Bijna 60 procent van de vermoorde vrouwen is gedood door een ex of de partner. Bij mannen ligt dat totaal anders: daar gaat het ‘maar’ om 4 procent.

Jaarlijks sterven zo’n veertig vrouwen in Nederland door 'femicide', vertelt rechter Adriana van Dooijeweert in Linda: “We gebruiken deze term als een vrouw wordt gedood omdat ze vrouw is. Meestal is de dader een ex- of huidige partner, heel zelden door een broer of vader. Vaak heeft de vrouw een lange voorgeschiedenis van mishandelingen en gebeurt het na een heftige scheiding.”

Mannen die femicide plegen, kunnen volgens Van Dooijeweert over het algemeen niet omgaan met emancipatie. "Het komt vaak door diepgewortelde tradities. Ze vinden het lastig dat een vrouw meer verdient, op haar strepen staat en een relatie kan verbreken. Zo’n man vindt dat een vrouw moet doen wat hij zegt en voor hem moet zorgen. Als dat niet gebeurt en de relatie gaat zelfs uit, dan denkt hij: ik kan niet zonder haar leven, dus dan moet zij maar niet meer leven.”

Doodgeschoten voor ziekenhuis
Het overkwam bijvoorbeeld Linda van der Giesen uit Zevenbergen: de 28-jarige vrouw werd gestalkt door haar haar ex John F. die haar in 2015 doodschoot op een parkeerplaats bij het TweeSteden Ziekenhuis in Waalwijk. Na deze moord maakte de politie bekend dat ze stalken door exen strenger ging aanpakken. In deze zaak zijn inschattingsfouten gemaakt, zei de minister destijds.

Maar er zijn veel meer zaken, die opvallen. Zo werd in 2021 de 34-jarige Clarinda doodgestoken door haar ex. Dat gebeurde toen ze met haar 1-jarige dochter wandelde in de buurt van haar ouders in Den Bosch.

In Valkenswaard stak in februari Martien B. zijn vriendin Stephanie dood. Hij zat in een psychose. De man kreeg tbs opgelegd.

Vorige maand werd een vrouw in Tilburg in haar huis doodgestoken. Volgens de politie gaat het hier waarschijnlijk ook om een misdrijf ‘in de relationele sfeer’.

Veranderen van normen
Atria, een kennisinstituut dat zich bezighoudt met emancipatie en vrouwengeschiedenis, zet zich samen met kenniscentrum Rutgers in op preventie. Dit doen ze binnen de alliantie Act4Respect. “Dan moet je denken aan het veranderen van normen en waarden bij jongeren”, legt onderzoeker Britt Myren uit. “Geweld tegen een partner of ex kan nooit. Dat moet de norm zijn.”

“Je ziet nog vaak dat er sprake is van grote ongelijkheid in machtsverhoudingen, maar ook heel andere ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Zo is een meisje met veel bedpartners een slet en een jongen juist stoer. We willen dat jongeren veel minder traditioneel gaan denken over normen.”

Een vrouw loopt het hoogste risico als een relatie uitgaat, weet Myren. “Vooral wurging is een doodsoorzaak en dat wijst erop dat zo’n moord niet gepland is.”