Publicatie: 23 dec. 2018
A. van Oerle heeft in 2018 een filmpje gemaakt, waarbij alle aspecten van een mooie Brabantse herfst inzitten. Je ziet kastanjes van de tamme kastanje, maar ook paddenstoelen, zoals eikhaas, eekhoorntjesbrood, geschubde inktzwam, nog bloeiende planten, zoals leeuwenbekjes maar ook bessen en diverse insecten.

Hazenpootjes in een grasveld in Volkel
Dorethé Lourenssen was aan het wandelen met haar honden in Volkel toen ze een paar prachtige paddenstoelen tegenkwam. Ze heeft het opgezocht wat het waren en ze kwam tot de conclusie dat het de paddenstoel met het hazenpootje moest zijn en vraagt aan mij of dat klopt. Het antwoord is 100 procent ja. Hazenpootjes hebben mooie witte stelen en in het begin smalle capsulevormige hoeden. Later horizontale tot omgeslagen hoeden met zwarte strepen. Deze paddenstoelen horen thuis in de familie van de inktzwammen en zijn saprofyt. Dit betekent dat ze van dode organismen leven. Ze komen dan vooral voor op houtafval. Je ziet ze in bossen, maar ook waar mensen tuinpaden maken met houtsnippers.

Het lijkt soms of ze op de bodem groeien maar als je wat aarde wegschept, zie je weinig verteerde houtresten. Als de sporen rijp zijn, vervloeien de lamellen tot zwarte 'inkt' en zo verspreiden de sporen zich, net als bij andere 'inktzwammen'. De naam hazenpootje komt vermoedelijk uit het Oudgrieks en is gebaseerd op het feit dat de jonge witvezelige paddenstoelen lijken op de zachtharige poten van hazen.

Vreemde wants op de tuintafel in Volkel, maar met mooie dekschilden
Emile uit Volkel kwam, zoals hijzelf al ontdekt had, een wants tegen op zijn tuintafel. Hij had die wants nog nooit gezien en vond vooral de beide dekschilden erg mooi. Het zijn inderdaad bijzondere dekschilden en de naam die bij deze wants hoort is jeneverbeskielwants. De jeneverbeskielwants is over het algemeen groen, maar op beide schilden zit een hele mooie op een boemerang lijkende bruine vlek. Deze wants kan je gewoon tegenkomen in Brabant, want deze soort leeft vooral op zandgronden en voorheen vooral bij jeneverbesstruiken.

Helaas gaat het niet goed met de jeneverbesstruiken in Brabant, maar gelukkig kan deze wants ook leven op andere soorten uit de cipresfamilie, zoals de levensboom en de gewone cipres. Bijzonder is dat de jeneverbeskielwants overwintert als adult ofwel als volwassen insect met als gevolg dat je de soort het hele jaar kan tegenkomen.

Natuurtip: wildcamera safari Kleine Meer
Zaterdag 12 november van 9.30 uur tot 12.00 uur

Heb je altijd al eens met een echte boswachter op pad gewild? Nou, dat kan! Je gaat met boswachter Mick het bos in en je gaat hem helpen met het verzamelen van heuse WILDCAMERA’S!! Mick wil wel eens weten wat er in de schemering en ’s nachts door zijn bos struint. Met een heuse 'caught on camera'-expeditie geven we Mick en jou een inkijkje in het nachtelijk Natuurmonumentengebied! En we gaan je ook leren hoe je de camera's ophangt.

Uiteraard gaan we de beelden bekijken in onze OERRR=bios. Wat zullen we betrapt hebben reeën, marters, eekhoorns of ratten? We gaan het gezellig maken met warme chocomel en marshmellows.

Meer informatie:
• Startpunt: Kleine Meer, Beheerschuur Brabantse Wal Abdijlaan 43a 4641 RR Ossendrecht

• Kosten: Leden van Natuurmonumenten 5,08 euro Niet leden 7,25 euro

• Aanmelden verplicht via link

• Nog meer informatie via deze link