Ei ei ei, boswachter Frans Kapteijns is eruit: een zanglijster legde dit ei

16 april 2023 om 09:29 • Aangepast 26 april 2023 om 02:01
nl
Ook deze zondag deelt boswachter Frans Kapteijns zijn kennis van de natuur, maar vooral de vragen van luisteraars en andere volgers. Dit keer in Stuifmail een slangenhuid, een vreemd bultje op een boom en een onschuldige aanval van een koolmees, die mensenhaar wilde plukken. Helaas zat het haar nog vast aan het hoofd van iemand die nietsvermoedend in de tuin van het zonnetje genoot.
Profielfoto van Frans Kapteijns
Geschreven door

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister hem hier:

Wachten op privacy instellingen...

Geen merelei maar een zanglijsterei
Vorige week zondag na tip nog eens naar het ei gekeken, en het was geen merelei, maar een ei van een zanglijster. Had niet verwacht dat ze al aan het broeden waren met dit ietwat herfstachtige weer.

Een dode steenmarter (foto: Wout van Beijsterveldt).
Een dode steenmarter (foto: Wout van Beijsterveldt).

Is het een dode steenmarter of een dode boommarter?
Wout van Beijsterveldt vond een dood dier aan de kant en hij vroeg aan mij of het een dode steenmarter of een dode boommarter was. Volgens mij is het een steenmarter, vooral vanwege het wit (is bij een boommarter geel) dat nog net te zien is tussen voorpoot en borst. Heel kenmerkend is de neus, want die is bij een steenmarter vleeskleurig, hier donker, maar bij een boommarter is die zwart. Verder is het dode dier bruin van kleur met een grauwbruine ondervacht, terwijl de boommarter een donkere ondervacht heeft. Zowel steen- als boommarters zijn behendige en klimvaardige dieren. Ze hebben bijna hetzelfde voedsel op het menu staan en zijn ongeveer even groot.

Een boommarter (foto: Mandy Selig).
Een boommarter (foto: Mandy Selig).

Koolmees wil mensenhaar als nestmateriaal
Loes Westgeest maakte wel iets heel bijzonders mee. Ze zat lekker in de zon te lezen, toen plotseling een koolmees op haar hoofd landde. Ze schrok en het diertje vloog weg, maar even later kwam de koolmees terug, landde weer op haar hoofd en begon aan haar haren te trekken. Ze had dit bijzondere feit nog nooit eerder meegemaakt. En de koolmees, tja die was op zoek naar nestmateriaal en blijkbaar vond hij het haar van Loes uitstekend materiaal. Maar niet alleen de koolmees doet dat, ook andere vogels plukken haren bij zoogdieren. Ik heb daarvoor twee filmpje om te bekijken. Filmpje 1; Brutale koolmees plukt schoenveter – Vroege Vogels Filmpje 2; Kauwen plukken paardenhaar - Vroege Vogels

Een grote bonte specht (foto: Anthony Verspaget).
Een grote bonte specht (foto: Anthony Verspaget).

Vreemde vogel in een tuin in Stiphout
Anthony Verspaget trof een vreemde vogel op zijn voederkastje en vroeg mij wat het was. Op de foto zie je vooral een middelgrote zwart-witte vogel met een grote snavel, die behendig aan het voederkastje hangt. We hebben hier dan ook te maken met een vrouwtje van de grote bonte specht. Het vrouwtje mist namelijk het rode petje op het zwart op haar achterhoofd. Zo te zien hangt er een pindakaaspot in het voederhuisje en daar zijn grote bonte spechten dol op.

Een vreemde bomenwrat (foto: Gerard Jumpertz).
Een vreemde bomenwrat (foto: Gerard Jumpertz).

