Hoogleraar: 'Mensen uit drugspand zetten kan ze de vernieling in helpen'
In februari 2022 deed de Raad van State, de hoogste bestuursrechter in Nederland, een belangrijke uitspraak over het sluiten van drugspanden. Rechters kijken nu bijvoorbeeld strenger of het voor de openbare orde en veiligheid echt nodig is om het pand te sluiten.
Omroep Brabant keek naar 67 gepubliceerde rechterlijke uitspraken vanaf dat moment in Brabant. Ongeveer een kwart van de Brabantse zaken werd door de gemeente verloren.
Vols heeft het onderzoek van Omroep Brabant bestudeerd. De hoogleraar zegt dat er in Nederland per jaar honderden woningen worden gesloten vanwege drugshandel. “Met het merendeel lijkt het goed te gaan. Maar de burgemeesters lijken toch niet altijd helemaal te begrijpen aan welke eisen ze moeten voldoen. En elk gezin dat onterecht uit huis wordt gezet, is er één te veel.”
Grote gevolgen
Volgens Vols kun je bij dit soort woningen spreken over twee groepen daders. “Je hebt echt wel woningen die helemaal gebruikt worden voor hennepteelt of door drugsdealers. Maar je hebt ook een grote groep kwetsbare mensen. Zij worden onder druk gezet of hebben gewoon niet door wat ze precies doen. Bij deze laatste groep maak ik me wel zorgen.”
De gevolgen voor mensen die hun woning verliezen na een drugsvondst, zijn groot. Het huis wordt dichtgetimmerd door de gemeente en de bewoners kunnen er niet meer in. Als het een huurwoning is, wordt vaak het huurcontract opgezegd. Ook komen huurders op een zwarte lijst terecht, waardoor ze moeilijk een nieuw huurhuis kunnen vinden.
Hoogleraar Vols: “Die mensen eindigen op een vakantiepark of bij vrienden, familie of bij andere mensen die ze kennen. Dan kan je op de bank slapen of in een logeerkamer. Dat is problematisch, zeker als je je beseft dat veel mensen juist door hun omgeving in die drugswereld terecht zijn gekomen. Je maakt mensen die al kwetsbaar zijn, vaak nog kwetsbaarder en ze komen nog meer in de greep van kwaadwillende mensen om hen heen”, vertelt Vols.
Privacyregels
De hoogleraar zegt dat hij in de zomer van 2023 heeft meegewerkt aan een onderzoek naar de gevolgen van de sluiting van een drugspand. “Er is eigenlijk geen beeld van hoe het verdergaat met mensen nadat ze uit hun huis zijn gezet na een drugsvondst”, vertelt Vols.
“Door regels rondom privacy is het heel moeilijk om die mensen te volgen. En daarmee weten we ook niet of het doel wordt bereikt om ervoor te zorgen dat mensen zich niet nog een keer met drugshandel bezighouden.”
De grote vraag is of het sluiten van drugspanden op deze manier nog wel werkt. Hoogleraar Vols: “De vraag is hoe je dat meet. Als je het vraagt aan de buren van een pand waar in drugs is gedeald, zijn ze vast hartstikke blij dat het huis is gesloten en dat de bewoners weg zijn. Drugshandel kan enorm veel overlast geven en hennepteelt is heel gevaarlijk als er brand uitbreekt.”
'Effecten zijn onduidelijk'
“Maar als je ziet dat we geen idee hebben waar de uitgezette bewoners terechtkomen, denk ik dat het niet goed werkt. Is sluiting nou een goed middel in een soort ‘war on drugs’ die we in Nederland hebben aangekondigd? Ik zou zeggen: daar is niet zoveel bewijs voor. Het is fijn voor een wijk als overlastgevers weg zijn, maar de effecten op de langere termijn zijn totaal onduidelijk”, vertelt de hoogleraar.
Maar wat kunnen burgemeesters dan wel doen? “Je ziet dat sommige burgemeesters een huis niet meteen sluiten, maar een dwangsom opleggen. Dat betekent dat de volgende keer als iemand wordt gepakt, die een dwangsom van duizenden euro’s moet betalen. Je geeft mensen dan een soort waarschuwing met tanden. In sommige gemeenten werken ze daarmee en dat blijkt best wel effectief.”
DIT VIND JE OOK INTERESSANT:
Burgemeesters soms ‘harteloos’ bij het sluiten van drugspanden
NOS: Burgemeesters sluiten huizen te snel na drugsvondst, rechter fluit hen terug
Het sluiten van een drugspand duurt een kwartiertje: 'Vaak heel schrijnend'