Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

?Wat is hier aan de hand, takjes samengegroeid bij de brem?
Eve van Kaathoven zag in de berm van het voedselbos in Berlicum een brem(struik) met meerdere takken die aan elkaar waren gegroeid. Ze vraagt wat het is. Ik heb dit al vaker gezien - en ook destijds opgezocht - maar was het even vergeten tot een goede collega mij meldde dat dit een mooi voorbeeld is van fasciatie of bandvorming. Toen wist ik het weer, want dit is een abnormale groei die ook bij meerdere planten voor kan komen.

Zo’n vervorming heet dus fasciatie. Dit is afgeleid van het woord fascis, wat band betekent. Zoals je op de foto kunt zien, lijkt bij deze brem een brede platte tak uit meerdere takken te bestaan die met elkaar vergroeid zijn. Maar feitelijk is het een vergroeiing van een tak. Virussen, mijten, vorst of een erg hoog stikstofgehalte kunnen onder meer de oorzaak zijn met als resultaat dat de celdeling in de groeipunten wordt verstoord.

Hoeden van een zwam op een dode tak
Yvonne Doevendans trof op een dood stuk stam van een Acer–esdoorn een aantal hoeden van een zwam. Ze vraagt zich af wat ze nu mat de dode stam moet doen: afzagen of laten zitten. Volgens mij zitten er op die stam de hoeden van de scherpe schelpzwam. Deze zwam komt vrij vaak voor in ons land en dan zie je de hoeden op dode stronken, dode takken en dode stammen van diverse soorten loofbomen. De scherpe schelpzwam leeft dus enkel op dood hout en het is dus geen parasiet en het tast evenmin het levende hout aan.

Wat is de naam van deze grote slak?
Angelique van Vechel stuurde mij een foto van een naaktslak. Ze wil graag weten om welke soort het gaat. Zo te zien op de foto is dit een tijgerslak. De tijgerslakken zijn binnen Europa de grootste naaktslakken. Tijgerslakken - ook grote aardslakken genoemd – hebben een maximale lengte van twintig centimeter. Het zijn enorme eters en echte alleseters. Op het menu van deze slakken staan planten, maar ook honden- en kattenvoer en ook voorraden in kelders. Daarnaast eten ze andere naaktslakken, huisjesslakken en paddenstoelen.

Je komt deze enorme naaktslakken vooral tegen in plantsoenen, tuinen en op composthopen. Tevens kun je ze aantreffen in kelders, tuinhuisjes en schuren mits het daar vochtig is. Na het paren, leggen ze doorzichtige, ovale eitjes onder planken en losse stenen. Van augustus tot in de herfst kun je deze eitjes tegenkomen, zo’n honderd stuks bij elkaar. Na ongeveer drie weken komen de jonge tijgerslakken uit de eitjes gekropen. Een winterslaap kennen tijgerslakken niet. Bij echte vorst kruipen ze wel de grond in.

Wat voor mooi gekleurd diertje zit er op het blad?
Manon Broers zag een mooi diertje met in twee helften gedeelde kleuren: voor blauw en achter rood. Ze wil graag weten wat voor diertje dit is. Manon heeft een vrouwtje van de goudwesp spec. gezien. Goudwespen behoren net zoals wespen tot de orde van de vliesvleugeligen. We kennen in Nederland 57 soorten goudwespen, vandaar het woordje spec. erachter. Al deze mooi gekleurde goudwespen zijn parasieten, maar ze werken niet allemaal op dezelfde manier. Goudwespen zijn broedparasieten of sluipwespen.

Wat is het verschil? Broedparasieten leggen een larve bij bijvoorbeeld een zandbijlarve. Die larve doodt dan de zandbijlarve (gastheerlarve) en eet daarna de neergelegde voedselvoorraad op. Goudwespen die sluipwesp zijn, vallen larven of poppen van diverse soorten aan en leggen daarin hun eitjes. Uit die eitjes komen dan de larven die zich vervolgens tegoed doen aan de geïnjecteerde larve of pop.

Mooi groen plantje met witte bloempjes
Op de foto van Bert Merkx hierboven zie je een heel groen blad. In het midden van dat groene blad zie je witte bloempjes. Bert vraagt zich af wat de naam is van dit plantje. Deze plant heet winterpostelein. Van oorsprong kwam deze voor in Noord-Amerika. Vermoedelijk is de winterpostelein via Cuba Europa binnengekomen. De plant kom je in Nederland tegenwoordig veel verwilderd tegen, maar er zijn ook tuinders die deze plant als winterharde variant telen. Dit laatste kan ook gemakkelijk, want winterpostelein is goed bestand tegen de vorst. Vandaar ook de naam.

In het vroege voorjaar kom je ze vaak op diverse plaatsen tegen. Winterpostelein staat bol van de vitamine C. Er zitten veel mineralen in deze plant, zoals calcium, magnesium, en ijzer. Tijdens de goudkoorts in Amerika werd winterpostelein ingezet als belangrijke voedselbron tegen scheurbuik. Diverse Indianenstammen aten niet enkel de bladeren, maar ook de knollen en wortels van deze plant. Mooi dus als winterporselein in je tuin verschijnt, groente voor niets!

