De beelden staan nog vers in ons geheugen: verpleegkundigen, artsen en zelfs diëtisten die in coronatijd met een beschermingsbril en mondmasker halsoverkop worden ingevlogen om te helpen op de intensivecare-afdelingen. Voordat in het voorjaar van 2020 de covidcrisis uitbreekt, is er flink bezuinigd op de zorg. Waardoor er, als het noodlot toeslaat, veel te weinig personeel beschikbaar is.

Aan een IC-bed staan namelijk veel meer mensen dan aan een bed op bijvoorbeeld de afdeling orthopedie. Het is de meest intensieve vorm van zorg, zoals de naam zelf al zegt. Maar die hectiek is nu sterk afgenomen. Sterker nog: de IC-bezetting blijft alleen maar verder dalen.

Dat ligt aan meerdere dingen, legt IC-arts Kuijsten uit. "Chirurgen opereren beter en de zorg op de afdelingen gaat ook vooruit. Er is gewoon meer kennis. En als patiënten daardoor sneller opkrabbelen, vóórdat een IC-opname onderwerp van gesprek wordt, dan kan dat hele scenario uit het script worden geschrapt."

Daarbij is er veel meer ruimte gekomen voor gesprek tussen artsen, patiënten en familie. Want stel, je wordt ziek en er is een groot risico dat je na een opname niet meer kan praten, lopen of zelfstandig ademen, waar kies je dan voor? "Families kiezen er steeds vaker voor om de behandeling op de IC niet voort te zetten", legt Kuijsten uit. "Het gaat meer over de kwaliteit van leven, in plaats van dat het over overleven gaat. Iets wat mensen eerder wel al dachten, maar nooit echt uitspraken. Wat is aanvaardbaar voor de kwaliteit van leven? En wat niet?"

Tot slot noemt Kuijsten de term 'IC zonder muren', als verklaring. Dat is een project binnen het ETZ, waarbij IC-personeel op andere afdelingen bijspringt om te voorkomen dat een opname überhaupt ter sprake hoeft te komen. "We zijn steeds meer op andere plekken in het ziekenhuis bezig, om mensen bij onze eigen afdeling weg te houden", zegt de arts. Soms is dat de Eerste Hulp, soms de verpleegafdeling, soms de operatiekamer. "En dan is de intensivecare zelf een soort brandweerkazerne. Maar ook als er geen brand is, moet je die toch hebben."

Dat maakt dat er volgens Kuijsten nog geen reden is om af te schalen. "Dat is echt nog te vroeg", stelt hij. "Voor corona kenden we alle ziektepatronen. We kenden de pieken tijdens de winter en de dalen in de zomer. Maar daar is sinds de pandemie geen pijl meer op te trekken. Ik kan dus nog niet zeggen hoe blijvend of structureel het is", zegt de arts.