STUIFMAIL

Terugvinden van voedsel lukt een eekhoorn lang niet altijd, Frans legt uit

25 februari om 08:45 • Aangepast 6 maart om 02:00
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij aandacht aan harde balletjes in een struik, de meterslange gangen van een woelrat en een rode kardinaal in een voederhuisje.

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...
Een gewone of rode eekhoorn in een tuin op zoek naar voedsel (foto: Alexa via Pixabay).
Een gewone of rode eekhoorn in een tuin op zoek naar voedsel (foto: Alexa via Pixabay).

Eekhoorn krabt in de grond
Floor de Laat ziet met enige regelmaat een eekhoorn in haar tuin in de grond krabben. Ze vraagt zich af of die eekhoorn op zoek is naar verstopt voedsel. Het antwoord is: ja. Voor de winter verstoppen eekhoorns allerlei soorten voedsel. Ze leggen dan voorraden aan van walnoten of andere noten, dennenappels en zaden. Dit doen ze op verschillende plaatsen, op een gazon (het liefst op plekken met mos of afgevallen blad) en aan de voet van bomen in de grond. Maar dat voedsel verstoppen ze ook in boomholten of in lege vogelnesten. In de winter gaan ze op zoek naar die voorraden, maar ze vinden vaak niet alles terug. Dit voedsel zoeken doen ze met hun neus, ze gaan namelijk op de geur af. Wat eekhoorns niet kunnen terugvinden, groeit vaak uit tot een nieuwe boom of struik.

Een grote_steatoda (foto: Gerben van de Louw).
Een grote_steatoda (foto: Gerben van de Louw).

Deze spin zat op zolder, is het een gevaarlijke?
Gerben van de Louw stuurde mij een foto van een spin die hij op zolder zag. Hij vroeg zich af of deze spin gevaar oplevert. De naam van deze spin is 'grote steatoda'. Dit is een familielid van de zwarte weduwe. Laat dat 'grote' overigens maar weg, want deze spin is niet groter dan een centimeter. Wel is de spin giftig, maar niet zo giftig als de zwarte weduwe. Dat deze spin oorspronkelijk niet in onze contreien voorkwam, is duidelijk. Wanneer ze precies Europa binnenkwamen, is niet duidelijk. In het algemeen zie je deze spinnen niet. Ze blijven in principe bij hun webben. In de winter gaan ze natuurlijk wel op zoek naar schuilplaatsen. Dat kan bij huizen zijn. Op zich zijn dit prima dieren, die veel voor de mens lastige dieren vangen. Daarnaast is de grote steatoda niet agressief van aard. Deze spin zal dus nooit actief een mens aanvallen. Kom je deze spin tegen, dan kun je deze het best voorzichtig buiten zetten.

Knikkergallen (foto: Pieter Relou).
Knikkergallen (foto: Pieter Relou).

Boompje met verschillende harde balletjes
Pieter Relou is melkveehouder in Rijkevoort. Hij zag langs de wei waar zijn koeien staan een boompje met veel balletjes. Hij is benieuwd of dit plantengallen zijn. Wat hij gezien heeft zijn inderdaad gallen. Deze gallen, die in een eikenboompje groeien, heten knikkergallen. De meeste mensen kennen de galappels - die aan de onderkant van een eikenblad hangen - maar niet de knikkergallen. Knikkergallen zijn hard en bevinden zich op de bladoksels van jonge eiken. Een knikkergal ontstaat doordat een knikkergalwesp eitjes legt in die bladoksels van eikenbomen. Die bomen worden daardoor geprikkeld en vormen zo knikkergallen. Tegen het eind van de zomer - eind augustus, begin september - boort de jonge knikkergalwesp een gaatje in de knikkergal en trekt vervolgens de wijde wereld in. Daarna blijven in het algemeen de knikkergallen aan de eikenbomen zitten. Je komt ze dus enkel tegen op eiken, zowel op de gewone zomereik als op de wintereik.

Een rode kardinaal (foto: Lilian Goethals).
Een rode kardinaal (foto: Lilian Goethals).

