Een luchtwasser zuigt de lucht uit een stal en vangt de stikstof af. Eerder dit jaar bleek uit onderzoek van Universiteit van Wageningen dat deze en andere stalsystemen lang niet zo goed werken als beloofd. Na verschillende uitspraken van de rechter en de Raad van State kwam de vergunningverlening van stalsystemen stil te liggen.

Een stalsysteem mocht niet langer zonder meer op papier voor minder stikstof zorgen. Aan de hand van een passende beoordeling moet in ieder afzonderlijk geval gecheckt worden of dat echt zo is.

Staldeadline
Ondanks uitspraken van de rechter, bleef de deadline voor Brabantse veehouders staan om vóór 1 juli 2024 zo'n stalsysteem te hebben (behalve voor rundveehouders). Stikstofgedeputeerde Wilma Dirken (VVD) heeft nog altijd het vertrouwen dat de staldeadline gaat zorgen voor een forse daling van de stikstofuitstoot. "En daarom is het belangrijk dat de vergunningverlening weer op gang komt."

Boeren moesten al voor 1 oktober van dit jaar een vergunning voor een stalsysteem hebben aangevraagd. Wie dat deed, heeft de garantie van de Gedeputeerde dat hij niet aansprakelijk wordt gesteld als die vergunning niet op tijd ontvangen wordt. Met dit nieuwe hulpmiddel zorgt de provincie er dus voor dat deze boeren aan hun verplichting kunnen voldoen en kan de provincie 'stikstofwinst' opschrijven.

Toch meer dieren?
Maar wat als boeren een luchtwasser nemen, om vervolgens meer dieren te houden? Een stalsysteem is nou eenmaal een prijzige aankoop, die zichzelf niet terugverdient. Wordt dan de bespaarde uitstoot tenietgedaan?

Volgens de provincie is het inderdaad mogelijk dat sommige boeren ervoor kiezen om meer dieren te houden. Tegelijkertijd gaat dat vaak niet, omdat in veel gevallen een maximaal aantal dieren per vierkante meter geldt. Ook moeten maatregelen altijd voor minder stikstof zorgen. "Of er nu meer of minder dieren komen."

Het klopt dat luchtwassers de stikstofuitstoot verminderen, alleen doen ze dat bij lange na niet zoveel als beloofd door de fabrikant. En wie de vergunning op tijd aanvroeg, wordt behandeld alsof de luchtwasser wel goed werkt. Terwijl dat in realiteit niet zo is.

De provincie benadrukt dat boeren ook op andere manieren aan de stikstofdoelen kunnen voldoen. Zo kunnen ze minder dieren houden, overschakelen naar biologische veehouderij, het bedrijf verplaatsen of meer grond kopen.

Herberekening
Naar verwachting komt de huidige demissionaire minister van Natuur en Stikstof op zijn vroegst in februari 2024 met een herberekening en een eigen handreiking voor een passende beoordeling.

Daarin zouden de resultaten van het onderzoek van de Wageningen Universiteit, waaruit blijkt dat de systemen een stuk minder effectief zijn dan gedacht, worden verwerkt. "Maar", zei de minister in een landbouwdebat in de Tweede Kamer, "een passende beoordeling helpt, maar lost het probleem niet op. Want het probleem is een gebrek aan innovaties die doen wat ze beloven."

Momenteel liggen er 720 vergunningsaanvragen voor stalsystemen stil. De provincie denkt met de eigen handreiking 150 tot 180 van deze aanvragen te kunnen behandelen.

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Stalsystemen werken slechter dan beloofd, blijkt al lang

Innovatieve stalvloeren werken nog slechter dan luchtwassers, waardoor boeren met zo'n vloer in de problemen dreigen te komen