Jeugd zorgt dat dialect blijft bestaan, maar het klinkt wel als Undercover
We hoeven voorlopig niet bang te zijn dat er geen Brabants meer gesproken wordt. Want de jeugd houdt van het Brabants dialect. Dat is een van de conclusies uit het onderzoek van taalwetenschapper Kristel Doreleijers.
“Jongeren zijn trots op Brabant en spreken met een Brabants dialect zorgt voor saamhorigheid”, vertelt Doreleijers. Hoewel ze zich niet verantwoordelijk voelen om het dialect in leven te houden, doen ze dat ondertussen wel. Met vrienden of bekenden zetten ze het zelfs sterker aan, zodat ze zich met elkaar verbonden voelen.”
"De jeugd kijkt vooral naar wat lekker klinkt."
“Als ze in de klas een presentatie moeten geven praten ze correct Nederlands, maar in de pauze schakelen ze moeiteloos over op Brabants”, geeft Doreleijers als voorbeeld.
Toch krijgt de jeugd het Brabants dialect vaak niet meer van huis uit mee. Ouders zijn wel bang dat een dialect voor een negatieve uitstraling zorgt. Daarom leren veel jongeren het dialect tegenwoordig via social media, films als 'New Kids' en tv-series als 'Undercover'.
Jip Kraak is een grote hit op TikTok. In zijn filmpjes praat hij Brabants maar de Tilburger ergert zich juist aan het taaltje dat wordt gebruikt in 'Undercover'. "Het Brabants van actrice Elise Schaap klinkt eigenlijk meer als Limburgs. Je hoort dan duidelijk dat ze niet echt uit Brabant komt."
"Brabants moet warm en vertrouwd aanvoelen."
Jongeren nemen uit zo'n serie dus niet het 'echte' Brabants over. Ze spreken een ander soort Brabants dan de ouderen. Onderzoekster Doreleijers: “De jeugd kijkt naar wat lekker klinkt, terwijl de ouderen zich echt aan de taalregels van het dialect houden. In het originele Brabants wordt er bijvoorbeeld onderscheid gemaakt bij lidwoorden voor mannelijke en vrouwelijke zelfstandig naamwoorden. Bij een vrouw zeg je un en bij een man unne. Maar de jeugd gebruikt bij elk woord tegenwoordig unne.” Unne vrouw, dus.
Wil je het originele Brabants dialect behouden, dan zouden er volgens Jip regels moeten komen, maar hij moet toegeven: "Ook ik spreek Brabants op gevoel. Het moet voor mij warm en vertrouwd aanvoelen."
"Brabants kan prima naast Engels bestaan."
Dat is dus ook de reden dat de jeugd voor unne kiest. “Ze willen graag laten horen dat ze uit Brabant komen en ze zijn daar trots op. Daarom dikken ze alles net wat meer aan. Als het maar Brabants klinkt, dat is meer het uitgangspunt.”
Volgens Doreleijers is deze ontwikkeling helemaal niet schadelijk. “Doordat de wereld steeds internationaler wordt, dacht iedereen dat Engels alles zou overnemen. Maar een lokale taal als het Brabants kan daar prima naast bestaan."