Is dit een vogel van hier?
Lilian Goethals zag samen met haar vriendin een prachtige rode vogel in haar tuin. Ze kwamen ze tot de ontdekking dat deze vogel de rode kardinaal is. Ze vraagt zich af of ik enig idee heb hoe die vogel in haar tuin is gekomen en of er meerdere rode kardinalen in Nederland leven. Volgens mij zijn rode kardinalen vogels die uit volières zijn ontsnapt, want ze leven van nature in de Verenigde Staten en in Mexico. Als je op Waarneming.nl kijkt, zie zo af en toe een melding van rode kardinalen. Zo is er een gezien op 12 september in het Gelderse Groessen. In Tiel heeft iemand op 23 februari vorig jaar een vrouwtje van de rode kardinaal gezien. En in Breda heeft iemand op 22 december 2022 een jonkie gezien. Het zou fijn zijn als Lilian Goethals haar gespotte rode kardinaal ook meldt op Waarneming.nl, inclusief foto. Het zou nog mooier zijn als haar vriendin dit ook doet. Een mannetje en vrouwtje van de rode kardinaal samen is trouwens nog nooit gemeld. Wil je meer weten over de volièrevogel rode kardinaal, kijk dan op de link van Vogelweetjes. .

Een figuur in een gezaagde stam (foto: Albert van der Steen).
Een figuur in een gezaagde stam (foto: Albert van der Steen).

Figuur in een doorgezaagde omgevallen boom, wat is dit?
Albert van der Steen heeft een omgevallen berkenboom klein gezaagd en bij een van die doorgezaagde stammen kwam een figuur in beeld. Nu wil hij weten hoe die figuur daar kwam. Nou, bomen hebben mechanisme in zich, dat er voor zorgt dat ze zich zelf beschermen tegen vraat of beschadigingen. Dit doen ze natuurlijk om een rottingsproces tegen te gaan. Dat kan namelijk eindelijk leiden tot het sterven van een boom. De beide foto’s van Albert tonen prachtig aan hoe zijn berk de aanslag heeft overgroeid. Ook is goed te zien dat de rotting al naar binnen tot in de kern was gegroeid. Maar de berk heeft in snelheid de wond overgroeid. Met een snelle actie heeft de berk de plek afgeschermd van de buitenlucht door een gesloten bastoppervlak te maken. Natuurlijk blijven dit soort aantastingsplekken een zwakke locatie in de stam of de takopbouw. Vooral om dat het kernhout is aangetast. Kernhout geeft in principe stabiliteit aan de boom. Overigens is op de rechterstam goed te zien dat daar een zijtak heeft gezeten.

Wachten op privacy instellingen...

Van leeg nest naar eerste ei – Live Nest Box Camera 2023 - Loughborough, UK
Dit bovenstaande filmpje is een montage van hoe een pimpelmees een lege nestkast klaarmaakt voor het eerste ei. Pimpelmezen doen er ongeveer dertien tot vijftien dagen over om een nest te bouwen. De British Trust for Ornithology heeft een BlueTit Diary-pagina die hun nest- en broedgewoonten.

beschrijft en stelt dat pimpelmezen meestal tussen de één en twee weken besteden aan het bouwen van hun nest. Maar sommigen bouwen hun nest in slechts een paar dagen. "Ons vrouwtje deed er tussen de zes en zeven weken over! Zo'n perfectionist! Het zou een manier kunnen zijn om te verklaren waarom dit nest zo diep was!"

Gangen gemaakt door een woelrat (foto; Jaap Bunnink).
Gangen gemaakt door een woelrat (foto; Jaap Bunnink).

Lange omgewoelde gangen op een gazon
Jaap Buinink vond op een gazon een langgerekt gangenstelsel. Hij vraagt zich af of dit mogelijk het werk is van een woelrat. Volgens mij wel, want woelratten maken ondiepe slangachtige gangenstelsels die heel zichtbaar zijn op gazons en in graslanden. Vaak zie je dan gangen die een breedte hebben van zo ongeveer vijf centimeter. Wat goed opvalt, is dat ze zich heel dicht bij de oppervlakte bevinden.

Een woelrat (foto: Paul van Hoof).
Een woelrat (foto: Paul van Hoof).

