Wat zit er op de hoed van deze paddenstoel?
Jennifer Batenburg had een foto gemaakt van paddenstoelen, maar er zat iets vreemds op de hoeden. Ze vroeg zich af wat dat was. Dat wat ze zag op de hoed van de paddenstoel noemen we guttatie. Guttatie ontstaat als de paddenstoelen in de groei grote hoeveelheden vocht opzuigen en het overschot aan water kwijt moeten.

Het resultaat zijn dan grote druppels vocht op de hoed van een paddenstoel of aan de rand van een groeiende zwam. Deze druppels noemen we guttatiedruppels, die soms opvallende kleuren hebben. Soms zijn er zelfs paddenstoelen of zwammen bij waarbij de guttatiedruppels bloedrood van kleur zijn. Vooral bij de houtzwammen zie je het meest die guttatiedruppels.

Dan had Jennifer nog een tweede vraag over horzels, en die vraag ga ik behandelen in Podcast 47 van 17 september.

Een valerian (Engelse plantennaam) staat op droge bodem en de echte valeriaan (Nederlands) staat op vochtige bodem.
Toke de Vries stuurde mij een foto waarop een grote plant staat die in het Engels de naam Valerian heeft. Nu vraagt ze zich af of de echte valeriaan, die ik in een van de vorige Stuifmail afleveringen behandeld heb, er iets mee te maken heeft.

Op de foto die Toke mij stuurde staat een plant, in het Engels Valerian, maar in het Nederlands heet de plant spoorbloem of ook wel rode spoorbloem. Voorheen had deze spoorbloem/rode spoorbloem een andere naam en dat was rode valeriaan. Beide soorten - de spoorbloem en de echte valeriaan -komen uit dezelfde familie en dat is de kamperfoeliefamilie. Kortom, het zijn allebei dus kamperfoeliesoorten. Maar ze houden van verschillende bodemkwaliteiten. De spoorbloem houdt van een droge kalkrijke bodem en de echte valeriaan houdt van vochtige, humusrijke plaatsen met niet te veel schaduw.

Onbekende larve kroop over het terras aan de Griendtsveenseweg in Deurne
Frans van der Aa zag een onbekende larve kruipen over het terras aan de Griendtsveenseweg in Deurne en hij vroeg zich af wat hij gezien had. Op de foto van Frans zie je een grijze larve met een soort staart. We hebben hier te doen met de larve van een wapenvlieg.

Deze insecten horen thuis bij de grote familie van vliegen en muggen, ook wel diptera genoemd. Ze staan bekend als bloembezoekers en hebben een voorkeur voor schermbloemige planten. Ze zijn zeker niet gevaarlijk, al doet de naam anders vermoeden. Wapenvlieglarven kun je tegenkomen op mestvaalten, composthopen of op kadavers van diverse diersoorten.

Dode rat in een week opgegeten, alleen de haren lagen er nog
Jacqueline Clijsen was een week op vakantie en bij thuiskomst zag ze enkel nog het haar liggen van vermoedelijk een dode rat en honderden witte maden. Ze vroeg zich dan ook af hoe dat toch allemaal kon. Het antwoord is heel simpel, ja dat kan. Natuurlijk speelt de temperatuur een grote rol in het geheel, want hoe warmer hoe sneller zo’n lijk opgegeten gaat worden. En daarbij zijn het niet alleen de maden, die daar aan werken.

Als het alleen maden zijn, dan wordt zo’n rattenlijk binnen 1 tot 2 weken opgegeten, maar als er ook nog aaskevers en ander kevers meewerken, dan gaat het nog vlotter. Daarnaast moet je ook wespen, waaronder ook hoornaars, niet vergeten, want die zijn ook dol op vlees. En tot slot insecten als spektorren, museumkevers (zie foto) en kleermotten, die zich bezig houden met de huid en het skelet. In dit geval kan je gerust zeggen als de 'kat' van huis is, hebben veel insecten een grootse BBQ.

Mooie rups op de rand van zwembadje in Valkenswaard
Patrick Palmen stuurde mij een foto waarop een bijzonder mooie rups te zien is op de rand van hun zwembadje. Hij vroeg zich af wat het voor rups is. Behalve die vele haren zie je vier oranje bolletjes en rode punten op het lichaam van de rups. We hebben hier te maken met de rups van een witvlakvlinder.

Witvlakvlinders zijn nachtvlinders met seksueel dimorfisme. Dit betekent dat er een verschil is in het uiterlijk tussen de mannetjes en vrouwtjes van dezelfde diersoort. Bij witvlakvlinders hebben de mannetjes wel vleugels en de vrouwtjes niet. Het mannetje van de witvlakvlinder heeft mooie roodbruine vleugels met een witte stip. De spanwijdte is maximaal drie centimeter. De vrouwtjes kunnen niet vliegen en blijven vaak op of naast hun cocon zitten waar ze uit zijn gekomen. Mannetjes gaan op zoek naar die vrouwtjes en na de paring worden de eitjes op die cocon gelegd.

