Voor dit insect moet je niet bang zijn, Frans raadt aan ervan te genieten

5 mei om 08:30 • Aangepast 18 mei om 02:03
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij aandacht aan onder meer een dansend insect, een jaagspin op een motorkap en een slak met een torenvormige behuizing.

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...

Is deze mugachtige een gevaarlijke exoot?
Koen Peters trof, zoals hij het omschreef, een mugachtig insect. Hij vroeg zich af of dit een gevaarlijke exoot is. Gevaarlijk is dit insect niet. We hebben te maken met een grote dansvlieg. De mannetjes hiervan zuigen nectar en de vrouwtjes zuigen gevangen vliegen leeg. Grote dansvliegen zijn ook geen exoten. Ze leven gewoon in ons land. Je komt ze tegen vanaf eind april tot augustus.

Vaak zie je grote groepen mannetjes van de grote dansvliegen in het zonlicht in de lucht hangen. Dit is om aandacht te trekken van de vrouwtjes. Soms verjagen mensen deze dansende wezens omdat ze bang zijn dat ze gestoken worden. Maar steken kunnen ze niet, want ze hebben geen steekwapens. Gewoon laten hangen dus en genieten van die dansende wezens!

Een levendbarende hagedis naast het spoor van de IJzeren Rijn bij Budel-Schoot (foto Marjo Damen).
Een levendbarende hagedis naast het spoor van de IJzeren Rijn bij Budel-Schoot (foto Marjo Damen).

Welk diertje is 7 cm lang en zat in Budel-Schoot naast het spoor?
Marjo Damen kwam op het spoor van de IJzeren Rijn bij Budel-Schoot een diertje tegen van ongeveer zeven centimeter lang. Ze wil graag weten wat ze gezien heeft. We hebben hier te maken met een levendbarende hagedis. Waarschijnlijk had deze ontmoeting te maken met het feit dat de zon zich weer wat meer laat zien. Hagedissen zijn namelijk reptielen. Dit zijn koudbloedige dieren die de zonne-energie nodig hebben om op te warmen en actief te worden.

Het woord levendbarend is een beetje vreemd, want reptielen leggen eieren en baren de jongen niet levend zoals zoogdieren. Deze naam hebben ze gekregen, omdat het net lijkt alsof ze de jongen levend baren. Maar feitelijk liggen de eieren in een soort broedkamertje in het lichaam van het vrouwtje. De jonge hagedissen kruipen in het lichaam uit het ei en daarna meteen naar buiten.

Een groene krabspin (foto: Willie Linders).
Een groene krabspin (foto: Willie Linders).

Mooie kleine spin op de motorkap
Willie Linders zag een mooie kleine spin op haar auto en wil graag weten wat dit is. Op de foto zie je een kleine spin met groene poten, een groen borststuk en een groene kop. Het achterlijf is wat gelig bruin. We hebben hier te maken met een groene krabspin. Deze spin behoort tot de familie van de krabspinnen, waartoe bijvoorbeeld ook de gewone kameleonspin behoort, zie foto.

Groene krabspinnen zijn jaagspinnen. Dit betekent dat zij geen web maken, maar zich verstoppen in het bladerdek en vandaaruit jagen op voorbijlopende insecten. Ze grijpen die insecten met uitgestoken poten en verlammen de prooi door ze in de nek te bijten. Zijn het prooien die kunnen steken, bijvoorbeeld bijen, dan houden ze deze prooien met hun lange poten op afstand.

Een hop (foto: Pixabay).
Een hop (foto: Pixabay).

Hop in Breda
De zoon van Kees van Opdorp woont in Breda en hij zag in de buurt van het crematorium een vreemde vogel. Hij dacht aan een hop. Hij is benieuwd of dit klopt en vraagt zich af of hoppen zeldzaam zijn. Ik heb een foto van de hop bij dit artikel gevoegd, zodat de zoon van Kees deze kan vergelijken met wat hij zag. Hoppen komen, als doortrekkers, met enige regelmaat in ons land. De kans dat je deze doortrekkende hoppen tegenkomt, is in Twente, Brabant en Limburg het grootst.

Ook aan de kust zie je soms doortrekkende hoppen. Ze zijn dan onopvallend op zoek naar voedsel (insecten), die ze al scharrelend op de grond vinden. Voorheen broedden hier veel hoppen, maar sinds de twintigste eeuw werd het een zeldzame broedvogel. Mooi nieuws is dat sinds 2012 weer succesvolle broedgevallen aangetroffen worden in Noord-Limburg.

De roodgerande houtzwam (foto: Nienke Verbeek).
De roodgerande houtzwam (foto: Nienke Verbeek).

Op de Malpie een tonderzwam met een oranjerand, kan dat?
Nienle Verbeek kwam in de Malpie bij Valkenswaard een tonderzwam tegen in verschillende tinten grijs. Maar ze zag ook een scherpe oranjelijn op die tonderzwam. De hoed/het vruchtlichaam is dan ook niet van een tonderzwam, maar van de roodgerande houtzwam. Ook de roodgerande houtzwam is, net zoals de tonderzwam, een parasitaire schimmel. De zwamdraden van deze schimmel heeft de boom dus al lang aangetast. Die aantasting vindt plaats onder de schors en in het hout. Het vervelende is dat je dit niet ziet. Helaas betekent dit het einde van de boom, maar voordat die echt wegvalt kan nog heel lang duren.

Wachten op privacy instellingen...