De woelratten zijn in die gangen op zoek naar voedsel. Dat bestaat vooral uit stengels van kruiden, grassen, zeggen en wortels van kruiden en bomen. Als je pech hebt, heb je zo een gangenstelsel van wel honderd meter lang. In die gangenstelsels bevinden zich voorraadkamers, maar ook nesten. Die nesten zijn vooral aangekleed met grassen. Heel soms heb je 'luie' woelratten, die maken gebruik van bijvoorbeeld oude gangenstelsels van mollen.

Het ei van een reiger (foto: Thea Willems).
Het ei van een reiger (foto: Thea Willems).

Blauw ei gevonden in een slootkant in Nijnsel, van wie is het?
Thea Willems vond tijdens een wandeling een vrij groot blauw ei. Ze vraagt zich af of dit misschien het ei van een blauwe reiger is. Volgens mij wel. Blauwe reigers hebben bleekblauwgroene eieren, die zo’n zes centimeter groot zijn.

Een blauwe reiger (foto: Wiegots via Pixabay).
Een blauwe reiger (foto: Wiegots via Pixabay).

Daarnaast vroeg Thea zich af of het niet te vroeg is om zo'n ei nu te leggen? Volgens mij niet, want blauwe reigers broeden al vanaf februari. Overigens staat in de oude vogelboeken dat de broedperiode van blauwe reigers van maart tot juni plaatsvindt. Maar dat wás, want in nieuwe vogelboeken is te lezen dat ze broeden van februari tot mei. Die zijn al rekening gaan houden met de klimaatverandering.

Een vroege kolibrievlinder (foto: Marga Vijfhuizen).
Een vroege kolibrievlinder (foto: Marga Vijfhuizen).

Op 17 februari een kolibrievlinder gezien, is dat niet erg vroeg?
Marga Vijfhuizen stuurde mij een foto van een kolibrievlinder die zij al op 17 februari spotte op bloemen van de geurende narcis 'paperwhite'. Zij vroeg zich af of dit niet te vroeg is? Volgens mij niet echt, want kolibrievlinders kunnen al in februari worden waargenomen. Maar dan gaat het om enkele exemplaren. Het zijn trekvlinders, die in wisselende aantallen per jaar in heel het land gezien kunnen worden.

De vliegtijd is van februari tot aan november, maar het meest zie je ze niet in het voorjaar maar in het najaar. Vooral in augustus en september. Overigens worden kolibrievlinders de laatste jaren steeds vaker in het vroege voorjaar gezien. De Vlinderstichting meldde al dat er zelfs zeker één overwinterend exemplaar is waargenomen.

Een grote bonte specht (foto; Yvonne Rommelaars).
Een grote bonte specht (foto; Yvonne Rommelaars).

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Yvonne Rommelaars, Zij legde het mannetje van de grote bonte specht vast.

Natuurtip
Zondag 3 maart vindt er van tien uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags een wandeling plaats over de heuveltoppen van de Loonse en Drunense Duinen. De excursieleider neemt de deelnemers mee over de toppen van de randwallen, waardoor je al snel op een hoogte van zo’n tien meter loopt. De ontstaansgeschiedenis van deze randwallen wordt verteld, terwijl je geniet van het prachtig uitzicht over bossen, zandvlaktes en heidevelden. Ontdek de eiken, die ondergestoven zijn door het stuifzand, en eikforten genoemd worden. Kom alles te weten over het stuifzandherstel en de planten en dieren die hier voorkomen.

Meer informatie
• Aanmelden is verplicht, dit kan via deze link.

• Vertrekplek is de parkeerplaats Bosch en Duin aan de Schoorstraat 50 in Udenhout.

• De kosten bedragen tien euro, leden van Natuurmonumenten betalen zeven euro.

• De wandeling is ongeveer vier tot vijf kilometer lang. De stukken door het losse zand vallen reuze mee bij deze wandeling. Desalniettemin is het een wandeling voor de fitte wandelaar.

• Deze excursie is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene ook welkom.

• Trek stevige wandelschoenen aan.

• Draag kleren die passen bij het weer.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken!

• Honden mogen helaas niet mee met deze excursie.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!