Het standbeeld van Peerke Donders in Tilburg staat al een tijd ter discussie. In het Wilhelminapark is te zien hoe de missionaris boven een halfnaakte knielende zwarte man uit torent. Met de ene hand houdt de priester een kruisbeeldje in de hoogte, de andere hand rust op het hoofd van de knielende man.

Volgens Grever staat Peerke Donders en diens standbeeld voor veel Brabanders symbool voor de katholieke emancipatie. De geestelijke heeft zich altijd met afschuw uitgesproken over de slavernij, zo bepleit ook de stichting Petrus Donders Tilburg. Maar dat kan de onvrede niet helemaal wegnemen. De Black Lives Matter-beweging vindt het beeld witte superioriteit uitstralen. Peerke Donders kijkt volgens hen neer op de Afrikaanse man.

Apk voor monumenten
Niet alleen het standbeeld in Tilburg leidt tot wrevel. Ook op andere plaatsen in Nederland is onenigheid over standbeelden over het verleden. Reden om te kijken hoe het anders, misschien beter kan. Na twee jaar is er nu het onderzoeksrapport 'Wankele sokkels'.

Daarin roepen de onderzoekers de gemeenten op om beter op de hoogte te zijn van de monumenten in hun stad of dorp. Zeg maar een soort jaarlijkse apk voor monumenten. "Gemeenten hebben vaak geen overzicht van wat ze allemaal in hun regio hebben", zegt commissievoorzitter Maria Grever. "Als je overzicht hebt kun je beter beslissen of er iets bij moet of eraf. En je kunt regelmatig evalueren. Nu wordt er steeds ad hoc gereageerd op de laatste bekladding."

'Niet slecht bedoeld'
Hoe dan ook, het standbeeld van Peerke Donders zet mensen aan het denken. Zoals Kenneth Stam die zich stoorde aan het monument. "Maar ik ging op onderzoek uit en zo werd mij duidelijk dat het niet slecht bedoeld is. De missionaris zegent de man", zegt hij in een interview met de NOS.

"Ik dacht, als ik de context niet begrijp, zullen meer mensen het wel niet begrijpen", vertelt Kenneth. Daarom plaatste hij een informatiebordje dat het verhaal van Peerke Donders uitlegt. "Het zou zonde zijn als mensen die niet de juiste informatie hebben een verkeerd beeld krijgen van het monument."

Collectieve geheugen
Dat sluit aan bij de conclusies van de onderzoekers. Volgens commissievoorzitter Grever is niet alleen de afgebeelde persoon belangrijk, maar ook de beeldtaal van het monument en hoe die op mensen over kan komen.

Standbeelden zomaar weghalen, is volgens haar geen oplossing: "Monumenten zijn deel van ons collectieve geheugen", zegt Grever. "Het zou erg zijn als je daar niet meer over mag praten of demonstreren. Maar nog erger zou zijn als je niet eens weet dat die geschiedenis heeft plaatsgevonden."

LEES OOK: Beeld Peerke Donders blijft nog staan: klagers moeten naar andere rechter