Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister deze hier:

Een lopend cementkorreltje
Een oplettende kennis raadde mij aan om eens goed te kijken naar het diertje, want volgens hem is het een zandzakdrager en daar heeft hij helemaal gelijk in. Zandzakdragers horen thuis bij de familie zakjesdragers. Deze familie wordt ook wel zakrupsvlinder genoemd en dan weet je ook dat het geen schietmot is maar een vlinder. Over de wereld leven zo'n 800 soorten. De rupsen van deze zakjesdragers beginnen gelijk te bouwen aan hun cocon als ze uit het ei komen. Zelfs nog voor ze voedsel gaan zoeken. De cocons bestaan uit spinseldraden en materialen uit de omgeving zoals zand, aarde, korstmossen of ander plantaardig materiaal. Natuurlijk groeien deze rupsen ook en dan bouwen ze de cocon aan de voorzijde uit. De rups van de zakjesdragers lopen met hun cocon net zoals de huisjesslakken dat met hun huisjes doen. Het verschil is dat de zakjesdragers rupsen lopen en de slakken glijden. Aan de voorzijde bouwen deze rupsen dus de cocon uit en aan de achterzijde verdwijnt de ontlasting en de vervellingshuidjes. De rupsen verpoppen in hun cocon, maar vooraf bevestigen ze zich aan een boom, wand, muur en sluiten met een deksel de cocon af.

Is deze vreemde larve met lange staart de larve van een zweefvlieg?
Ben Jansma stuurde mij een foto van een diertje waarvan hij dacht dat het de larve is van een zweefvlieg. Ik denk dat hij gelijk heeft. Volgens mij is dit de rattenstaartlarve van de blinde bij. Aan het diertje op de foto zie je een soort staart, maar feitelijk is dit een ademhalingsbuis. De larven van blinde bijen voeden zich met rottend organisch materiaal. Je kan hen dan ook vinden in dat soort milieus.

Rattenstaartlarven zijn dus de larven van blinde bijen, maar dat zijn geen bijen maar zweefvliegen. Je kunt meer lezen over de blinde bij in de Stuifmail van 12 februari 2023.

Gezien in de tuin
Mara zag een dier in haar tuin en ze dacht aan een bunzing of een fret. Als ik kijk naar de mooie kop van dit dier dan is het duidelijk een bunzing. Bunzingen behoren tot de familie van de marterachtigen. Daartoe behoort bijvoorbeeld ook de wezel, maar ook de das. Samen met de wezel en de hermelijn wordt de bunzing tot de kleinere marterachtigen gerekend. De maximale lengte van een bunzing komt toch uit op zo'n 45 centimeter en de vacht is donkerbruin. De ondervacht heeft een meestal lichtbruine kleur, maar deze kan ook geelwit of geel zijn.

De bunzing is een nachtelijk roofdier en houdt zich het meest op bij kleinschalige landschappen met houtwallen, greppels en sloten. Overdag slapen de bunzingen in allerlei soorten holen maar ook in steenhopen, rommelige schuurtjes, stro- en hooibalen. Op hun menu staat echt van alles: van konijnen en hazen tot vogels en reptielen en fruit. Voorheen hielden boeren bunzingen als rattenvangers.

Is de doodshoofdvlinder zeldzaam in Nederland?
Remon Veldhuijzen hoorde iets piepen en zag daarna een grote vlinder. Hij herkende de vlinder. De naam is doodshoofdvlinder. Remon vraagt zich af of deze vlinder zeldzaam is. Doodshoofdvlinders zijn grote trekvlinders. Ze kwamen oorspronkelijk voor in het zuiden van Europa. Ze zijn zeldzaam zijn, maar kunnen toch overal in het land worden waargenomen. Deze vlinders vliegen vooral in de nacht en proberen dan honingbijennesten binnen te dringen. Eenmaal in zo’n bijennest smullen ze van de honing in de cellen. In zo’n bijennest worden ze niet gedood, omdat de doodshoofdvlinder exact past tussen twee raten en bijen daardoor niet in staat zijn de kwetsbare buik te bereiken. Dat is anders in honingbijenkasten, want daar zitten de raten verder uit elkaar en dan kunnen de honingbijen zo’n vlinder wel doodsteken. Op dit moment kunnen doodshoofdvlinders in ons land nog niet overwinteren, maar het zal mij niet verbazen dat dit binnenkort wel het geval is.

Is dit diertje een langpootmug, een libel of een wesp?
Marijn Bogaarts stuurde mij een foto van een insect. Hij dacht aan een langpootmug, een libelle of wesp, maar het is geen van die drie. Op de foto van Marijn zie je een roodbruin insect met lange voelsprieten, lange poten, grote ogen en vier vleugels. We hebben hier te maken met het insect ophion obscuratus. Dit insect heeft geen Nederlandse naam. Dit vliesvleugelige insect behoort tot de familie van de gewone sluipwespen. Je kan hen vaak aantreffen op verlichte ramen. Op het raam waarop Marijn het insect zag, zit een bevrucht vrouwtje van de sluipwesp. Deze dames zijn vooral actief in het late najaar: oktober en november. Ze gaan in de nacht op zoek naar rupsen van uilen uit de nachtvlinderfamilie. Als er eenmaal een rups is gevonden, wordt die met één steek tijdelijk verdoofd. Daarna legt de sluipwesp één eitje in haar prooi, die na de steek weer bij bewustzijn komt. Dit eitje ontwikkelt zich vervolgens in de gastheer tot larve en doet zich dan tegoed aan het zachte binnenste van de vlinderrups. Vervolgens verpopt deze larve en uit de pop komt een nieuwe gewone sluipwesp gekropen.

