Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister deze hier:

Wat zit er op die oude boomstronk?
Ton Booy Liewers zag op een oude boomstronk ijssteeltjes. Hij vraagt zich af wat dit is. Wat hij van heel dichtbij gefotografeerd heeft, zijn steeltjes van wat wij ijshaar noemen. Op de foto van Johan Bolhuis zie je dit ijshaar van een grotere afstand. Dit fenomeen ontstaat bij lichte vorst, dus is het vaak maar heel even te zien.

In boomstronken, maar ook in dode bomen leven vaak schimmels en bij hun stofwisseling - het halen van voedsel uit de boom - komt er water vrij wat door zeer kleine openingen in het hout (houtstralen) naar buiten wordt geperst. Bij lichte vorst gaat dit dus bevriezen en krijg je een haarachtige, wollige ijsstructuur te zien, wat ijshaar of ijsbaard wordt genoemd. Wat dan wel nodig is, is een hoge luchtvochtigheid. Anders zie je die succesvolle vorming van ijshaar niet. Het naar buiten geperste water kan dan niet verdampen, maar blijft voor bevriezing beschikbaar. Gaat het harder vriezen of is er geen hoge luchtvochtigheid, dan zie je dat naar buiten geperste water, het ijshaar dus niet.

Hoenderachtige blijkt dode duif te zijn
De aangevreten vogel, die ik behandelde in de Stuifmailrubriek van vorige week is geen hoenderachtige, maar een duifachtige. Waarschijnlijk was het een jonge houtduif, gezien de kleur van de poten. Overigens zou het ook een holenduif of stadsduif (tamme duif) geweest kunnen zijn. Doordat er geen duidelijk herkenbaar item naast de dode vogel lag, zijn de poten in eerste instantie groter ingeschat dan ze in werkelijkheid zijn. Het is heel lastig om zonder goed bewijs van de grootte in te schatten wat voor vogel het is, want elke vogel ziet er zonder veren en al helemaal zonder vlees al snel uit als een engerd met een enorm lange nek en een zeer grote kop en poten! Deze duifachtige is wellicht geslagen door een sperwer of havik. Die heeft de vogel daarna laten liggen en toen zijn andere dieren ermee bezig geweest, waaronder wespen.

Prachtige paddenstoel langs de rand van natuurgebied Kampina
Marijke liep met haar dochter begin november langs de rand van natuurgebied Kampina en daar zagen ze een paar prachtige paddenstoelen. Ze stuurde mij een foto met de vraag wat de naam is van deze fraaie paddenstoelen. Het zijn inderdaad mooie paddenstoelen, de naam is amethistzwam. Deze mooie paarsgekleurde paddenstoelen staan vaak in een dek van beukenbladeren. Een andere naam die ook nog gebruikt wordt voor deze paddenstoel, is rodekoolzwam. Ze behoren tot het geslacht van de fopzwammen en worden niet erg groot, maximaal vier centimeter. Amethistzwammen groeien graag massaal onder beuken, vooral in oude beukenbossen. Toch lopen veel mensen ze zomaar voorbij terwijl je zou denken dat zo’n paarse paddenstoel wel opvaltn. Dat valt echter zwaar tegen. Deze paddenstoelen vallen in zo’n beukenbladerendek juist niet op. Maar heb je er eenmaal een ontdekt, dan zie je er ineens heel veel meer.

Waarom pikken grote bonte spechten aan de sierperenboom?
Gerard van den Heuvel ziet vaak grote bonte spechten pikken in zijn, volgens hem gezonde, sierperenboom. Waarom doen ze dat, is zijn vraag. Dit kan twee redenen hebben: of de grote bonte spechten hebben op de stam van zijn boom insecten - bijvoorbeeld mieren, wantsen of luizen - ontdekt. Dan pikken ze die van de boom. Of - en dat is minder leuk - de grote bonte spechten hebben ontdekt dat de boom aan het sterven is en pikken gaatjes in de boom om de insecten onder de schors weg te halen. Wij mensen zien het niet als zo’n boom aan het sterven is want dat proces kan heel lang duren. Maar dieren hebben dit wel door. Wellicht kan Gerard de stam van de boom eens goed inspecteren, zodat hij kan zien of er gaatjes in zitten of dat er insecten op de stam zitten.

Midden in Rotterdam staat een blauweregen met gezwel
Hein van Valenberg zag in Rotterdam iets op een blauweregen. Hij dacht aan een soort schimmel. Volgens mij is wat hij zag geen schimmel maar een gal. De naam is bloemkoolgal. Als het goed is, was deze gal in het begin groen van kleur en werd deze later bruin, zoals op de foto van Hein. De woekering op de boom heeft een bloemkoolachtige vorm, vandaar de naam bloemkoolgal. Het meest kom je deze bloemkoolgallen tegen op essen. Ze zijn heel het jaar te vinden.

Als ze eenmaal op een boom zitten, dan zitten er meestal heel veel gallen op zo’n boom. De veroorzaker hiervan is de bloemkoolgalmijt, een spinachtige van ongeveer twee centimeter groot, die haar eitjes legt op bloemtrossen maar ook op knoppen, bladstengels, takken of stammen. Daarna gaat de boom de woekering, de bloemkoolgal, maken. In principe kan dit geen kwaad. Maar als er heel veel gallen op zitten, kost dit de boom heel veel energie, wat verzwakkend kan werken.

