Spot On Stories en Omroep Brabant vroegen Brabantse leerkrachten naar hun visie op jeugdcriminaliteit.

Sneller in actie
De veertig Brabantse leerkrachten die onze vragen beantwoordden, zijn vrijwel eensgezind over wat er zou moeten veranderen om het voor docenten én jongeren makkelijker te maken. "Wat zou helpen, is als de wachttijden bij hulpverleners zoals de GGZ en jeugdzorg omlaag gebracht zouden worden. Dan kunnen leerlingen daadwerkelijk doorverwezen worden", vertelt de schoolleider van een Eindhovense vmbo-school.

Ook bij de politie ziet hij dit probleem: "Het zou ook effectiever zijn wanneer de politie meteen een gesprek met een leerling aan zou kunnen gaan in plaats van een maand later."

Kop in het zand
Maar ook binnen het onderwijs zelf gaan dingen mis. "Scholen hebben nog wel eens de neiging om hun kop in het zand te steken", vertelt Jiska Ligtenberg, teamleider op het Sint Joris College in Eindhoven. "Ondanks incidenten die zich op elke school voordoen, dragen ze naar buiten toe liever uit dat dingen als grote vechtpartijen, bendegedrag of wapens of drugs, op hun school niet voorkomen."

Sylvia van Dartel is projectleider Weerbare Jeugd bij Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland. Ze herkent de houding van scholen: "Het onderwerp ‘ondermijning’ is lang niet erkend door scholen. Zelfs in de slechtste buurt van een grote Brabantse stad kan een schooldirecteur zeggen: ‘Snus, vapes en vuurwerk – het komt hier weleens voor, maar ach, dat gebeurt dan één keer.’ Het is voor scholen ook lastig: op het moment dat jij als school toegeeft dat er iets speelt, sturen hun ouders hun kind daar niet naartoe."

Signalen herkennen
Wil je het voorkomen en aanpakken van jeugdcriminaliteit écht serieus aanpakken, dan moet de rol van scholen hierin serieuzer genomen worden, vindt ze. "Veel docenten hebben geen kennis van het onderwerp. Het eerste wat moet gebeuren is zorgen dat iedereen in het onderwijs leert signalen te herkennen."

En dat gaat niet alleen om docenten. "Ik doel ook op bijvoorbeeld de conciërge en kantinejuffrouw, die jongeren op een andere manier zien dan docenten in de klas. De volgende stap is: wat doe je als onderwijsprofessional als je iets signaleert? Stap je naar de teamleider of bestuurder of moet je iets anders doen? Te vaak ontbreekt het aan zulke protocollen."

Jongerenwerk
Wat de laatste jaren wel een beetje beter gaat, is het integreren van jongerenwerkers op scholen. Willem de Meer werkt bij Pitstop, een jongerenwerkorganisatie in Eindhoven. Sinds mei vorig jaar zijn ze actief op twee middelbare scholen in de stad.

"Wij zijn geen leraren die straf of huiswerk geven", zegt De Meer. "Vanuit die rol kunnen we als een brug tussen school en leerling functioneren. Het werkt voor kwetsbare jongeren heel goed, dat geven ze zelf ook aan: ze zijn blij dat ze met mensen op een ‘normale’ manier kunnen praten."

Dit artikel maakt deel uit van een groot onderzoek van Omroep Brabant en Spot On Stories naar jeugdcriminaliteit in de provincie Noord-Brabant. Dat onderzoeken sluiten we op 30 januari af bij Natlab (Eindhoven) met Ze ruiken het als je bang bent, een prikkelende, journalistieke voorstelling over jeugdcriminaliteit. Meld je nu (gratis) aan!