Death's head hawkmoth screaming – Insectarea
Remon Veldhuijzen meldde dat hij een doodshoofdvlinder had gevonden en dat deze een piepend - of zoiets - geluid maakte. Zelf heb ik ook doodshoofdvlinders in mijn hand gehad en heb dit ook duidelijk gehoord. In dit filmpje kunnen de luisteraars van Stuifmail ook een piepend of kwakend geluid horen van de doodshoofdvlinder. Zo cool! En willen de luisteraars nog meer zien of horen over de doodshoofdvlinder, dan is dit Engelse filmpje een aanrader.

Katten vingen dit beestje
De katten van Veerle Vos hadden helaas een beestje gevangen. Veerle vraagt zich af welk beestje dit is. Volgens mij is dit een dode nachtvlinder van de pijlstaartfamilie. Ik denk aan een windepijlstaart. Dit jaar zijn er heel veel exemplaren alleen al bij Stuifmail gemeld dus denk ik dat deze trekvlinder meer en meer aanwezig zal zijn in ons land. Natuurlijk heeft dit te maken met de gunstige weersomstandigheden. Net als in 2016, toen er veel windepijlstaarten gemeld werden, was ook de winter van 2022/2023 zacht. Ook dit jaar waren de grootste aantallen windepijlstaarten te zien in augustus en september. Wil je meer over de windepijlstaartvlinder lezen, kijk dan eens op de link naar de Stuifmail van 1 oktober 2023.

Acht rupsen van de koninginnenpage in de tuin, waar zijn de poppen?
Ellen Klaassen-Vaarten had in haar tuin acht rupsen van de koninginnenpage. Ze vraagt zich nu af waar de poppen van die koninginnenpages zijn gebleven. Ze dacht dat die misschien door slakken zijn opgegeten, maar de rupsen kunnen zich vrij goed verdedigen. Uit hun nek schiet een soort verlengstuk tevoorschijn, wat angstaanjagend is en tegelijkertijd verspreidt de rups dan een doordringende (ananas)geur. Veel dieren vinden dit vies en gaan dan weg. De rupsen verpoppen zich in de kruidlaag en niet in de grond. Zo’n verpopping kan plaatsvinden aan de stengel van de wilde peen in de tuin van Ellen, maar dat hoeft niet. Het kan zijn dat de rupsen verder zijn getrokken en een nog dichtere kruidlaag - meer veiligheid - zijn gaan zoeken. In dit filmpje van Ton Vranken kun je mooi zien hoe een rups een koninginnenpagevlinder wordt.

Tinus vraagt zich af waar de huismussen zijn gebleven?
Tinus vroeg zich af waar de huismussen zijn gebleven. Begin september kwamen er zo’n dertig tot veertig op zijn gestrooide voer af en ineens zag hij er niet een meer. Dat de huismussen zijn verdwenen, kan zijn voor een korte periode en dat is direct na de broedtijd. De vogels gaan dan allemaal tegelijk in de rui en zijn dan te zwak om te vliegen en te gemakkelijk te pakken door een roofvogel of roofdier. Het gevolg is dat ze zich dan niet laten zien. Is de rui de oorzaak, dan zullen ze zeker terugkomen. Daarnaast nadert de winterse perioden en dan verzamelen veel huismussen zich en trekken dan naar veiligere oorden en goed beschutte plaatsen. Ze blijven wel in Nederland, want de huismus is een standvogel en die trekken in de winter niet weg. Meestal trekken ze niet meer dan een kilometer van hun geboorteplaats, maar dan moet daar wel een goede beschutting zijn. Goede beschutting in de winterse periode zijn groenblijvende hagen en groenblijvende klimplanten zoals klimop. Daarnaast zijn schuren met stro en hooibalen favoriet. Soms vormen oude nesten in koudere tijden ook goede verblijf- en slaapplaatsen.

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Maria de Jong. Ze maakte deze toen ze in de vroege avond naar huis fietste.

Natuurtip
Donderdag 19 oktober wordt van tien uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags een paddenstoelenwandeling georganiseerd door het landschap van Huis ter Heide bij De Moer. Vind jij paddenstoelen ook zo fascinerend? Een jaar lang houden ze zich verborgen tot ze zichzelf tijdens de herfst ineens massaal laten zien. Ze dragen vaak prachtige namen en komen in allerlei kleuren en vormen voor. Tijdens deze wandeling geniet je van al dit moois en ontdek je welke belangrijke rol paddenstoelen en zwammen hebben in de natuur.

Meer informatie:
• Aanmelden verplicht en kan via deze link.

• Vertrekpunt is de parkeerplaats aan de Tussenbaan in De Moer

• Deelname kost tien euro, leden van Natuurmonumenten betalen zeven euro.

• Deze excursie is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene ook welkom.

• Trek stevige wandelschoenen aan.

• Draag kleren die passen bij het weer.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken!

• Neem een spiegeltje mee!