Maar hoewel Brabant helemaal niet op koers ligt om de doelen te halen, denkt de gedeputeerde dat het toch nog goed komt. 'Trendbreuken', dat is het toverwoord volgens de gedeputeerde. Die zouden ervoor zorgen dat de doelen voor energie en klimaat wél gehaald gaan worden. Maar pogingen van vrijwel alle partijen om hem uit te laten leggen wat die 'trendbreuken' dan zijn, hoe je die aan ziet komen en of ze überhaupt allemaal wel positief zijn, blijken tevergeefs. Tot grote ergernis van de Statenleden.

"Onlangs viel de hoofdprijs van de Staatsloterij in Brabant", zegt Nikky Hamerslag van de Partij voor de Dieren. "Ik zou nu mijn baan op kunnen zeggen, een staatslot kunnen kopen en op een terras gaan zitten wachten tot ik ook rijk ben. Want rijk worden met niets doen, lijkt te kunnen, blijkt uit de houding van de gedeputeerde die wacht op zijn trendbreuken."

Ezra Leeger van het CDA is niet blij: "Je zou denken dat de gedeputeerde na dit rapport gemotiveerd aan de slag gaat, maar ons bekruipt het gevoel dat hij er eigenlijk geen zin in heeft." Ze vraagt zich af wat de gedeputeerde met 'trendbreuken' bedoelt. "Hebben we het eigenlijk wel over hetzelfde?"

Volt ergert zich aan het doel dat alle energie binnen Brabant opgewekt moet gaan worden. Volgens Statenlid Inge Vossen moet er juist over de grens gekeken worden. "We zijn een schipbreukeling, gestrand op een eiland. En tegen alle schepen die ons mee willen nemen zegt deze gedeputeerde: 'Nee bedankt, we komen er zelf wel'."

En ook JA21 uit verbazing: "Je kan als college toch niet gaan zitten wachten alsof straks de trendbreukfee komt?"

De kritiek komt niet alleen van oppositiepartijen. Ook partijen uit de coalitie zijn niet blij met de houding van de gedeputeerde. De VVD noemt de conclusies in het rapport 'dieptriest'. GroenLinks, PvdA, D66 en SP willen samen met Volt en ChristenUnie-SGP dat Provinciale Staten voortaan beter op de hoogte wordt gehouden over de voortgang van de energietransitie.

In hoeverre de provincie de regie moet voeren over alle plannen is onduidelijk. Die rol heeft ze, maar wil ze volgens de gedeputeerde niet overal pakken. "We hebben die rol bewust overgedragen aan gemeenten, omdat er dan meer draagvlak komt voor de plannen", zegt Van der Horst. Maar op de vraag wat de reactie van de provincie dan is als de gemeenten niet aan hun verplichting voldoen, blijft een stevig antwoord van de gedeputeerde uit.

Alleen de SP, de partij van Van der Horst, neemt het nog wel op voor haar gedeputeerde. "Want juist waar het wel goed gaat, namelijk ontwikkelingen op warmte, zijn we als provincie goed bezig en zien we inderdaad trendbreuken", meent SP-Statenlid Oscar van Raak. "Maar daarover is in het rapport van de Zuidelijke Rekenkamer niets te lezen."

In zijn spreektermijn krijgt de gedeputeerde het voor elkaar om de heersende verwarring en ergernis verder aan te wakkeren. Bijna alle antwoorden van de zichtbaar worstelende gedeputeerde, testen het geduld van Provinciale Staten. Zoals de opmerking dat het Provinciale Staten zelf zijn 'die onhaalbare doelen' zouden hebben gesteld.

Los van de ambitieuze doelen, speelt er ook nog het probleem van de netcongestie, het 'verstopte' stroomnetwerk. "Hoe lang gaan de problemen op het energienet nog duren?, vraagt Alois Rijvers (BBB). "Dat antwoord moet ik u schuldig blijven", is daarop de reactie van Van der Horst.

Naast vragen over hoe Brabant gaat voldoen aan de doelen van de energietransitie, roept het optreden van de gedeputeerde ook vragen op over zijn houdbaarheid. "Als je bij je werkgever aan zou komen met dit verhaal over 'trendbreuken', is de weg naar de uitgang niet lang", zegt Jan-Frans Brouwers van 50PLUS.

DIT MOET JE WETEN OVER DE ENERGIETRANSITIE IN BRABANT:

Brabant loopt achter met plannen duurzame energie en krijgt tik op vingers

Brabant wil meer milieuvriendelijke energie: 5 vragen en antwoorden