Wat is dat voor een wrat op de boom?
Gerard Jumpertz zag op de bast van een boom een soort wrat zitten en hij vroeg zich af wat dat was. Wat hij gezien heeft kan wildgroei zijn, omdat er iets mis is gegaan bij het delen van cellen. Als dat maar blijft doorgaan, krijg je knobbels. Zo’n knobbel kan ook een reactie zijn op een indringer. Indringers zijn bijvoorbeeld schimmels, maar het kunnen ook insecten zijn, die eitjes afgezet hebben in een schors. Als verdediging tegen zulke vijandigheden kapselen de bomen de indringers in om ze zo onschadelijk te maken.

Wachten op privacy instellingen...

Steenmarter – de Zoogdiervereniging
Publicatie: 27 mei 2014

Informatiefilm over het leven van de steenmarter. Dit zoogdier komt uit de familie van marterachtigen. De steenmarter is qua formaat als een huiskat maar met veel kortere poten. In Nederland komt ook de boommarter voor waar verwarring mee kan optreden. De steenmarter komt door zijn grote aanpassingsvermogen in vrijwel alle biotopen voor.

Een koddige staartmees (foto: Bob van Soolingen).
Een koddige staartmees (foto: Bob van Soolingen).

Nog een vreemd vogeltje met een lange staart in een tuin
Bob van Soolingen stuurde mij een paar foto’s van een klein vogeltje en vroeg wat voor een vogeltje het is. Uit de vier foto’s heb ik op kunnen maken dat het een staartmees is en op foto 4 zie je dat het duidelijkst. Staartmezen zijn sociale vogels die buiten het broedgebied altijd in groepjes leven. Zij hebben een witte kop met brede zwarte zijkruinstrepen die samenkomen op de donkere rug en een opvallend donkere maar vooral lange staart (langer dan het lijf). De aanzet tot de vleugels is roodbruin van kleur. De staartmezen maken in tegenstelling tot de andere bekende mezensoorten een bolvormig nest in het struweel. Koolmezen, kuifmezen en pimpelmezen bijvoorbeeld zijn holenbroeders en die kan je dus ook in nestkastjes laten broeden. Staartmezen in principe niet. Staartmezen beginnen in maart te broeden en dat gaat door tot in mei. Je komt deze mooie enigszins koddige vogeltjes vooral tegen in bossen en parken, maar ook in tuinen. Natuurlijk moeten er dan wel voldoende struiken aanwezig zijn.

Een staartmees doet zich te goed aan wat lekkers (foto: Kathy B_scher via Pixabay).
Een staartmees doet zich te goed aan wat lekkers (foto: Kathy B_scher via Pixabay).
Knikkergallen (foto: Karin ten Hoope).
Knikkergallen (foto: Karin ten Hoope).

Vreemde bolletjes onder een dennenboom
Karin ten Hoope zag in het bos van Oosterheide vreemde bolletjes onder een dennenboom liggen en ze vroeg mij wat het waren. De bolletjes liggen dan wel onder een dennenboom, maar hangen aan een eikentakje. Die drie vreemde bollen heten dan ook knikkergallen. De meeste mensen kennen wel galappels - die aan de onderzijde van een eikenblad hangen - maar niet knikkergallen. Toch zijn dit net als galappels gallen. Knikkergallen zijn echter hard en bevinden zich op de bladoksels van jonge eiken. Een knikkergal ontstaat doordat een knikkergalwesp eitjes legt in de bladoksels van eikenbomen. Die bomen worden daardoor geprikkeld en vormen zo knikkergallen. Tegen het eind van de zomer - eind augustus, begin september - boort de jonge knikkergalwesp een gaatje in de knikkergal en trekt de wijde wereld in. Daarna blijven in het algemeen de knikkergallen aan de eikenbomen zitten. Je komt ze dus enkel tegen op eiken, zowel op de gewone of zomereik als op de wintereik.

Een slang heeft een jasje uitgedaan (foto: Laura Bouman).
Een slang heeft een jasje uitgedaan (foto: Laura Bouman).

