Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister deze hier:

Welk insect heb ik gefotografeerd?
Jan van der Aa zag op een van zijn bloemen een insect en wil graag weten welk insect dit is. Op de bovenstaande foto zie je een heel mooie zweefvlieg die bij de familie van de pendelvliegen hoort. De naam is citroenpendelvlieg waarbij het woord citroen slaat op de grote lichtgele vlekken op het achterlijf. De citroenpendelvlieg lijkt een beetje op een wesp en wordt daar helaas ook vaak voor aangezien. Met als gevolg dat deze mooie zweefvlieg vaak doodgeslagen wordt. Je komt deze zweefvlieg het meest tegen in vochtige bloemrijke omgevingen zoals heidegebieden en moerassen. Maar in tuinen zie ze ook vaak. Het voedsel van de citroenpendelvlieg is de nectar van verschillende bloemen. Het verschil tussen mannetjes en vrouwtjes is bij zweefvliegen goed te zien, want bij mannetjes liggen de ogen tegen elkaar. Helaas is dat niet zo bij de citroenpendelvlieg. Hierbij zie je het enkel aan het feit dat het mannetje een iets smaller achterlijf heeft. 

Roodhalsgans neergestreken
In Breda streek maandag een roodhalsgans neer, aan de rand van de wijk Haagse Beemden. Deze gans is in Nederland een zeldzame wintergast..

Wat is dit voor mug?
Hennie van Kessel vroeg zich af wat voor soort mug ze gezien en gefotografeerd heeft. Wat meteen opvalt aan de mug is dat dit geen gewone mug is. Dit insect hoort thuis bij de langpootmuggen, vanwege de lange poten. Er leven verschillende looppootmuggen in ons land, waarbij de meest bekende de koollangpootmug is.

Wat Hennie gefotografeerd heeft, is de ruittijger. De ruittijger is, net zoals alle andere langpootmuggen, tijdens de schemering en de nacht actief en komt graag op licht af. Volwassen langpootmuggen leven maar enkele dagen en eten niet of enkel wat nectar. Meestal sterven de mannetjes nadat ze gepaard hebben. De vrouwtjes sterven meestal na de eiafzet. Langpootmuggen zijn slechte vliegers, die meestal in een zigzaggende vlucht hun weg vinden.

Hoe heet deze bijzondere rups?
Martien van Helmond had een bijzondere rups gezien, meldde hij mij. Hij stuurde een foto. Op die foto zie je een mooie grote bruine rups, inclusief staartje. Dit is volgens mij de rups van de windepijlstaart. De pijlstaartenfamilie is een familie met grote rupsen en ook grote nachtvlinders. De rupsen van deze vlinder kunnen zo’n acht centimeter lang worden. Ze hebben een dikte van een normale mensenduim. Op de bovenstaande foto is de rups bruin, maar je komt ook groene rupsen tegen. Rupsen van de windepijlstaart leven van haagwinde - de pispotjes - en van akkerwinde.

Sinds In 2015 worden er steeds meer windepijlstaarten gezien. Oorspronkelijk was de volwassen vlinder een zeldzame trekvlinder in Zuid-Europa. De vlinder van de windepijlstaart kan een spanwijdte hebben van 130 millimeter. Wat vooral opvalt bij deze nachtvlinder is de zeer lange roltong van wel vijftien centimeter.

Op vakantie op het mooie eiland Cres, Kroatië zagen wij dit gevaarte
René van Kuik zag en fotografeerde op het Kroatische eiland Cres een bijzondere grote mot van wel vijf centimeter. Die bevond zich daar op een muur. Gelukkig heb ik deze heel mooie nachtvlinder (geen mot!) ook zelf een keer waargenomen, in Zuid-Frankrijk. Ik weet dus dat dit een oleanderpijlstaart is. Deze voor Nederland zeer zeldzame nachtvlinder uit de pijlstaartenfamilie is in 2018 twee keer gezien in Noord-Brabant en zijn er meerdere rupsen gevonden in Noord-Brabant en Zeeland. Wellicht gaat deze trekvlinder zijn familielid de windepijlstaart achterna, want die wordt al wat vaker gesignaleerd in ons land. Het moet dan nog wel wat warmer worden, want in ons land is de oleanderpijlstaart nu niet in staat om te overwinteren. Oleanderpijlstaarten zijn nachtactieve nachtvlinders die voedsel zoeken bij onder meer de kamperfoelie en in het zuiden op siertabak.

Kunnen rupsen ruiken waar ze moeten dineren?
Loes Westgeest zag de rups van de nachtvlinder dennenpijlstaart. Eerst op een pad, later op de stam van een dennenboom. Die rups had dus vanaf het pad de dennenboom gevonden en daar klom de rups recht omhoog richting de dennennaalden.

