Volgens Sun & Shine (vestigingen in Helmond en Deurne) is er geen verschil tussen zonlicht en het licht van een zonnebank. Sunday’s (Breda, Eindhoven, Tilburg, Den Bosch en Oss) beweert dat gebruik van de zonnebank gezond is én dat het de efficiëntste manier is om vitamine D aan te maken. Zonnestudio en tevens zonnebankverkoper Carma in Veghel meent zelfs dat huisartsen de zonnebank voorschrijven bij een vitamine D-tekort, omdat supplementen niet goed zouden werken.

Omroep Brabant legde vier beweringen van de zonnestudio’s voor aan dermatologe Sharon Dodemont van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven en maakte een rondgang langs acht huisartsenpraktijken in de provincie. Klopt het wat de zonnestudio's zeggen?

Claim 1: Er is geen verschil tussen zonlicht en het licht van een zonnebank.
Dodemont: “Dit is niet waar. Zowel in de zon als onder de zonnebank word je blootgesteld aan UV-A straling. Dit type straling veroorzaakt veroudering van de huid en beschadigt hem ook. Het verschil is dat je onder de zonnebank aan veel meer UV-A wordt blootgesteld dan in de zon. Dat levert dus ook meer huidschade op.”

Dat zit als volgt: de Europese wetgeving schrijft zonnestudio’s voor dat de straling van een zonnebank niet meer mag zijn dan 0,3 watt per vierkante meter. Dat is vergelijkbaar met de sterkte van de middagzon aan de Middellandse Zee, ofwel zonkracht 12. In Nederland is de kracht van de zon volgens het KNMI nooit hoger dan 8. Op een novemberdag als vandaag meldt het weerinstituut zonkracht 1. Een groot verschil dus.

Hoewel zowel de zon als de zonnebank dus UV-A uitstralen, zit er wel degelijk verschil in de kracht van het licht. Daarbij komt ook nog dat de kracht van de zon over de dag varieert door de stand van de zon en door bewolking, terwijl de zonnebank constant maximaal kan stralen.

Claim 2: De beste manier om vitamine D aan te maken, is onder de zonnebank gaan liggen.
Ook hier klopt volgens Dodemont niets van. “Ga gewoon naar buiten toe. Dat is ook nog eens goed voor je omdat je dan beweegt. Het is al genoeg om een kwartiertje naar buiten te gaan met je handen en gezicht in de zon”, vertelt de dermatologe.

“De vitamine D die je aanmaakt, komt voor 2/3de voor rekening van zonlicht en voor 1/3de deel uit voeding. Een tekort aan vitamine D kun je verhelpen met supplementen en voeding als vette vis. En dus door naar buiten te gaan.”

Claim 3: Huisartsen schrijven de zonnebank voor bij een vitamine D-tekort.
De Brabantse huisartsenpraktijken hoeven er niet lang over na te denken: “Wij verwijzen nooit patiënten naar de zonnebank. Bij een vitamine D-tekort zullen we altijd kijken naar andere oplossingen, zoals medicatie”, laat huisartsenpraktijk Het Ven in Veghel in een reactie weten.

“Dit is echt onzin”, zegt een verbaasde assistente uit Breda. “In mijn vijftien jaar als assistente heb ik nog nooit meegemaakt dat een huisarts de zonnebank voorschrijft.”

Een andere assistente uit Eindhoven, met meer dan vijfentwintig jaar in het vak: “Ik kan met zekerheid zeggen dat ik nog nooit een huisarts de zonnebank voor heb zien schrijven.”

Claim 4: Een zonnebank gebruiken is gezond, want je maakt er vitamine D mee aan.
Sunday’s adverteert met speciale lampen die UV-B uitstralen. Het klopt volgens Dodemont dat je lichaam van UV-B straling vitamine D aanmaakt. Toch betekent dat niet dat de zonnebank een gezonde keuze is. “Zelfs als je voldoende vitamine D aan zou maken onder een zonnebank, weegt dat niet op tegen de bewezen risico’s die het met zich meebrengt. Vitamine D heb je natuurlijk nodig, maar niet van een zonnebank.”

Begin oktober meldde het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) dat het aantal huidkankerdiagnoses de komende tien jaar snel zal stijgen. Volgens het IKNL is bij het ontstaan van huidkanker 'overmatige blootstelling aan uv-straling van de zon en/of de zonnebank de belangrijkste risicofactor'.

'Verleid door onjuiste informatie'
Het KWF ontraadt gebruik van zonnebanken al jaren met klem en wordt dan ook niet blij van de beweringen van de zonnestudio’s. Woordvoerster Annebel Schipper: “Wij vinden het vervelend om te zien dat mensen met onjuiste informatie worden verleid om onder een zonnebank te gaan liggen, terwijl wij er juist voor willen zorgen dat iedereen weet dat een zonnebank gewoon niet gezond is.”

De eigenaresse van de Sunday’s-vestiging in Breda laat in een reactie weten volledig achter de beweringen op de website te staan. Sun & Shine overweegt aanpassing van de website. Al twijfelt de eigenaar wel over de werkelijke risico’s van de zonnebank: “Het ergste dat er kan gebeuren, is dat je huidkanker krijgt. Dat is relatief makkelijk verholpen.” De eigenaar van Carma was niet bereikbaar voor een reactie.

De Reclame Code Commissie zegt alleen in actie te komen naar aanleiding van een klacht. Wel zegt de organisatie dat adverteerders hun claims altijd hard moeten kunnen maken.