Welke lichtgekleurde vogel in de tuin?
Marjolein Deryckere zag een lichtgekleurde vogel in haar tuin. Ze wil graag weten welke vogel dit is. Bij het zien van de foto, twijfelde ik ook even welke vogel dit is. De kleuren van de vogel zijn inderdaad bijzonder licht, maar dat kan ook aan de foto liggen. De houding van de vogel en het formaat doet mij denken aan een vinkachtige. Momenteel zijn er veel vinkachtigen in ons land. Dat komt omdat onze vinken standvogel zijn en er daarnaast ook vinkensoorten uit het noorden van Europa naar hier komen zoals kepen.

Kepen komen massaal naar ons land, maar ook doortrekkende noordelijke vinken doen ons land aan. Volgens mij is de vogel op de foto een gewone vink, om precies te zijn een vrouwtje. Ik ben benieuwd of er luisteraars zijn die een andere mening hebben. Dan zie ik graag hun reactie tegemoet via [email protected].

Mannetje vink eet sneeuw van een tak – De Visdief
Er wordt sneeuw verwacht, dus kunnen vogels mogelijk niet bij hun voedsel op de grond. Qua drinken levert dit geen probleem op, dan eten ze gewoon de sneeuw. Dit is mooi op dit bovenstaande filmpje te zien. Deze man heeft nog meer tips voor vogels in de winter, zie daarvoor zijn website.

Eeen zakje met eitjes onder het tuinhuis
Ad Verstijnen vond onder zijn tuinhuis een gesponnen zakje met langwerpige geel gekleurde eitjes met een zwart puntje. Wat is dit voor iets is, vraagt hij zich af. De beschrijving van Ad zegt mij al heel veel. Volgens mij is dit een gesponnen cocon waarin de eitjes zitten van een sluipwesp. Wat ik in dit geval mis, is het prooidier: de rups. In de Stuifmail van 5 november 2023 kun je zien wat ik bedoel. Daarnaast kan je ook op de pagina van Waarneming.nl eenzelfde soort eitjes zien. Misschien kan Ad eens kijken wat hier uitkomt als hij het cocon bewaart in een niet luchtdicht afgesloten potje. Ik ben dan benieuwd of er iets uitkomt. Laat je ons dat weten Ad?

Slijm in het bos bij een omgevallen boom
Jetta liep vorige week zaterdag in een bos en zag bij een omgevallen boom slijm. Ze vraagt zich af wat dat is. Op de foto van Jetta zie je een doorzichtige, geleiachtige substantie. Volgens mij is dit sterrenschot. Persoonlijk gebruik ik dit woord liever dan heksensnot. Heksensnot is een woord dat de laatste jaren wordt gebruikt, maar voorheen werd sterrenschot gezegd. Dit woord stamt al uit de zeventiende eeuw. Mensen dachten toen echt dat dit reststoffen waren van sterren. In werkelijkheid is sterrenschot braaksel van diverse diersoorten, zoals reigers en bunzingen. Die dieren hebben dan vrouwelijke kikkers of padden gegeten.

Wat ze vervolgens uitbraken, is het zweleiwit dat in die vrouwelijke amfibieën zit. Het dier of de vogel dat die kikker of pad heeft gegeten heeft ook vocht in de maag zitten en dat wordt opgenomen door dat zweleiwit. Dit veroorzaakt meteen braakneigingen. Vermoedelijk waren bij dit opgegeten amfibie, waar het zweleiwit van was, de zwarte eitjes nog niet afgedaald. Anders waren er zwarte puntjes in het gelei te zien.

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto van Yvonne Rommelaars. Zij had het grote geluk een ijsvogeltje op de foto vast te leggen in het gebied Moerenburg.

Natuurtip
Zondag 21 januari wordt van tien uur 's ochtends tot twee uur 's middags een stevige wandeling georganiseerd door de Loonse en Drunense Duinen

Niks is zo verfrissend als er even tussenuit gaan op een mooie frisse januaridag. Deze wandelexcursie met gids is daarop ingesteld. De nadruk ligt op lekker doorstappen met een mooie natuurbeleving in dit unieke gebied.

Deelnemers starten bij de De Rustende Jager om vervolgens door de duinen in ongeveer anderhalf uur te stappen naar een warm plekje. Bij Bosch en Duin mogen ze de koude handen vouwen om een warme kop erwtensoep. Even opwarmen en bijkomen! Na de soep lopen ze via een mooie route weer terug naar De Rustende Jager. Rond twee uur 's middags zijn ze daar weer terug.

Meer informatie:
• Vertrek is vanaf de parkeerplaats bij De Rustende Jager aan de Oude Bossche Baan 115074 RC Biezenmortel.

• Aanmelden is verplicht en kan via deze link. Deze excursie is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene welkom.

• Deelname kost leden van Natuurmonumenten 12,25 euro, niet-leden betalen 17,50 euro.

• Wandelen in de duinen is vermoeiend, vanwege het zand. Een goede wandelconditie is belangrijk voor deze excursie. De rute is ongeveer acht kilometer lang, maar voelt zwaarder.

• Stevige schoenen zijn aan te bevelen.

• Kleed je op het weer.

• Wat te drinken voor onderweg is altijd fijn.

• Honden mogen niet mee.