“Betutteling ten top!” “Wat mag in Nederland nog wel?” En: “Als dit gebeurt, zeg ik mijn lidmaatschap per direct op.” Het zijn zomaar wat reacties op het bericht dat er mogelijk een streep gaat door de geliefde 'derde helft' bij sportverenigingen.

“Het is heel logisch dat ‘we’ massaal de hakken het zand zetten bij dit nieuws”, vertelt Achterberg, hoogleraar sociologie aan Tilburg University. Volgens hem is het een lastige balans. “Aan de ene kant verlangt de burger dat de overheid ons beschermt tegen risico’s. En als je sec kijkt naar de schade die alcohol aanricht, dan kunnen we rustig stellen dat het niet de beste optie is voor je gezondheid.”

Maar aan de andere kant raakt het ons gevoel van vrijheid. “We willen niet betutteld worden en kunnen zelf wel bepalen of we ons lichaam naar de kloten helpen. Al zien we dat laatste vaak niet eens zo. Dat biertje is voor de gezelligheid en hoort er nou eenmaal bij, denken we dan.”

Zo ook in de sportkantine. “Ik heb het zelf meegemaakt toen bij mijn zwemvereniging de kantine dichtging door personeelsgebrek. Het waterpoloteam dat daar ook sportte, is toen vertrokken. Die vonden er geen reet meer aan.”

En datzelfde scenario vrezen nu ook een hoop andere verenigingen. Logisch, volgens Achterberg. “Bij sommige clubs is de hele financiering gebaseerd op die derde helft. Het zit zo diep in de cultuur om na afloop van de wedstrijd samen los te gaan.”

Maar is het dan ondenkbaar dat over pakweg tien jaar dat biertje écht verdwenen is uit de kantine? Niet per se, denkt de hoogleraar. “Vergelijk het met roken. Iedereen werd helemaal gek toen dat niet meer mocht in de trein of horeca. Terwijl we nu denken: wat een gorigheid. Bij zo’n verandering stuit je eerst altijd op verzet.”

Als voorbeeld noemt Achterberg een actie op basisscholen van een paar jaar terug. “Toen mochten kinderen alleen water meenemen, in plaats van pakjes limo met veel suiker. Werden ouders plots heel boos, want hun kind zou geen water lusten. Daar moet ik dan wel om lachen.” En ook de Zwarte Pietendiscussie heeft gelijkenissen. "Ook daar zie je na een hoop gepruttel dat veel mensen zich er uiteindelijk bij neerleggen."

Ook bij alcoholgebruik verschuift die weerstand volgens Achterberg langzaam naar een kritischere blik. “We zien nu bijvoorbeeld dat het drinken van alcoholvrij bier een stuk geaccepteerder is, terwijl je in de tijd van Buckler nog als mietje werd gezien. Nu kun je dat 0.0-biertje rustig opdrinken, zonder eerst door een golf van verwensingen te moeten.”

En ook op de universiteit merkt hij dat er steeds vaker kanttekeningen worden geplaatst bij het drankgebruik. “Bij iedere gelegenheid wordt er een krat bier bij gepakt. Dat zijn we gewend en het is ook lekker. Maar is het echt nodig? Als mensen over honderd jaar op ons terugkijken, vragen ze zich waarschijnlijk af wat voor beesten we waren”, besluit Achterberg lachend.

LEES OOK: Alcoholverbod in kantines: bier is het onmisbare smeermiddel van sportclubs