Loes vroeg zich af, hoe weet dit beestje dat? Ruiken ze dat? Rupsen kunnen inderdaad ruiken en daardoor kunnen ze verschillende planten en bomen herkennen. Ze hebben smaakharen op de kop en daar kunnen ze hun voedsel mee vinden. Anderen hebben kleine voelsprietjes waarmee ze ruiken en dus geur kunnen waarnemen. Rupsen kunnen bijvoorbeeld ook de vorm van een blad voelen; of dat ruw, glad of harig is. Daarmee weten ze dan ook of dat de juiste plant is.

Een buizerd die een wespennest uitgraaft?
Hedda Schut ontdekte in haar tuin een vogel. Ze dacht eerst aan een buizerd, maar ze zag dat de vogel het voorzien had op een ondergronds wespennest. Nou, dan is er geen twijfel meer mogelijk, want buizerds duiken niet zo graag op ondergrondse wespennesten. Wespendieven wel. Op de foto van Hedda is dan ook duidelijk een wespendief te zien. De vogel op haar foto ziet er wel buizerdachtig uit, maar de wespendief heeft een kleinere kop, die een beetje uitsteekt. De vliegvleugels zijn ook wat langer dan die van een buizerd.

Inmiddels zijn de meeste wespendieven al vertrokken naar het zuiden van de Sahara, waar ze overwinteren. Op het menu van deze bijzondere vogel staan larven, poppen, honing en zelfs volwassen wespen, die de vogels opgraven bij ondergrondse wespennesten.

Wespendief opent wespennest – Hans Natuurkanaal
Marga van de Ham heeft enorm haar best gedaan om een wespendief te filmen die het waagde om bij haar in de tuin een wespennest in de grond te openen. En dat is gelukt.

Wespendief graaft een wespen grondnest uit – Hans Natuurkanaal
Ook op Hans' Natuurkanaal is te zien hoe een wespendief te werk gaat.

Waarom maken ganzen en kraanvogels constant geluid wanneer ze op trek zijn, dat kost toch extra energie
Mari-Anne Ceulen vraagt zich af waarom onder meer ganzen en kraanvogels geluid maken tijdens de trek. Dat kost toch energie? Goede vraag, maar daar is de wetenschap nog niet helemaal achter. Er zijn veel verschillende vogelgeluiden, die vooral met communicatie te maken hebben. Er zijn geluiden die aangeven dat er gevaar is, geluid om partners aan te trekken, geluiden bij baltsrituelen en geluiden om aan te geven wat het territorium is. Geluiden tijdens de trekvlucht kunnen te maken hebben met het aangeven van hun aanwezigheid, maar het is ook mogelijk dat trekvogels die geluiden maken om te communiceren met andere vogels tijdens hun reis.

Een dikke rups in de tuin in Galder
In de tuin zag Frans Haazen in Galder een soort rups. Hij wil graag weten om welke rups het gaat. Op de foto zie je een vrij dikke, witte rups met allemaal zwarte stippen. We hebben hier te maken met de rups van de helmkruidbladwesp. Dit is dus geen vlinder. Dit soort rupsen noemen we bastaardrupsen. Helmkruidbladwesp bastaardrupsen eten enkel planten van de helmkruidfamilie.

Volwassen helmkruidbladwespen hebben andere kleine insecten of andere diertjes op het menu staan. De familie van de bladwesp is trouwens zeer omvangrijk, veel soorten lijken erg op elkaar. Bladwespen wordt niet gekend als echte wespen, omdat bladwespen geen nest maken.

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto van een vlinder die je niet vaak ziet in Brabant. Marij Wagenaars spotte deze bij Kasteren in Liempde. De naam van deze vlinder is kleine ijsvogelvlinder.

Natuurtip
Zaterdag 7 oktober wordt een wandeling over de heuveltoppen van de Loonse en Drunense Duinen georganiseerd. Deze duurt van tien uur 's ochtends tot een uur 's middags. De excursieleider neemt de deelnemers mee over de toppen van de randwallen, waardoor je al snel op een hoogte van zo’n tien meter loopt. De ontstaansgeschiedenis hiervan wordt verteld, terwijl je geniet van een prachtig uitzicht over bossen, zandvlaktes en heidevelden. Ontdek de eiken, die ondergestoven zijn door het stuifzand, en eikforten genoemd worden. Kom alles te weten over het stuifzandherstel en de planten en dieren die hier voorkomen.

De wandeling gaat over een afstand van ongeveer vier tot vijf kilometer. De stukken door het losse zand vallen reuze mee bij deze wandeling. Desalniettemin is het een wandeling voor de fitte wandelaar.

Meer informatie:
Aanmelden verplicht, en kan via deze link.

Vertrekpunt is de parkeerplaats bij De Rustende Jager aan de Oude Bossche Baan in Biezenmortel.

Deelnemen kost leden van Natuurmonumenten zeven euro., niet-leden betalen tien euro.

Deze excursie is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene welkom.

Trek stevige wandelschoenen aan.

Draag kleren die passen bij het weer.

Controleer jezelf achteraf altijd op teken!