Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Dit insect is op een verkeerde plek geland
Anja Bastiaansen stuurde mij een foto van een diertje. Ze vroeg zich af welk diertje het was. Ik moet eerlijk bekennen, dat je dit diertje bijna nooit zo tegenkomt en dus is de foto heel uniek. Wat Anja op de foto heeft gezet is een bootsmannetje buiten het water. Bootsmannetjes zijn namelijk in het water levende wantsen, die ook wel rugzwemmers worden genoemd. Naast dat ze goede zwemmers zijn, zijn het ook goede vliegers. Ze hebben namelijk net als de waterkevers vleugels. Het probleem voor hen is het landen op land, in plaats van het water. Ze kunnen niet goed lopen en bewegen zich voort met onhandige en kleine sprongen. Dat onhandige ligt vooral aan hun spatelvormige lange voorpoten met een sterke borstelige beharing. In het water is dat juist handig, want dat maakt het diertje groter. Daarnaast zijn die poten ideaal, want daarmee roeien ze vliegensvlug door het water. De naam rugzwemmers hoort dan ook helemaal bij de diertjes. Ze zwemmen met de rug op of tegen het wateroppervlakte aan, zodat ze prooien goed kunnen waarnemen. Ze eten daarom vooral prooien die zich op of tegen het wateroppervlak bevinden. Dit kan je mooi zien in de video bootsmannetjes komen in grote aantallen voor in een vijver van Enjoy Nature.

Het ziet er onsmakelijk uit, is dit een soort slijmzwam
Op de foto van Elvira Rombouts zie je een geel slijmspoor van heksenboter. Het wordt ook wel runbloem genoemd. Dit is geen zwam of paddenstoel, maar een myxomyceet. Ook wel slijmzwam genoemd. Myxomyceten hebben geen zwamdraden en het zijn eencelligen wezens. Het lichaam, plasmodium genoemd, van heksenboter dat je op de foto ziet kent verschillende tinten geel. Het is bros, sponzig en teer en het verplaatst zich. Vandaar ook het slijmspoor of kruipspoor. Heksenboters voeden zich met micro-organismen, die op diverse natuurlijke en niet natuurlijke ondergronden te vinden zijn. Je ziet heksenboter vooral op dood hout.

Voor de liefhebbers
Plasmodium is een eenheid van cellen, waarin de oorspronkelijke celkernen aanwezig blijven. Er bevinden zich meer dan 10.000 celkernen in zo’n plasmodium.

Welke spin zit er in een folderkastje bij de uitkijktoren in Sint Oedenrode
Thea Willems stuurde mij een foto van een spin. Deze vond ze in een folderkastje bij de uitkijktoren in Sint Oedenrode. Ze vroeg zich af wat de naam is van die spin. Als je naar de spin kijkt, dan zie je duidelijk dat deze spin bij de wielwebspinnen hoort. Ze lijkt namelijk op een kruisspin, maar is het niet. De naam van deze spin in Sint Oedenrode is brugspin. Oorspronkelijk komt deze brugspin voor in West- en Centraal-Europa en de oostelijke Verenigde Staten. Hier dus niet. Brugspinnen zijn zelf vaak overdag langs muren te vinden. De webben komen vooral voor onder bruggen, tunneltjes, daken etc., waar licht brandt.

Extra nieuws uit de spinnentelling van 2024: Vorig jaar begon die soort aan een opmars en dit jaar dringt de spin door tot de top tien, meldt Vroege Vogels.

Is dit een man of vrouw sperwer, die een duif geslagen heeft?
Vonne Kuiper en dochter zagen langs de weg een sperwer met een geslagen duif zitten. Haar vraag is of dit een mannetje of een vrouwtje sperwer is. Nou, het is een vrouwtjes sperwer. Zij heeft een donker bruingrijze verenpak op de rug en een bruin gebandeerde borst en buik. Ook duidelijk is de witachtige wenkbrauwstreep.

Het mannetje heeft een meer blauwachtig verenpak op de rug en een roodbruin gebandeerde borst en buik. Soms zie je bij mannetjes een witte plek op het achterhoofd en roodbruine wangen. Daarnaast in het vrouwtje beduidend groter dan het mannetje, maar dat is lastig te zien in het veld als ze niet naast elkaar staan. Het is wel te zien aan de prooi die ze pakt. Vrouwtjes slaan prooien tot de grote van een Turkse tortelduif en mannetjes vaak kleine zangvogels zoals mussen, vinken en mezen.

Ooievaar gefotografeerd met ring. Waarom een ring en wie doet dat?
Jenny Wiedlewsky heeft een prachtige foto gemaakt van een ooievaar, maar ze zag dat deze vogel geringd was. Haar vraag is dan ook wie doen dat en waarom? Het ringen gebeurd door mensen, de ringers, die daarvoor een speciale machtiging hebben. Dat kunnen onderzoekers zijn, maar ook veel vrijwilligers ringen vogels. De ringen worden speciaal op maat gemaakt voor verschillende vogels. Deze worden geleverd door het Nederlandse Vogeltrekstation. Waarom ze dat doen? Nou, in Nederland wordt elk jaar zo'n 50% van de vijf weken oude jonge ooievaars geringd. Dat doet men om de vogels te volgen. Dankzij de gegevens kunnen de ringers zien hoe oud vogels worden. Maar ook waar ze naar toetrekken en wat de overlevingskans van de vogels, in dit geval de ooievaars, zijn.

