In april 2018 bezocht Bamenga - tevens mensenrechtenactivist - Italië, om daar te spreken over mensenrechten. Toen hij weer op Eindhoven Airport landde, stapte hij nietsvermoedend uit het vliegtuig waarna hij door de Koninklijke Marechaussee uit de rij werd gehaald. Volgens Bamenga werden alleen donkere mensen eruit gepikt en mochten anderen doorlopen. “Pure discriminatie, vernederend en pijnlijk. Ik werd als potentieel crimineel beschouwd vanwege mijn huidskleur.”

Volgens de Koninklijke Marechaussee voldeed Bamenga aan het profiel van een Nigeriaanse geldsmokkelaar (goed gekleed, snel lopend en niet-Nederlands uiterlijk) en hielden ze hem daarom staande. Bamenga vond dat hij etnisch geprofileerd werd en liet het er niet bij zitten. Samen met anderen, waaronder Amnesty International en antidiscriminatie-organisatie RADAR, stapte hij naar de rechter.

Rechtszaak verloren
De rechter stelde Bamenga in het ongelijk. Marechaussees mogen huidskleur meewegen bij de beslissing om iemand aan de grens uit een rij te halen en te controleren. Het mag alleen niet de enige reden zijn. De dienst hoefde de controles dus niet aan te passen. “Je wordt behandeld op een manier die nadeliger is; een manier die je raakt in je menselijkheid. In feite wordt er gezegd: omdat je een donkere huidskleur hebt, ben je verdacht.” Bamenga noemde het oordeel van de rechter ‘schokkend’ en besloot in hoger beroep te gaan.

Enkele weken na de uitspraak besloot de marechaussee zelf dat ze etniciteit niet meer willen mee laten wegen in hun controles. Hoewel ze het dus wel mogen, zeggen ze dat zelf niet meer te willen vanwege de maatschappelijke ontwikkelingen. Het beleid werd aangepast.

Discriminatie rechtvaardigen
Bamenga: “Het is nog maar de vraag of het in de praktijk ook echt gaat veranderen. Dat mensen echt niet meer uit de rij gepikt worden vanwege huidskleur of achtergrond. Het kan ook weer teruggedraaid worden. En het is belangrijk dat er ook een uitspraak van de hogere rechter komt die bepaalt dat het gebruik van etniciteit in risicoprofielen etnisch profileren is, en dus niet mag. Want nu is er een juridische uitspraak die het tegendeel bewijst en daar kunnen andere organisaties dan weer gebruik van maken om discriminatie te rechtvaardigen.“

Bamenga kwam als 8-jarige vluchteling vanuit Congo naar Veldhoven, samen met zijn moeder en zijn broer. Het gezin had eerst geen verblijfsvergunning. Na 13 jaar kreeg de familie toch een verblijfsvergunning, mede door de inzet van Bamenga, die inmiddels rechten studeerde.

Over het oordeel van het Hof zegt Bamenga: “Ik heb er alle vertrouwen in dat het uiteindelijk goedkomt. Als het hof oordeelt dat een verbod op dit moment niet mogelijk is, dan gaan wij onze strijd voortzetten. Het is een marathon, geen sprint.“