Van welke slang is deze huid?
Laura Bouman en haar zoon vonden een slangenhuid in hun tuin en zij wilden graag weten of het inderdaad een slangenhuid is en dan van welke slang. Het is inderdaad een slangenhuid, want dat kan je heel goed zien aan waar de kop heeft gezeten. Dat deel waar de kop heeft gezeten is typisch slang en zeker niet een huid van de hazelworm, een pootloze hagedis. Volgens mij is het dan ook de huid van een ringslang. Ringslangen zijn watergebonden slangen en zijn met hun 1.20 meter de grootste slangen in Nederland. De meeste ringslangen vind je op zandgronden, maar ook op de overgangen van zandgrond naar veen- en kleigronden. Ringslangen zijn niet giftig en bijt zelfs niet als hij gevangen wordt.

Zo ziet een ringslang eruit (foto: Edo van Uchelen via Saxifraga).
Zo ziet een ringslang eruit (foto: Edo van Uchelen via Saxifraga).
Een zwarte specht in de Oisterwijkse bossen (foto: Simone Fouchier).
Een zwarte specht in de Oisterwijkse bossen (foto: Simone Fouchier).

Rubriek mooie foto’s.
Het was een echte toevalstreffer dat Simone de zwarte specht op de gevoelige plaat kon vastleggen in de Oisterwijkse bossen, foto Simone Fouchier

Een gehoornde metselbij (foto: Mark Zekhuis via Saxifraga).
Een gehoornde metselbij (foto: Mark Zekhuis via Saxifraga).

Natuurtip; De Nationale Bijentelling
Zaterdag 15 en zondag 16 april van 10.30 uur tot 16.00 uur

Doe mee
Meedoen is makkelijk, ook als je niet zoveel van bijen weet. We nemen je op deze site stap voor stap mee bij het herkennen van de 16 bijensoorten die je in je tuin kunt tegenkomen.

Waarom bijen tellen?
Hoe meer we over bijen weten, hoe beter we de bij kunnen helpen. Daarom vragen we iedereen om mee te doen aan dit landelijk bijenonderzoek. In Nederland komen bijna 360 bijensoorten voor. Ruim de helft daarvan is bedreigd. Bijen zijn belangrijk voor bestuiving. “80% Van onze eetbare gewassen en bijna 90% van onze wilde planten worden bestoven door bijen en andere insecten”, aldus Koos Biesmeijer, bijenexpert bij Naturalis.

Tel mee
Meedoen is eenvoudig, ook voor wie weinig of geen kennis van bijen heeft. Er is een telformulier en bijengidsje waarmee iedereen de zestien verschillende soorten wilde bijen, hommels en zweefvliegen kan herkennen. Ook kun je alvast oefenen voor de bijentelling via spelletjes en leuke activiteiten.

Ik tel mee
• Meld jezelf aan via deze link

• Download hier het telformulier

• Download hier het bijengidsje

3 makkelijke stappen
• Stap 1. Kies op 15 of 16 april een zonnig (of in ieder geval droog) half uur uit.

• Stap 2. Loop rustig één rondje door je tuin en noteer alle soorten en aantallen die je ziet. Twijfelgeval? Geen nood! Kies dan voor: bij onbekend.

• Stap 3. Uitgeteld? Voer jouw resultaten in op nationalebijentelling.nl

Doe ook mee met de podwalks met Frans Kapteijns
Wil je zelf met Frans de natuur in? Dat kan met de nieuwe podwalk. Samen met Omroep Brabant-presentator Kristian Westerveld gaat de boswachter erop uit. Ze maken een wandeling in een van de bijzondere natuurgebieden in onze provincie en via de podwalk, wandelt je lekker mee en hoor je alle uitleg van Frans over wat je allemaal tegenkomt. De eerste podwalk is opgenomen in de Oisterwijkse Bossen en Vennen.

Wachten op privacy instellingen...

Meer podcasts vind je op omroepbrabant.nl/podcast


App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!