Insect van de Week 185: Goudwesp - EIS Kenniscentrum insecten en andere ongewervelden
Goudwespen zijn letterlijk briljante insecten. Ze zijn vaak blinkend groen, blauw en rood gekleurd en schitteren prachtig in het zonlicht. Je zou het bijna kitsch kunnen vinden. Goudwespen parasiteren bij bijen en zijn dan ook makkelijk bij bijenhotels te observeren. Het zijn wel zenuwlijers, want ze zitten vrijwel geen moment stil. In Nederland komen ruim zestig soorten goudwespen voor en het determineren is een echte uitdaging.

Net uitgeslopen libel moet nog opdrogen
Norma Rijswijk stuurde mij een schitterende foto van een uitgeslopen libel. Ze wil graag weten om welke libel het gaat en hoe lang de libel er over doet om weg te vliegen. De uitgeslopen libel rechts is een viervlek. Die is bezig de vleugels op te pompen en moet nog op kleur komen. Op dezelfde foto van Norma zie je aan de andere kant van de stengel de nimf waaruit de viervlek is geslopen. De larve van deze viervlek heeft een periode, dit kan lang of kort zijn, in het water geleefd. Op een bepaald moment komen die larven uit het water en dan noemen wij hen nimfen. Deze klimmen tegen een stengel of blad omhoog en klemmen zich daar vervolgens vast. Dan breekt de huid achter de kop open en komt daar een volwassen libel uit.

Eenmaal uit die huid kost het nog ongeveer een uur voordat de vleugels de juiste vorm hebben en dan vliegen ze weg. Wat overblijft, zie je aan de linkerkant op de foto: een lege huid waarbij twee witte aders naar buiten hangen. Je kunt ook goed zien waar de ogen zaten.

Is het gebruikelijk dat groene spechten veel in tuinen komen?
Ingrid de Krom vraagt zich af of het gebruikelijk is dat groene spechten in tuinen voorkomen. Het antwoord is ja. Vooral de laatste jaren meer en meer. Allereerst voor de luisteraars en lezers die niet weten hoe een groene specht eruitziet een korte beschrijving. Het zijn vrij grote groenige vogels, maximaal 34 centimeter groot (te vergelijken met een Turkse tortelduif). Ze hebben een gele stuit, een rode pet op de kop en wat zwart rond de ogen. Het hoofdvoedsel van groene spechten bestaat voornamelijk uit mieren en hun larven. Deze laatsten leven vooral in de grond. Groene spechten zijn de meest gespecialiseerde mierzoekende spechten van alle spechten.

Je zult groene spechten dan ook vaker op de grond zien pikken dan op bomen. Waarom in tuinen? Veel mensen verlengen tegenwoordig hun binnenhuiskamer met een groot terras als buitenkamer. Vaak worden grote tegels hierbij als basis gebruikt, met als gevolg dat mieren er een waar paradijs vinden. De tegels verwarmen namelijk de ondergrond. Dat is ideaal voor veel soorten mieren, vooral die uit warmere oorden. Groene spechten hebben dit ontdekt en komen daarom naar de tuinen toe. Vooral om dat ze meer terrein verliezen in de natuurgebieden doordat de zwarte specht een grote en stevige concurrent is.

Welk bijzonder insect is dit?
Paula Spruyt stuurde mij een foto van een vreemd oranjegeelachtig insect op een blad. Ze is benieuwd wat dit is. Op het blad hangt de pop van een lieveheersbeestje. Uit de eitjes van lieveheersbeestjes komen larven die op afstand op kleine rupsjes lijken of prehistorische kleine draken, zie de foto.. Ze hebben zes kleine looppootjes aan de voorkant en verder niets. De meeste larven van lieveheersbeestjes zijn in het algemeen voorzien van een stekelachtige behaarde huid met felle gele en rode kleuren. Nadat de larven zich volgepropt hebben met vooral luizen gaan ze verpoppen.

De pop van een lieveheersbeestje lijkt wat op een druppel. Die is meer oranje van kleur en heeft vaak ook stippen. Uit die pop komen dan lieveheersbeestjes, die geen stippen hebben. Maar die stippen verschijnen daarna spoedig.

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Hetty Uijtdewilligen van Hest. Zij legde in haar tuin in Loon op Zand een gele kameleonspin vast.

Natuurtip
Zondag 28 april kun je tussen acht en tien uur 's ochtends deelnemen aan de wandeling 'Luisteren naar vogels' op de Brabantse Wal. Heb je altijd al eens willen weten welke vogel daar in het riet zit te kwinkeleren? Vanaf het vertrekpunt naar de vogelkijkhut wordt er regelmatig onderweg geluisterd naar de vogels. Gids Ardaan Gerrtisen vertelt enkele trucs en ezelsbruggetjes om te onthouden wie er zingt.

Meer informatie:

• Aanmelden niet nodig, deelname is gratis.
• Vertrekplek is de parkeerplaats onderaan de Kraaijenberg aan de Fianestraat 21 in Bergen op Zoom.
• Bij regen zijn laarzen zeer aan te bevelen.
• Honden mogen niet mee.
• Neem in ieder geval een verrekijker mee!