Het bijzondere leven van de witvlakvlinder – Maud Maas Geesteranus
Publicatie: 27 okt 2022

Een bijzondere levenscyclus. De vlinders kunnen geen voedsel opnemen en leven kort. Vrouwtjes zijn ook vrijwel vleugelloos en zo gereduceerd tot eileggende lichamen. De rupsen zijn spectaculair, vrouwtjes en mannetjes al goed te onderscheiden.

Keutels in de tuin van dochter in Voorne-Putten
Toine van Erp vond in de tuin van zijn dochter in Voorne-Putten keutels en vroeg zich af van wie de keutels waren en stuurde mij een foto. Volgens mij zijn het reeënkeutels, want de keutels zijn enigszins donker, bijna zwart, en aan de ronding zitten wat puntjes. Dat zijn typische kenmerken voor de keutels van reeën.

Daarnaast vonden ze ook nog wat geplet gras in de buurt. Als die plek wat ovaal is, dan kan daar een ree ook even gelegen hebben. Meestal verblijven reeën overdag graag wat in dekking en zoeken dan een slaapplaats. Dit noemen we een leger. Vaak zijn deze ovale plekken te vinden onder een boom, of in een soort kuil bij een omgevallen boom. Overigens zie ik ook weleens ovale slaapplekken/legers in graslanden maar dan wel altijd vlak bij beschutting van struiken of aan de rand van een bos.

Mooi insect gespot op het eiland Sal, Kaapverdië
Cora Poot zag tijdens een vakantie op de eilandengroep Kaapverdië een wit insect met oranje en zwarte stippen en stuurde mij een foto. Daarop kan je zien dat het om een vlinder gaat. Ik herkende de vlinder meteen als een nachtvlinder met de mooie naam prachtbeer. Ik heb deze nachtvlinder ook eens gespot op een vakantie in Kroatië.

De prachtbeer hoort thuis in de familie van spinneruilen, maar dan in de onderfamilie van de beervlinders. Een bekende beervlinder in ons land is de sint jacobsvlinder. In Nederland is het een zeer zeldzaam geziene trekvlinder, die in gunstige jaren graag ons land bezoekt. Vooral 2022 was een goed trekvlinderjaar, omdat er toen eind oktober gedurende enkele weken een warme zuidelijke wind was. Toen zijn er honderden waarnemingen gedaan van de prachtbeer. De prachtbeer is een nachtvlinder, die je zowel overdag als in de nacht vliegend kunt tegenkomen.

Beige bruine sculpturen op een redelijk schaduwrijke plek
Harry Masselink zag in zijn tuin beige bruine structuren staan en hij vroeg zich af of het een mossensoort was of een schimmel. Dat laatste is het geval en Harry heeft in zijn tuin een mooie zwam staan met de naam rechte koraalzwam.

Rechte koraalzwammen behoren tot de steeltjeszwammen en het vruchtlichaam van deze zwam is meervoudig vertakt. Dit doet dan ook meteen denken aan koraal. Een van de meest bekende koraalzwammen is het kleverig koraalzwammetje. De rechte koraalzwammen groeien vooral op houtsnippers, takken, plantenresten en stronken van bomen. Overigens is er wel verschil in het groeien op loofhout of naaldhout. Op naaldhout is de rechte koraalzwam meer vertakt dan op loofhout. Op loofhout worden daarentegen de vertakkingen meer oranje.

Rubriek mooie foto’s
Bij de hogewaardpolder bij Woensdrecht een grote groep koereigers. Er zitten ook juveniele (jonge exemplaren) tussen.

Natuurtip: Dag van het Brabants Vennenpad
Zaterdag 23 september om 10.00 uur bij Kasteel Nemelaer Haaren

Brabants Vennenpad
Het pad is 258 km lang en loopt door alle natuurgebieden van Midden-Brabant. Het begint en eindigt in Oisterwijk bij Groot Speijck en voert door de Oisterwijkse Bossen en Vennen, Kampina, Dommelbeemden, Strabrechtse Heide, Groote Heide, Leenderbos, Plateaux, Landgoed De Utrecht en Gorp en Roovert, via de bossen naar Oisterwijk.

Deel van het Vennenpad lopen
Tijdens deze dag kun je met een gids een gratis wandeling maken over een deel van het Brabants Vennenpad. Er begint een wandeling om 10.30 uur en een om 13.30 uur. Het begin- en eindpunt van de wandeling is Kasteel Nemelaer in Haaren

Tijdens de dag vind je twee kramen met informatie en een diapresentatie over het Brabants Vennenpad en het NIVON.

Meer informatie:
• Deelname: gratis

• Parkeren: vooraan bij de rotonde is een parkeerplaats. Fietsers kunnen tot het kasteel doorrijden.

• Aanmelden: niet nodig

• Meer informatie over het vennenpad, zie deze link