"De term unschooling kan soms erg intens overkomen. Alsof je helemaal niets doet en zegt 'zoek het maar uit'", vertelt Janna* uit Breda. "Maar het is juist heel erg intensief op het kind gericht." De Bredase, die haar verhaal liever anoniem vertelt, heeft twee kinderen van wie er al een leerplichtig is. "Mijn taak als thuisonderwijzer neem ik heel serieus. Ik ben constant bezig met wat ik mijn kind kan aanbieden."

Ook Daphne uit Den Bosch is voorstander. "We vinden het stukje vrijheid mooi, maar dat is niet het belangrijkste. Het belangrijkste is dat mijn kinderen vrij opgroeien en hun gaven ontwikkelen in plaats van gemeten worden met maatstaven uit de maatschappij."

Daphne heeft twee kinderen. Haar oudste start in september wel bij een basisschool, maar ze heeft alvast bij de school aangegeven dat ze unschooling overweegt. "Zo zonde als we ons kindje vol levenslust en plezier naar school sturen en hij helemaal uitgeblust terugkomt."

Unschoolen is een leven zonder naar school gaan. Thuis wordt er wel ‘les gegeven’, maar op vele diverse manieren. “Dat kan betekenen samen dingen opzoeken op de computer. Maar ook het bezoeken van tentoonstellingen, musea, de bibliotheek, samen creatief aan de slag met letters en cijfers en ga zo maar door. Unschooling gaat ervan uit dat het kind iets beter opneemt wanneer het zich er in interesseert. Je gaat uit van het vertrouwen en het vervolgens zelf willen uitzoeken", legt Janna uit.

In Nederland bestaat de leerplicht. Kinderen van 5 tot 16 jaar zijn leerplichtig. Ouders zijn strafbaar als ze hun kind thuis houden. Toch kun je wel een vrijstelling van de leerplicht krijgen. Volgens de wet kun je een vrijstelling aanvragen als je bezwaar hebt tegen de richting van het onderwijs. Dat is dus de basisgedachte van de school, gebaseerd op een bepaalde godsdienstige overtuiging of levensbeschouwing. Voor iedere school binnen een afstand van zes kilometer van je huis moet je je bezwaar toelichten.

Volgens onderzoeksprogramma Argos is het aantal kinderen met een vrijstelling op basis van dit bezwaar in tien jaar tijd verdubbeld. In het schooljaar 2021-2022 hadden 52 kinderen in West-Brabant deze vrijstelling, zo blijkt uit cijfers van het Regionaal Bureau Leren (RBL) West-Brabant. In het noordoostelijke deel van de provincie ging het in dat schooljaar om 22 leerlingen. Landelijk gaat het om 1.711 kinderen.

Gaan de kinderen door unschooling niet achterlopen in hun ontwikkeling? "Dat is een vraag die ik heel vaak krijg", zegt Janna. "Maar binnen unschooling is er niet iets zoals achterlopen, omdat je heel je leven blijft leren. In schoolse systemen blijf je zitten als je bijvoorbeeld het alfabet nog niet goed kent in groep drie. Bij unschooling heb je vertrouwen dat het kind het leert. Is het niet in groep drie, dan wel in groep vier of vijf."

"Wij staan sowieso heel anders in het leven dan de gemiddelde Nederlander", vertelt Daphne. "We hebben plannen om te vertrekken uit Nederland. Ook zijn we veel bezig met duurzaamheid, de natuur en leven in het moment." Janna sluit zich daar bij aan. "Ik geloof niet dat er maar één weg mogelijk is in de ontwikkeling van een kind."

*De echte naam van Janna is bekend bij de redactie.

LEES OOK: Tientallen Brabantse kinderen gaan niet naar school vanwege ‘levensovertuiging’ ouders