Dit is waarom uitvaartliedjes ons zo raken: 'Akoestisch en in de jij-vorm'
Vrouwen huilen vaker dan mannen. Maar als er muziek in het spel is, wordt dat verschil tussen beide geslachten kleiner, zo wordt duidelijk uit het promotieonderzoek van Hanser (42). Ook mannen luisteren namelijk vaak naar muziek als ze troost zoeken en pinken daarbij een traantje weg.
“Met name in de avonduren, als we alleen zijn, luisteren we naar troostende muziek, bijvoorbeeld als we ons onbegrepen voelen. Het gaat om honderden artiesten en liedjes. Er is wat dat betreft geen vast patroon. Wel is troostmuziek vaak iets langzamere muziek, niet heel uitbundig of dansbaar. Belangrijk is dat mensen een persoonlijke verbinding met de muziek hebben. Muziek kan voelen als begripvolle vriend. Muziek kan sturen hoe we ons voelen. Het reguleert je stemming deels", aldus de promovendus. Hanser onderzocht zowel de troostende eigenschappen van muziek als het effect van muziek die wordt afgespeeld bij uitvaarten.
"De nadruk ligt op de andere persoon."
Hymnes en kerkse begrafenismuziek zijn in Nederland langzaamaan vervangen door popmuziek. Hanser analyseerde met hulp van slimme software honderdvijftig populaire Nederlands- en Engelstalige uitvaartliedjes. “Hymnes zijn vrijwel altijd in mineur, een sombere toonsoort. Terwijl de gekozen popmuziek vaak in majeur is en hierdoor vrolijker klinkt. Al kan de melodie wel somber zijn. Vaak wordt ook een lied in de tweede persoonsvorm gekozen, zoals het nummer You never walk alone. Dat doen we omdat we de verbinding met de overledene zoeken. De nadruk ligt op de andere persoon. En het gaat in tekst om de tegenwoordige of toekomende tijd, niet om het verleden.”
"Tekst is belangrijker dan toonsoort."
Ook akoestische muziek blijkt populair bij begrafenissen. “Denk aan Whitney Houston's hit, I will aways love you. Dat is voor een groot deel akoestisch. Dat zorgt ervoor dat de nadruk op de tekst kan worden gelegd, zoals bij veel liedjes die populair zijn bij begrafenissen. Tekst is belangrijker dan de melodie."
Voor het onderzoek werd onder meer populaire uitvaartmuziek vergeleken met data van Spotify. Hoe dansbaar is een nummer, is het akoestisch, zijn er terugkerende woorden of taalkundige eigenschappen? Ook kregen honderden mensen een vraag over hun huilgedrag voorgelegd.
"Eer is de afgelopen twintig jaar heel veel onderzoek gedaan naar muziek en emoties, maar nog weinig naar de verbanden tussen muziek en troost en naar muziek en huilen. Dat is nieuw”, aldus Hanser.
Ook Rollercoaster wordt veel op uitvaarten gedraaid.