Iedereen is welkom in de bibliotheek en dat willen de organisaties erachter graag zo houden. Maar medewerkers en directies zien steeds vaker ook een andere, nadelige, kant van dit open karakter. Uit gesprekken die Omroep Brabant had met managers en medewerkers van negen bibliotheekorganisaties blijkt dat overlast veroorzaakt door bezoekers heftiger wordt en vaker voorkomt dan voorheen.

Voor zes van de negen bibliotheekorganisaties is dat een reden om gebruik te maken van particuliere beveiligers. De meeste doen dat op afroep of op bepaalde momenten, bijvoorbeeld rond sluitingstijd. In twee bibliotheken zijn altijd bewakers aanwezig en één heeft dit een tijdje gehad.

Zo kregen medewerkers van Huis73 in Den Bosch in de winter van 2022/2023 te maken met groepjes 'asociale' jongeren. "Ze lieten het rookalarm afgaan door op het toilet wiet te roken en reden met elektrische steps door de bibliotheek", vertelt manager Silke Dragtstra. "Ook tegen het personeel waren ze asociaal. Deze jongeren hebben van ons een gebouwverbod gekregen. De beveiligers zijn toen een periode permanent bij ons in de bibliotheek aanwezig geweest."

Bij de bibliotheek Helmond Peel merken ze dat 'pubers de grenzen steeds verder oprekken'. Medewerkers die de jongeren aanspreken, krijgen een grote mond. De beveiligers worden dan gebeld om ze weg te sturen. En als het ernstig genoeg is, gaat er een melding naar de politie. In Helmond gebeurde dat vorig jaar zeventien keer.

In Breda bij de Nieuwe Veste loopt nu een proef met permanente beveiliging. Die duurt tot 1 juni en de bibliotheek wil er ook na die datum mee doorgaan. Er komen sinds corona meer bezoekers en dat zorgt met name op de locatie in het stadscentrum voor meer overlast en agressie. Beveiligers moeten er twee tot drie keer per week ingrijpen.

"We zien een verandering van verbaal geweld naar meer fysiek geweld", laat een woordvoerder van de Nieuwe Veste weten. Ze somt de problemen op: "Groepjes jongeren die andere jongeren intimideren en uitlokken, diefstal, het eten van junkfood, mensen onder invloed van alcohol en drugs en meer daklozen in bibliotheek."

Die laatste groep blijkt op veel plekken voor overlast te zorgen. Directeur Albert Kievits van de Bibliotheek Eindhoven maakt zich hier veel zorgen over. "Veel Oost-Europese mensen worden door hun werkgever op straat gezet en gaan dan door de stad zwerven. Ik zie ze de laatste tijd veel meer."

Om problemen in de bibliotheek te voorkomen, krijgen raddraaiers op veel plekken een bezoekverbod. Dat wordt samen met het inzetten van de bewakers als oplossing gezien. In Huis73 nam de overlast na een tijdje af en kon de beveiliging worden afgeschaald. Voor de bankrekening van de bibliotheek was dat welkom: Huis73 zat met kosten van 53.000 euro voor een half jaar beveiliging.

In Breda zitten ze ook met de rekening in hun maag, maar ze willen de beveiligers op de bibliotheekvloer niet kwijt. "Wij ervaren nu, na een proef met permanente bewaking gedurende vier maanden, dat onze bezoekers zich veiliger voelen. Ook de collega's op de vloer voelen zich hierdoor een stuk prettiger."