De exitpoll die woensdagavond kort na het sluiten van de stembussen bekend werd, laat zien dat BBB de grootste partij wordt in Brabant met 12 zetels. Verder voorspelt de exitpoll dat de partij van Caroline van der Plas bijna een vijfde van de stemmen heeft gekregen.

De VVD, vier jaar geleden nog de grootste partij in Brabant, is nu de tweede met 14,4 procent van de stemmen en haalt 9 zetels. Het CDA halveert ruimschoots, van 13,3 naar 5,8 procent en houdt 3 zetels over.

De SP zakt volgens de exitpoll van 9,2 naar 7,8 procent en zou met 5 zetels niet langer de grootste linkse partij van de provincie zijn. GroenLinks levert weliswaar ook iets in maar zou met 5 zetels even groot worden als de SP. De PvdA stijgt van 6,4 naar 8,2 procent, ook goed voor 5 zetels. D66 levert ook wat in, van 8,8 naar 7,1 procent en houdt 4 zetels over.

Forum voor Democratie, in 2019 nog de op een na grootste partij met 14,4 procent van de stemmen, zou nu blijven steken op 2,7 procent. Daarmee blijft er 1 zetel over. Ook de PVV verliest, van 7,6 naar 5,9 procent en komt uit op 3 zetels. Nieuwkomer JA21 komt binnen met 4,2 procent van de stemmen, goed voor 2 zetels. Ook Volt maakt een geslaagd debuut met 3 procent van de stemmen en dat levert 1 zetel op.

Stabiliteit linkse en rechtse blok
Hoewel het een voorlopige uitslag betreft, ziet Van Ostaaijen flinke verschuivingen bij de grote partijen in de Provinciale Staten. "Maar tegelijkertijd hou je een redelijke stabiliteit tussen het rechtse en linkse blok."

Van Ostaaijen wijst op partijen als BBB, Forum voor Democratie en CDA waar het verschil met vier jaar geleden minimaal 5 zetels is. "Tegelijk zie je ook best wel veel stabilitieit. Veel van de middelgrote partijen die op vier of vijf zetels zaten, blijven allemaal redelijk gelijk. Bij partijen als SP, D66, GroenLinks, PVV is de verschuiving minder."

Tegenover de winst van de BBB staat het verlies van Forum voor Democratie en het CDA. "Dat betekent overigens niet vanzelf dat die stemmen naar de BBB gaan", meent Van Ostaaijen.

Coalitievorming
"Wat me verder opvalt; de peilingen voorspelden dat de BBB veel kleiner zou worden. Dat zou de coalitievorming lastiger maken, althans waar het gaat om het aantal benodigde partijen voor een provinciebestuur. Met een toch best grote BBB en VVD, zou het nu wat eenvoudiger kunnen worden, want je zit sneller aan een meerderheid. Dan kan je met twee andere partijen erbij voldoende zetels hebben voor een meerderheidscoalitie. Maar ik moet dat voorzichtig zeggen, want je vindt niet zomaar een linkse partij om een coalitie te smeden."

Nieuw en onervaren
Volgens Van Ostaaijen zou het logisch zijn om bij de rechtse partijen een coalitiepartner te zoeken. "Maar die zijn echt wel een stuk kleiner. Met de BBB en VVD heb je 21 zetels, maar de PVV zullen ze er niet bij willen. Ja, het CDA zou kunnen, maar dan heb je nog geen meerderheid. Wat dan aan keuze overblijft, is allemaal zo'n beetje links. Dat gaat dus lastig worden. Bovendien zit je met een partij als de BBB die vrij nieuw en onervaren is in de Staten. Je kunt wel allerlei klasjes, cursussen en workshops volgen, maar straks moeten er ook compromissen worden gesloten."

LEES OOK:

Verkiezingsuitslagen: BBB grote winnaar in Brabant • CDA stort in

BBB-lijsttrekker: 'Winst BBB komt door onvrede die leeft in het land'

Verlies CDA veel groter dan verwacht: ‘Dit is heel heftig’

Bekijk hier de uitslagen van de Provinciale Statenverkiezingen