Na protest van studenten werden donderdag vijf schilderijen verwijderd op de Technische Universiteit in Eindhoven (TU/e). Op de doeken waren witte mannen in toga’s gehuld en vrouwen in jurken met decolletés. Wat kan er nog wel of juist niet meer door de beugel?

“Een woke - wakker - persoon is eigenlijk iemand die strijdt voor sociale rechtvaardigheid”, legt Weyns uit. Deze persoon noemt zich ‘wakker’ omdat diegene het onrecht ziet. Dat kan van alles zijn: de ongelijkheid tussen man en vrouw, racisme of homofobie. De boodschap van een woke persoon: we moeten het onrecht benoemen, we hoeven dit niet meer te pikken.

Volgens Weyns gebruiken ze dan bepaalde tekens of voorwerpen om te laten zien dat die ongelijkheid overal in de samenleving terugkomt. Het gaat dan niet alleen over bijvoorbeeld dat schilderij zelf. “Het belangrijkste doel is dus dat mensen erover gaan nadenken waarom zo’n schilderij wijst op gebrek aan respect voor vrouwen.”

Het wordt nog vaak als ‘normaal' gezien dat er veel witte mannen op hoge functies zitten. Die moeten ruimte maken voor mensen van kleur, vrouwen en LHBTI'ers, vinden woke mensen volgens Weyns. De weerstand tegen acties als deze schilderijenactie is vaak fel. Weyns begrijpt dat wel. “Dingen die voor mensen al heel lang een gewoonte zijn, worden nu bekritiseerd. Als een woke persoon zegt dat iets wat normaal is niet meer mag, dan voelt dat niet goed, bekritiserend.”

Maar hoe nu verder? Sneuvelt op deze manier alle kunst en moeten kunstenaars voortaan altijd rekening houden met anderen? Of trekt dit fenomeen weer weg? Weyns lacht: “Dit gaat denk ik niet zomaar voorbij”, zegt hij. “De nieuwe generatie is heel gevoelig voor dit soort thema’s. Zij zullen ook juist dingen gaan maken die aandacht vragen voor ongelijkheid.” Hij verwacht dus dat er bij het maken van bijvoorbeeld films en boeken voortaan meer rekening met anderen gehouden wordt. “Maar ik hoop wel dat er wijs mee wordt omgegaan en dat we niet verkrampen.”

Hij vindt namelijk ook dat het cancelen soms te ver kan gaan: “Je kunt ook té wakker zijn.” Zo heerst in de literatuur de discussie dat je als man niet mag schrijven vanuit een vrouwelijk personage. “Maar literatuur gaat er nu juist om dat je je kan verbeelden hoe het is om iemand anders te zijn. Daardoor leer je je ook weer inbeelden in anderen. Als je dat gaat verbieden, zit iedereen straks op zijn eigen eilandje en begrijpen we elkaar juist nog minder”, waarschuwt hij.

“Bij veel van dit soort discussies zal uiteindelijk het stof neerdalen”, verwacht Weyns. Over bijvoorbeeld de pietendiscussie horen we steeds minder. “We leren hoe we ons beter moeten inleven in anderen en ook dat er altijd een beetje ongelijkheid zal zijn. En hoe we daarmee moeten omgaan.”