Familiedrama's uitgelegd: wat bezielt iemand die zijn partner doodsteekt
De plegers van familiedrama’s kunnen vaak niet omgaan met hun eigen emoties en wanhoop, zegt klinisch en forensisch psycholoog Toon Verheugt. “Je ziet vaak dat de daders vroeger een ernstig verlies hebben geleden, bijvoorbeeld een overleden vader of broertje, terwijl dat verlies nooit besproken of verwerkt is."
Als zij opnieuw in aanraking komen met verlies, bijvoorbeeld door het verlies van werk, een relatie of een huis, dan slaat de vlam plots in de pan. "Met dat nieuwe verlies kunnen ze niet omgaan. In al die wanhoop zien ze dan geen andere uitweg meer er."
Volgens Verheugt staat ieder familiedrama op zichzelf. “Maar dat betekent niet dat er geen duidelijke overeenkomsten zijn", legt hij uit. "Zo blijkt uit onderzoek dat zeker 90 procent van de daders bij een familiedrama lijdt aan een psychische stoornis. Dan moet je denken aan een persoonlijkheidsstoornis of een psychiatrische stoornis.”
"Daders zijn net zo vaak vaders als moeders"
Volgens Nelleke Westerveld, expert huiselijk geweld bij kennisinstituut Movisie, moeten we terughoudend zijn met het woord familiedrama. “Ik denk dat er veel misgaat bij het gebruik van het woord familiedrama. Het is een drama, ja, maar het is meer dan dat. Je hebt verschillende vormen van geweld en tussen die vormen is veel overlap”, zegt Westerveld.
Zo komen partnergeweld en kindermishandeling vaak samen voor in een gezin, en zelden afzonderlijk. "Het meeste huiselijk geweld zit écht in het gezin en is structureel van aard. Maar dat geldt vooral voor huiselijk geweld. Een familiedrama ligt ingewikkelder."
Een familiedrama komt meestal onverwachts, als een soort explosie, blijkt uit onderzoek. In de gevallen waarbij er wél structureel geweld aan een familiedrama voorafging, reageert het publiek daarna vaak vol onbegrip, zegt Westerveld. Want waarom zoeken zulke mensen niet eerder hulp?
“Was het maar zo simpel", zegt Westerveld. "Neem kindermishandeling: je ziet dat zulk geweld vaak van generatie op generatie wordt overgedragen. De ouders van de ouders werden al mishandeld. Er heerst in zo'n gezin veel schuldgevoel, wanhoop en schaamte, zowel bij daders en slachtoffers”, zegt Westerveld.
Het blijkt in de praktijk moeilijk om die spiraal van geweld te doorbreken. “Denk er zo over na: wie stapt er nou uit zichzelf opeens naar de hulpverlening toe? Wie trekt aan de bel om tegen een hulpverlener te zeggen: 'Ik red het thuis niet en af en toe escaleert het enorm?’ Ga er maar aan staan. Die drempel is echt hoog.”
“Veel daders melden zich vooraf bij naasten of hulpverleners”
Zijn familiedrama’s dan eigenlijk wel te voorkomen? Verrassend genoeg is het antwoord ‘ja, soms wel’, legt Toon Verheugt uit. Veel daders geven vooraf signalen aan naasten of hulpverleners.
Als vrienden of familie die schokkende waarheid horen, nemen ze dat signaal niet altijd serieus, zegt Verheugt. “De denken dan: ach, morgen denkt diegene er vast weer anders over. Of mensen schrikken er zo van dat ze geen actie ondernemen. Ook hulpverleners trouwens. Die zijn ook niet altijd doordrongen van het feit dat iets een cry for help kan zijn.”
Een deel van dit artikel verscheen eerder deze maand na een andere familiedrama in Boekel, korte tijd later gevolgd door een gelijksoortig incident in Eindhoven.
In Boekel werd een een 12-jarige jongen doodgestoken door zijn moeder.
Begin deze week werd een bejaarde vrouw door haar man doorgestoken in Eindhoven.
Een 35-jarige vrouw is zaterdag in Mierlo doodgestoken door haar partner.