Levendbarende hagedissen - highmoorhero43
De levendbarende hagedis is een relatief kleine soort hagedis, met een maximale totale lengte van achttien centimeter. Deze lengte wordt echter maar zelden bereikt. De tekening bij dit dier is zeer variabel. De grondkleur is bruin, met soms een groenige of rossig-bronsachtige glans. Mannetjes van de levendbarende hagedis hebben een oranje buik met veel zwarte stipjes daarop. Vrouwtjes hebben een gelige buik zonder stipjes.

Bovenstaand filmpje is gemaakt op de heide van de Boerenveensche Plassen bij Pesse. Daar vond de filmmaker 27 Levendbarende hagedissen (achttien juvenielen en negen adulten, waarvan een zonder staart). Voor de warming-up bleken uitgedroogde koeienvlaaien favoriet.

Kleine kruisspinnetjes bij elkaar (foto: Guusje Bus).
Kleine kruisspinnetjes bij elkaar (foto: Guusje Bus).

Spinnetjes bij elkaar en plots verspreid, wat gebeurt hier?
Guusje Bus zag in haar tuin allemaal kleine spinnetjes heel compact op elkaar. Later zag ze dat die kleine spinnetjes verspreid waren. Wat heeft ze gezien? Nou, dit fenomeen zie je nu op meerdere plaatsen omdat na de paring het vrouwtje van de kruisspin eitjes in een cocon legt. Deze eitjes overwinteren en in de lente komen de jonge spinnetjes tevoorschijn uit een van spinsel gemaakt cocon.

Ze zien er dan heel mooi uit, met een prachtige gele kleur en blijven heel dicht bij elkaar als een soort gele massa. Bij verstoring, en dat kan al aantikken zijn, rennen ze alle kanten op. Zo hopen ze dat de vijand in verwarring raakt. Als de rust is wedergekeerd, vormen ze weer een massa. Zie ook dit mooie filmpje van Wolffman325.

Kleine kruisspinnetjes (foto: John Selten).
Kleine kruisspinnetjes (foto: John Selten).

Naast dat Guusje Bus dit zag heeft ook John Selten uit Sint Hubert dit fenomeen waargenomen, zie zijn bovenstaande foto.

De grote clausilia (Foto: Freek Munniksma).
De grote clausilia (Foto: Freek Munniksma).

Geen gewone huis-, tuin- en keukenslak, wat wel?
Freek Munniksma kwam afgelopen vrijdag op een pad in zijn tuin een kleine slak tegen. Hij wil graag weten welke het is. Op de foto zie je een slak met een bijzonder huisje. Het huisje is namelijk lang en daarop zie je een aantal windingen. In vaktermen noemen ze deze behuizing torenvormig en linksom gewenteld. We hebben hier dan ook te maken met een grote clausilia. De behuizing van deze slak is in het begin donkerbruin - soms wat lichter bruin - maar later wordt het grijs. De laatste jaren is deze slakkensoort op meerdere plekken te zien, maar voorheen kwamen ze vooral voor op kalkrijke plekken. Je kan deze grote clausilia dan ook tegenkomen in het bos, op stenen muurtjes van sluizen en bruggen, op dijken langs water en in tuinen en bij kleine bosjes, ook op verstoorde plaatsen.

Parende segrijnslakken (foto: Gerry de Wit).
Parende segrijnslakken (foto: Gerry de Wit).

Twee parende segrijnslakken die draaiden, waarom?
Gerry de Wit zag twee slakken die aan elkaar vastgeplakt leken. Ze vraagt zich af of deze dieren aan het paren waren? Klopt helemaal. Gerry zag twee segrijnslakken die in een paarhouding lagen. Ze zag ook dat ze naderhand gedraaid waren. Dat kan kloppen. Allereerst gaat de penis van de ene slak naar de vagina van de andere segrijnslak en wordt die slak bevrucht. Daarna draaien ze om en steekt de bevruchte slak zijn penis in de vagina van de andere slak. Zodoende vindt er een wederzijdse bevruchting plaats. Later gaan beide slakken hun vijfhonderd (!) eitjes afzetten in kleine holletjes in de bodem. Zie ook dit mooie Engelse filmpje van parende huisjesslakken.

Een boommarter (foto: Erik Dinslage).
Een boommarter (foto: Erik Dinslage).

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Erik Dinslage. Hij hoorde allerlei vogels waren luid alarmeren, want een boommarter was door de boomkruinen aan lopen en springen. Hij gesignaleerde dit bij Luchtenbug in Chaam.

Natuurtip
Zaterdag 11 mei wordt om zeven uur en negen uur 's ochtends een 'Vroeg uit de veren-wandeling' georganiseerd bij Huis ter Heide.

In de vroege ochtend gonst het van de vogelgeluiden. De dieren zijn net terug van een lange reis uit Afrika en zingen om hun territorium te verdedigen en om tegelijkertijd vrouwtjes te lokken. Deze zaterdag gaan deelnemers onder meer luisteren naar soorten zoals de fitis, de tjiftjaf, de boompieper, de zwartkop, de tuinfluiter en de grasmus. Natuurlijk is het geheel afhankelijk van de weersomstandigheden of ze daadwerkelijk gaan zingen, maar de kans is groot. We lopen door deels open gebied, bosjes en langs bosranden. Allemaal verschillende leefgebieden met hun eigen bewoners. We laten ons simpelweg verrassen. Het is de start van de Nationale vogelweek, dus dat wordt genieten!

Meer informatie:
• Aanmelden is verplicht en kan via deze link.

• Vertrekplek is de parkeerplaats aan de Tussenbaan in De Moer.

• Deelname kost tien euro, leden van Natuurmonumenten betalen zeven euro.

• Deze excursie is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene ook welkom.

• Honden mogen niet mee.

• Trek stevige wandelschoenen aan.

• Draag kleren die passen bij het weer.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken!

• Neem in ieder geval een verrekijker mee!

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!