Bodemleven in beeld: Heksenboter – EMS Films
Publicatie: 25 jan 2023

Dit gele kwakje wordt heksenboter genoemd. Het is een slijmzwam die zich kan verplaatsen op zoek naar voedsel en daardoor een heel handige stofzuiger is. Een rijk bodemleven is essentieel voor alles wat zich boven de grond bevindt: planten, vogels en andere dieren - en de mens. Op het platteland maar ook in de stad. Want een gezonde bodem houdt water vast (voorkomt dus wateroverlast), slaat koolstof op (klimaat), zorgt voor natuurlijke plaagbestrijding (minder pesticiden), natuurlijke waterzuivering (drinkwatervoorziening) en voor een mooie omgeving. Dit filmpje is door EMS Films ontwikkeld voor Onder het Maaiveld, zie deze link

Gezien op de Regte Heide bij Goirle een paar blauwe parende kevers, wat is hun naam?
Coen van Rijswijk stuurde mij een heel bijzondere foto. Hij heeft de paring van blauwe oliekevers vast weten te leggen op de Regte Heide. Blauwe oliekevers komen vooral voor op zonnige en droge gebieden. De Regte Heide is zo’n gebied. Daarnaast moet zo’n gebied bloeiende planten hebben waar veel bijen op afkomen. Dit is belangrijk voor deze insecten, want na het paren legt het vrouwtje 2000 tot 10.000 eieren in een zelf gegraven hol. Dat grote aantal is heel belangrijk voor wat er op volgt, want uit die eitjes komen larven en die klimmen in planten met bloemen. Daar gaan ze op wacht zitten om een solitaire bij te pakken te nemen en daarin verder te leven. Zandbijen of andere soorten solitaire bijen zijn prima gastdieren. Honingbijen niet. Grijpt zo’n blauwe oliekever larve een honingbij, dan sterft de larve in de korf. Vandaar ook waarschijnlijk zoveel eitjes per vrouwtje. De volwassen blauwe oliekevers eten delen van planten. Zij zijn heel gemakkelijk te herkennen aan hun glanzend blauw, bol en enorm achterlijf met opvallend korte schilden. De naam hebben ze te danken aan het feit dat ze een gele olie-achtige substantie afscheiden bij verstoring of aanval.

Vreemde vormen komen te voorschijn in de tuin na het snoeien van rozen, wat is het?
Anita Pauwels kwam bij het snoeien van haar rozen vreemde vormen tegen en ze vroeg zich af wat dat zijn. Heel duidelijk is op de foto van Anita te zien, dat het enigszins bolvormige vormen zijn en dus zij het de resten (bollen) van gekraagde aardsterren. In ons land komen negentien soorten aardsterren voor. Ze ontstaan allemaal op dezelfde manier. De aardster begint als een soort bolletje. Dit is het vruchtlichaam. Wanneer dit rijp is, springen de buitenlagen open. Deze buitenlagen, ook wel slippen genoemd, buigen zich dan stervormig om het vruchtlichaam heen. Binnenin is een kleiner bolletje te zien waar de sporenmassa in zit. In het midden van dit kleinere bolletje ontstaat dan een opening waardoor de sporen naar buiten komen. Gekraagde aardsterren zijn saprofyten en leven dus op dood organisch materiaal.

Wie heeft dit nestje gebouwd onder het dakbeschot?
Riny Dollevoet vond een nestje onder het dak van de schuur toen hij de stekker van de verlichting eruit wilde trekken. Het nestje was daar mooi tegenaan gebouwd, maar wie heeft dat gedaan? Volgens mij is aan de vorm van het nestje te zien, dat de dader de winterkoning is. Nestjes van winterkoningen maken nestjes in de vorm van een ei dat rechtop staat. De ingang zit aan de zijkant. De mannetjes bouwen in het vroege voorjaar meestal verschillende nesten en de vrouwtjes keuren ze na inspectie goed of fout. Uit al die gebouwde nesten kiest ze er een uit om in te broeden. In principe bouwen mannetjes zo’n zes nestjes per jaar, maar een overijverige Nederlandse mannelijke winterkoning bouwde een recordaantal van twaalf nesten in één broedseizoen.

Rubriek mooie foto’s
Bomen zijn de longen op aarde, foto in Engeland gemaakt door Ida Van Der Reijt

Natuurtip: In de voetsporen van de Kapucijnen de Loonse en Drunense Duinen door
Zaterdag 24 maart van 10:00 uur tot 12:00 uur

Terug in de tijd
Op zondagmiddag wandelden de monniken uit Biezenmortel richting de hei en het stuifzand. Zij eindigden hun breviertocht op één van de hoogste duinen met een prachtig uitzicht over het duinlandschap: de Capucijnenberg. Zij passeerden daarbij prachtige heidevelden en één van de stilste plekjes in het Nationaal Park. Een belevenis om in de vroege lente in hun voetsporen te treden tijdens deze tocht over het zand dat Natuurmonumenten al meer dan 100 jaar beschermt.

Los zand is zwaar
Wandelen in de duinen is vermoeiend vanwege het zand. Een goede wandelconditie is daarom belangrijk voor deze excursie. Het is ongeveer 6 km maar voelt zwaarder.

Meer informatie:
• Aanmelden verplicht, zie link

• Vertrekplek parkeerplaats Giersbergen, Giersbergen 9-10, 5151 RG Drunen

• Deze wandeling is voor mensen met een goede (wandel)conditie

• Trek stevige wandelschoenen aan

• Kleed je op het weer

• Wat te drinken voor onderweg is altijd fijn.

• Honden mogen niet mee

• En neem in ieder geval een verrekijker mee